The Wire: meesterlijk misdaaddrama is nog steeds relevant

The Wire is nu ook te zien bij Videoland. De vijf seizoenen van David Simons meesterlijke misdaaddrama waren al beschikbaar bij Ziggo, dat al veel series van kabelzender HBO aanbiedt. Het is nog onduidelijk waarom de nog steeds ongekend populaire reeks een tweede thuis heeft gevonden bij een andere Nederlandse VOD-aanbieder. Hoe dan ook zal het voor menig Videoland-abonnee een goede reden zijn om dit weekend thuis te blijven en (opnieuw) kennis te maken met één van de huzarenstukken uit de televisiegeschiedenis.

Het in Baltimore (de thuishaven van David Simon) gesitueerde The Wire werd destijds – de serie werd uitgezonden tussen 2002 en 2008 – ondergesneeuwd door de populariteit van The Sopranos. De HBO-series concurreerden met elkaar, maar komen tien jaar later beide als winnaars uit de strijd. Er zijn maar weinig titels die de tand des tijds zo goed hebben doorstaan. Hieronder vijf redenen waarom The Wire nog steeds relevant is.

Een adagium onder schrijvers is: schrijf over jezelf. David Simon, die furore maakte als verslaggever bij The Baltimore Sun, doet dat in het geval van The Wire eigenlijk pas in het vijfde seizoen, wanneer de focus wordt verlegd naar de fameuze krant in zijn stad en de Amerikaanse media in het algemeen. Maar wat hij wel al sinds jaar en dag doet, is registreren wat er om hem heen, in zijn stad, in zijn wijk, gebeurt, om dat vervolgens te gebruiken in zijn doordachte scenario’s. Bovenal was The Wire een onoverkomelijk gevolg van eerdere door Simon bedachte series die zich eveneens afspelen in Baltimore: Homicide: Life on the Street en The Corner.

Met die laatstgenoemde titels bewees Simon zijn kunnen, met The Wire verdient de beste man een standbeeld. Mede dankzij het feit dat de makers voor elk seizoen een geprononceerd thema kozen. Achtereenvolgens: drugshandel en het politiekorps, de arbeiders in de haven, de politiek, het schoolsysteem en tot slot de media. De onderwerpen uit het eerste seizoen blijven een grote rol spelen in de andere seizoenen, maar via deze waaiermethode gaven Simon en consorten zichzelf de kans om ook verbintenissen te leggen tussen alle maatschappelijke ladders, iets dat hij later opnieuw met verve deed in Treme.

In 2002 knalde The Wire met thema’s als drugsproblematiek en politieke corruptie de woonkamers van miljoenen kijkers binnen. Simons werk heeft nadrukkelijk een didactische functie: mensen op de hoogte brengen van hetgeen dat ze niet willen zien. Realisme is daarbij een instrument. Neem bijvoorbeeld racisme: het is aanwezig in het politiekorps, maar niet bij iedere diender. Er is een groep van proleten, tegenover een misschien wel grotere groep van weldoeners. Die gedachte, die nuance, leidt tot een soort bewustwording bij het kijkerspubliek. Laten we erkennen dat dat racisme bestaat, en werken naar een oplossing. The Wire dwingt je tot nadenken, tot catharsis.

Barack Obama bekende tijdens zijn tweede presidentiële termijn dat hij een groot fan is van The Wire. Zijn favoriete personage: Omar Little. Het personage van Michael K. Williams (onlangs gecast in een nieuwe miniserie van Netflix) is in al die jaren uitgegroeid tot een cultheld, tot de Robin Hood uit de Hood. Deze heimelijk homoseksuele held neemt het in de show op voor de minderbedeelden, en straft diegenen die straf toekomen. Want ‘als Omar komt’, dan is het hommeles.

The Wire is juichen voor de underdog an sich. Je krijgt begrip voor de middenklasser, politieagenten als Jimmy McNulty (Dominic West) en Cedric Daniels (Lance Reddick) die tijdens hun werk soms in een milliseconde een beslissing moeten nemen: het is voor hun in sommige nijpende situaties erg moeilijk om in te schatten wat de goede en wat de kwade keuze zal zijn. Nog belangrijker: met The Wire nam Simon het op voor de arbeider. Voor de vakbonden. Met – onder meer – de verbeelding van de dynamiek in de haven, waar inkomsten niet bij diegenen die het hardst werken in de portemonnee belanden.

Overigens heeft Simon weleens gesteld dat The Wire gaat om de gevolgen van de postindustriële samenleving. En daar heeft hij een goed punt: de wijdverbreide drugshandel in Baltimore is een halve eeuw geleden ontstaan toen de banen in de industrieën prompt verdwenen.

David Simons grootste successen behaalde hij met een cast vol relatief onbekende acteurs. Hierdoor is er geen nadruk op wie de grote ster is, en is er meer ruimte voor het verhaal. Niettemin zijn er een hoop acteurs die dankzij Simons werk doorbraken.

Wie acteur Isiah Whitlock Jr. volgt op Twitter zal zo nu en dan een ‘Shiiiiit’ voorbijkomen. Dat was vaak de wat merkwaardige reactie van zijn personage, senator Clay Davis, op onverwachte gebeurtenissen. Laten we het hebben over andere acteurs, die The Wire als springplank hebben gebruikt (het zijn er nogal wat, gezien de nieuwe gezichten elk seizoen). Neem bijvoorbeeld de berekende Stringer Bell, gespeeld door Idris Elba. Wie had gedacht dat de beste man geboren is in Londen? Hij speelt in The Wire een (Amerikaanse) gangster pur sang.  En dan zijn er nog: Michael B. Jordan (Wallace), Hassan Johnson (Wee-Bey Price), Bunk Moreland (Wendell Pierce), Nick Sobotka (Pablo Schreiber) en Sonja Sohn (Kima Greggs).

Ook leuk om te zien is Brandy Burre (Theresa D’Agostino van 2004-2006) in de documentaire Actrice. Burre besloot in 2006, na haar doorbraak in The Wire, met acteren te stoppen. In de film zien we hoe het – ook na zo’n succes – moeilijk is om jaren later je acteercarrière te herstarten.

David Simon was met Homicide: Life on the Street al één van de eerste showrunners die een cast introduceerde met veel mensen van kleur. In The Wire ging hij nog een stap verder als het gaat om de omarming van (seksuele) minderheden: de grootste gangster uit het verhaal,  Omar Little, vrijt met mannen. En één van de meest prominente detectives uit het verhaal, Kima Greggs, valt op vrouwen. Die notie, dat een gangster van de mannenliefde kan zijn en een rechtlijnige rechercheur hier lesbisch is, is uiteraard van ontzaglijk emancipatoir belang. Ondanks het feit dat dergelijke personages soms werden en worden bekritiseerd omdat ze de maatschappelijke perceptie van homoseksualiteit versimpelen. 

Zonder een Omar Little waren er misschien wel geen Oscar geweest voor Moonlight (2017, Pathe Thuis/Itunes), dat ging over de relatie tussen twee zwarte mannen in een sloppenwijk in Miami. En zo is er een hele trits aan titels die schatplichtig zijn aan The Wire. Bovenal is het natuurlijk bijzonder interessant om te zien wie anno 2018 aan een serie gaat beginnen die alweer tien jaar oud is. Een serie waarin de smartphone geen rol van betekenis speelt, en waarin personages nog de analoge betaaltelefoon gebruiken om clandestiene bestellingen door te geven. Zal er over tien jaar nog steeds met zoveel verwondering naar dit misdaaddrama gekeken worden? De tijd zal het leren.