Des: duiken in het hoofd van een moordenaar

Een prima aanvulling op de grote hoeveelheid films en tv-series over de drijfveren van psychopaten

Wat beweegt psychopaten tot hun daden? Die vraag blijft een dankbare bron voor talloze films en tv-series. Des, over een Schotse seriemoordenaar die jarenlang jonge mannen doodde, is een prima aanvulling op de schier oneindige collectie.

Hoeveel mannen Dennis Andrew Nilsen - koosnaam Des - precies het leven ontnam, is nooit duidelijk geworden. De Londense killer werd eind 1983 veroordeeld voor zes zaken die konden worden bewezen - van sommige vermoorde jongens werden de lichamen nooit teruggevonden. Zijn meeste slachtoffers wurgde en verdronk Des; vaak bewaarde hij afgehakte lichaamsdelen in zijn appartementje.

De driedelige miniserie van ITV reconstrueert de zaak, die toentertijd in het Verenigd Koninkrijk voor veel opschudding zorgde. In eerste instantie lijkt Nilsen na zijn toevallige arrestatie opvallend openhartig over zijn misdaden. Alleen de namen van zijn slachtoffers kan hij zich niet herinneren en er is maar nauwelijks fysiek bewijs te vinden. Dit drijft rechercheur Peter Jay en zijn superieuren, die worden opgejaagd door de grote aandacht voor de zaak, steeds verder tot wanhoop

De makers van Des hebben ervoor gekozen weinig te romantiseren aan het verhaal. Dennis Nilsen (onderkoeld gespeeld door Doctor Who-acteur David Tennant) mag dan wel gek geweest zijn, hij oogde en gedroeg zich verder als een aardige 'next door neighbour'; dat was ook een reden dat hij jarenlang ongestoord zijn gang kon gaan. Datzelfde geldt voor de andere protagonist van het verhaal. Peter Jay (Daniel Mays) was een gewone man die zijn recherchewerk naar eer en geweten deed, zich niet bewust van de psychische gevolgen die dat op zijn eigen leven zou hebben.

Des, dat zich baseert op een boek dat later over de zaak verscheen, is niet vernieuwend of baanbrekend, maar heeft die pretentie ook niet. Een bizar verhaal, een prima scenario en twee sterke acteurs kan genoeg zijn om toch drie uur aan de buis gekluisterd te zitten. Het psychologische kat-en-muisspel tussen de twee mannen blijft boeien, beangstigen en fascineren. Het beste drama is niet dichtgeplamuurd met antwoorden, maar laat de kijker ook achter met vragen – net zoals Peter Jay na de zaak bleef worstelen met de antwoorden die hij nooit kreeg. 'Waarom heb je het gedaan?', vraagt de rechercheur tijdens het zoveelste verhoor. 'Ik hoopte eigenlijk dat jij me dat antwoord kon geven', antwoordt Des laconiek.

Des, vanaf zaterdag 12 augustus 2023 op Canvas en tevens in zijn geheel op NPO Plus en HBO Max