Hoe volgt de Amerikaanse tv-kijker deze crisis?

Om 18:00 uur, lokale tijd, begint de dagelijks voorstelling. Als het luikje van een koekoeksklok gaat de deur in de persruimte van het Witte Huis, links van het podium, met krakende scharnieren open. Donald Trump verschijnt, voor hem een handvol journalisten met keurig enkele stoelen aan ‘social distance’ tussen hen in. Thuis kijken miljoenen Amerika- nen via verschillende zenders mee hoe de president, samen met wisselende leden van zijn ‘task force’, het volk bijpraat over het coronavirus dat hun land momenteel genadeloos ontwricht.

In tijden van honger naar nieuwe informatie trekken de persconferenties van Trump kijkers- aantallen die kunnen concurreren met die van footballwedstrijden en realityshows – een feit waar de president vrijwel dagelijks aan refereert via zijn Twitteraccount. Gemiddeld stemmen ruim acht miljoen Amerikanen af op de uitzendingen, waarvan meer dan de helft via Fox News, het grootste en meest bekeken nieuwskanaal in de Verenigde Staten.

De persmomenten zijn een mengeling van zendtijd voor politieke partijen en een realityprogramma. Bij een gebrek aan campagnebijeenkomsten, zo zeggen critici, gebruikt Trump de persconferenties als alternatief om zijn achterban te bereiken. Inhoud en toon zijn hetzelfde: de president strooit met hele of halve waarheden en zoekt vijanden in politieke tegenstanders en journalisten. ‘Alleen het publiek ontbreekt,’ zei CNN-presentator Don Lemon in een pleidooi voor het boycotten van de persconferenties. Zijn zender en het linkse MSNBC kozen er de afgelopen weken voor om delen van de ‘briefings’ niet uit te zenden, tot woede van het Witte Huis.

Op redacties wordt de meerwaarde van de persconferenties, of zelfs het potentiële gevaar ervan, besproken. ‘Ik zou ermee stoppen,’ zei Rachel Maddow, opiniemaker en gezicht van MSNBC. ‘Niet uit wrok, maar omdat het misinformatie is.’
Lange tijd onderschatte Trump de ernst van het coronavirus, dat hij in eerste instantie vergeleek met een griepje. Zonder onderbouwing verklaarde hij dat een medicijn binnenkort verkrijgbaar zou zijn, terwijl de experts die hem adviseren, spraken over
een termijn van minimaal een jaar. Volgens de president kon iedereen die wilde in de VS getest worden, terwijl er in werkelijkheid sprake was van schrijnende tekorten aan testmateriaal. Het middel chloroquine, waarvan de werking in het beste geval ter discussie staat, zou volgens hem het proberen waard zijn.

De kijkers van Fox News, voor het overgrote deel Republikein, werden lange tijd – in lijn met de houding van de president – voorgehouden dat de gevolgen van de verspreiding van het coronavirus werden overdreven. Uithangbord Sean Hannity, een persoonlijke vriend van Trump, noemde de kritiek op de aanpak van de pre- sident een ‘hoax’ en de inmiddels ontslagen Trish Regan van Fox Business sprak van ‘een nieuwe poging om de president te demo- niseren’. Pas vanaf 13 maart, toen Trump de nationale noodtoestand afkondigde, veranderde de toon van de zender. Hannity sprak opeens van een ‘crisis’ zoals de wereld die nog nooit gezien had. ‘Onder het leiderschap van de president zal het tij worden gekeerd.’

Lees meer in VARAgids 17 vanaf pagina 22.