De grote zaterdagavondshow

Door Henk van Gelder

Daar zaten ze, anno 1964, één keer in de maand op de zaterdagavond, in een horeca-achtig decor vol tafeltjes en stoeltjes – als een uitgaansgelegenheid voor het betere publiek – naast elkaar aan de bar. Willy Alberti, de kleine ronde zanger met zijn belcanto-geluid, en zijn dochter Willeke. Het orkest zette in, en daar begon hun opgewekte samenzang: ‘Dag mevrouw, dag meneer, ja daar zijn we dan weer / zaterdagaaaavond…’ Het was de opmaat tot een uur in een stijlvol bedoeld etablissement met een op zijn paasbest uitgedoste clientèle (dames in cocktailjurken en heren in kostuum met stropdas), die enthousiast applaudisseerde bij alles wat vader en dochter Alberti te berde brachten. Ze zongen solonummers en duetjes, verwelkomden gastartiesten, hielden een vriendelijk praatje met iemand uit de actualiteit en lardeerden hun samenspraakjes met luchtige kwinkslagen. Miljoenen kijkers genoten ervan. Eén keer per maand, zoals alles in die tijd één keer per maand werd uitgezonden. De zendtijd was toen zodanig over de vier gemakkelijk enige verwantschap kan voelen; gewone mensen met een prettige stem.’ Toen de show na twee seizoenen werd stopgezet, was dat het einde van een tijdperk. Volgens de AVRO moesten de Alberti’s zo vaak in het land optreden dat ze geen tijd meer voor televisie hadden. De echte reden was natuurlijk dat de omroep langzaam maar zeker uitgekeken raakte op dit soort amusement, met een liedje en een dansje en het gastoptreden van een goochelaar in smoking. De iconische zaterdagavondshow, die de kijkers het gevoel van een avondje uit moest geven, raakte uit de mode. Het werd tijd voor iets nieuws. Goed beschouwd is het zaterdagavondgevoel op de televisie net zo oud als het medium zelf. Nadat er in de eerste tv-jaren, vanaf 1951, voornamelijk losse programmaatjes waren uitgezonden, maakte de Nederlandse Televisie Stichting (voorloper van de NOS) in het najaar van 1954 bekend dat elke tv-avond voortaan een eigen gezicht zou krijgen. Zo was de zaterdagavond bestemd voor amusement dat zo veel mogelijk grote omroepen verdeeld dat elke omroep één keer in de maand een van de zeven avonden te vullen kreeg. Wie later vol heimwee naar vroeger beweerde in zijn jeugd elke zaterdag naar Swiebertje te hebben gekeken, of naar Eén van de acht of naar noem-maar op, had het bij het verkeerde eind. Alles was maandelijks. Als de AVRO de ene zaterdagavond aan de beurt was, kwam de daaropvolgende zaterdag in handen van de VARA. En dan de KRO, daarna de NCRV en vervolgens de AVRO weer.

Zaterdagavond met Willy en Willeke, van de AVRO, bood ideaal vertier voor alle leeftijden en werd dan ook door het hele gezin bekeken. ‘Het is een lief programma’, oordeelde de recensent van Algemeen Handelsblad na een paar afleveringen, ‘waarin geen hoogvliegerige dingen worden gedaan, maar dat gewoon uit is op pretentieloze, plezierige muziekjes.’ En zijn collega van dagblad Het Vrije Volk uitte zich eveneens in lovende bewoordingen: ‘Willy en Willeke zit vakkundig in elkaar, zij zijn beiden persoonlijkheden met wie iedereen gemakkelijk enige verwantschap kan voelen; gewone mensen met een prettige stem.’ Toen de show na twee seizoenen werd stopgezet, was dat het einde van een tijdperk. Volgens de AVRO moesten de Alberti’s zo vaak in het land optreden dat ze geen tijd meer voor televisie hadden. De echte reden was natuurlijk dat de omroep langzaam maar zeker uitgekeken raakte op dit soort amusement, met een liedje en een dansje en het gastoptreden van een goochelaar in smoking. De iconische zaterdagavondshow, die de kijkers het gevoel van een avondje uit moest geven, raakte uit de mode. Het werd tijd voor iets nieuws. Goed beschouwd is het zaterdagavondgevoel op de televisie net zo oud als het medium zelf. Nadat er in de eerste tv-jaren, vanaf 1951, voornamelijk losse programmaatjes waren uitgezonden, maakte de Nederlandse Televisie Stichting (voorloper van de NOS) in het najaar van 1954 bekend dat elke tv-avond voortaan een eigen gezicht zou krijgen. Zo was de zaterdagavond bestemd voor amusement dat zo veel mogelijk publiek moest bereiken – naar het voorbeeld van de radio die destijds op de zaterdagavond al grote successen boekte met revueprogramma’s vol populaire zangers en zangeressen, musici, spelletjes en komische voordrachten. Voortaan zou het amusement op die avond dus ook op de televisie overheersen. ‘Wat dit laatste betreft heeft men geen ogenblik geaarzeld’, wist AD te melden. ‘Hoewel men de radio met haar bonte programma’s daarmee concurrentie aandoet, is de zaterdagavond de geschiktste avond voor het amusementsprogramma. Ook in het buitenland wordt deze lijn gevolgd.’

Veel stelde die concurrentie in het begin nog niet voor. Het publiek bleef aanvankelijk nog jarenlang trouw aan het radiovermaak – al was het maar omdat er halverwege de jaren 50 nog maar zo’n 80.000 tv-toestellen in de Nederlandse huiskamers stonden. De radio was in die dagen dus oppermachtig. En de televisie, die alle programma’s in een piepkleine studio moest maken, kon daar nauwelijks tegenop. Slechts een paar pioniers lieten zien dat de televisie veel meer technische en artistieke mogelijkheden had dan men tot dan toe dacht. Een van de eersten was Tom Manders, beter bekend als de koddige zwerver Dorus, die met plaksnor en bolhoed de grootste attractie vormde in zijn eigen Amsterdamse theatertje Saint-Germain des Prés dat door de VARA werd nagebouwd in de studio in Bussum – geheel in bijbehorende houtje-touwtjestijl. Dorus poneerde sterke verhalen, maakte grapjes, zong liedjes van eigen hand en speelde sketches met figuranten die deden alsof ze bezoekers waren. Maar wat hem vooral tot pionier maakte, waren de snaakse streken die hij uithaalde met tv-verschijnselen als het toen vaak vertoonde bordje ‘storing’. Tot algemeen vermaak demonstreerde Dorus hoe hij de scheefstaande zendmast op dat bordje weer recht wist te zetten. En ook wekte hij door slimme montage de indruk dat hij een filmscène met Brigitte Bardot speelde. Vernieuwend vermaak was dat.

Lees verder in VARAgids 44 vanaf bladzijde 28.