Het fenomeen Famke Louise volgens Fotograaf Elza Jo Tratlehner

Vroom, vroom. Misschien koop ik wel een Bentley, misschien koop ik wel een Honda. In m’n jacka met bontkraag.’ Zeggen deze woorden u niks? Dan bent u waarschijnlijk geen adolescent meer, en maakt u nu voor het eerst kennis met het fenomeen Famke Louise (zegge: Fèmke Louise). Het is de tekst van haar monsterhit ‘Vroom’ (zegge: vroem) die op dit moment de tien miljoen views aantikt op YouTube. Voordat de 19-jarige Famke Louise Meijer uit Almere muziek begon te maken, vergaarde ze online al roem met haar vlogs. Maar écht bekend werd ze vorig jaar, toen haar muziek meteen binnenkwam bij het grote, jonge publiek. Niet dat dit grote publiek massaal in katzwijm voor haar viel, maar er ís iets met haar. Mensen zijn fan of hebben meteen een diepe hekel aan haar. Hoe dan ook, ze maakt steeds iets los, gewoon door Famke Louise te zijn. Intrigerend, vond ook fotograaf Elza Jo Tratlehner (37), die vorig jaar haar eerste documentaire uitbracht: Jolene. Volop lof was er voor haar debuut. Ongepolijst, rauw en toch vol gevoel.

Nu is haar tweede documentaire af – als het goed is dan, want op het moment van dit schrijven wordt er nog met man en macht gemonteerd. Het onderwerp: Famke Louise. ‘Ik vond haar meteen interessant,’ vertelt Tratlehner, ‘al langer. Ik had het er zelfs weleens met mensen over: stel je voor dat ik iets over haar zou kunnen maken. Dus toen Videoland met dit idee kwam, zei ik direct: ja, natuurlijk. Ze hadden Jolene gezien, en het leek ze een goede match. Met die dicht-op-de-huid-stijl van mij. Maar over Jolene heb ik drie jaar gedaan, dit moest in drie maanden af.’

Gelukkig, er was een klik tussen de twee. En Tratlehner kon er niet omheen: ‘Als ze ergens binnenkomt, dan komt er écht iemand binnen. Een ster. Alle aandacht gaat meteen naar haar, zonder dat ze daar moeite voor hoeft te doen. Ja, hoe noem je zoiets? Daar zijn heel lelijke woorden voor bedacht. X-factor. Je ne sais quoi. Ze is gewoon een ster in heel haar zijn. Er zit iets spannends in haar, iets mysterieus, iets ongrijpbaars. Nou ja, amper uit te leggen wat dat is. Maar ze hééft het wel.’

Een dankbaar onderwerp dus, voor een documentaire. En wat dan ook nog eens hielp: de camera is Famke Louise’s grootste vriend. Tratlehner: ‘Ze is daar zó aan gewend, als vlogger filmt en fotografeert ze zichzelf natuurlijk de hele dag door. Dat is iets heel natuurlijks voor haar. Maar als je een documentaire maakt, moet het wel echt zijn. Daar kon ik het gelukkig goed met haar over hebben.’

In de vierdelige serie wordt Famke Louise gevolgd op de glamoureuze momenten, maar ook op momenten dat ze gewoon een 19-jarig meisje uit Almere is. In bed als ze eigenlijk niet op wil staan. Of bij haar moeder aan de eettafel, gewoon met een longdrinkglas cola, zingend uit eigen werk. Wat opvalt: haar enorm harde werken. In een Transavia-vlucht naar Albufeira dreunt manager Pearl haar schema op voor augustus. In het kort: één dag vrij, veel nachtwerk, veel vliegen, veel optreden. Kortom, veel. Ze hoort het aan, stoïcijns.

‘Haar leven is regelmatig een sicke storm’, vertel Tratlehner. ‘En zij is een bootje dat de golven moet trotseren. Ik zit als documentairemaker niet in dat bootje, maar ik kijk ernaar, vanuit de verte. Hoe ze in godsnaam die woeste zee trotseert.’

Best wel heftig, vond Famke Louise het zelf, zo’n documentaire. Een camera bij al die kwetsbare momenten, het is nogal wat. Maar achteraf vond ze het meest emotionele moment juist toen ze allebei in hun kracht stonden. Die dag in de studio, toen de enige bedoeling was: mooie beelden schieten, met glitters, stroboscopen en rondfladderend geld. Tratlehner: ‘Voor het eerst waren we toen allebei helemaal comfortabel, in de rol die ons het beste past. Ik als fotograaf, zij als model. Toen er niks kwetsbaars zat, toen we het meest onszelf waren, toen kwamen we misschien wel het meest tot elkaar.’

Zoals gezegd: er zit een randje aan haar roem. Zoveel bewondering als ze krijgt, zoveel afgunst is er ook. Regelrechte haat soms. In het eerste deel van de documentaire leest ze reacties voor uit die hoek. Ze zijn te vreselijk om af te drukken. Zelf reageert ze laconiek. Na de suggestie dat ze in brand gestoken zou moeten worden, kijkt ze op: ‘Best pijnlijk lijkt me dat.’ Net als haar glimlach die volgt. Of de beelden van al die optredens waar ze uitgejouwd wordt, met bier bekogeld, weggepest.

Waarom toch? Deels is het terug te leiden naar de oorsprong van haar claim to fame. Als vriendinnetje van de bekende vlogger Snapking kwam ze voor in filmpjes waarin dubieuze dingen gedaan werden voor de likes. Pranks, bedachte grappen, die vaak ten koste van mensen gingen. Het blazoen van Snapking – inmiddels haar ex – is er echt door besmeurd, hij stond zelfs voor de rechter. Famke Louise maakte er ook geen vrienden mee, maar ze was jong, verliefd – een andere tijd, die nog wel aan haar kleeft.

Ze heeft het te verstouwen, en dat doet ze dan maar. Tratlehner: ‘Ze is niet zo van porselein, ze kan een hoop hebben. Soms is ze even boos, bijvoorbeeld als ze die nare berichten krijgt. Maar dan relativeert ze al snel: oké, maar dit is iemand van 12 jaar. Niet belangrijk. Daarin staat ze heel erg sterk. En ik vind haar echt een boegbeeld van het nieuwe feminisme. Dat is iets anders dan het oude feminisme, dat heel erg ging over hoe de vrouw alles zelf kon, de man die niet meer nodig was. Het nieuwe feminisme gaat over het recht om sexy te zijn, om jezelf sexy te voelen als vrouw. En daarmee spelen. Lange nagels, korte broekjes, sterke vrouwen.

Dat vind ik een heel interessante ontwikkeling en een logisch vervolg op dat oude feminisme. Famke Louise belichaamt dat helemaal. Ze heeft mij ook een spiegel voorgehouden. Over het managen van jezelf, een plan maken en daarvoor gaan. Ik wil dit, dus ik ga het doen. Die energie is aanstekelijk. Haar enige weg is recht vooruit. Dus dat doet ze, en dat lukt haar nog ook.’