Das Boot S04: de oorlog kantelt in grimmig maar kort seizoen

Het is knap hoe Das Boot inmiddels is uitgebouwd tot een gelaagd, rijk geschakeerde kroniek van de Tweede Wereldoorlog. In dit (te) korte vierde seizoen lijken alle personages zich er bewust van te zijn dat het tij in de oorlog is gekeerd.

De oorlog vordert in de zomer van 1943. De propagandamachine van de nazi's draait op volle toeren – in de eerste aflevering gaat zelfs een speelfilm over de zeges van duikbootkapitein Klaus Hoffmann (Rick Okon) in première, met de bijbehorende promotietour langs scholen om vers kanonnenvlees te werven. Maar de held zelf houdt er een dubbele agenda op na. De dissidenten binnen de Duitse legertop voelen de hete adem van de SS in hun nek; paranoia viert hoogtij in Berlijn en met verraders wordt genadeloos afgerekend.

Dat merkt ook zijn zus Hannie (Rosalie Thomass), die probeert draagvlak te vinden voor de opvang van Duitse oorlogswezen – een plan dat niet strookt met het ongefundeerde optimisme dat de nazi's naar hun eigen burgers willen blijven uitstralen. Commandant Buchner (Konstantin Gries) vaart ondertussen weer uit met de zwaar gehavende duikboot U-949, waar de piepjonge bemanning wordt gepolariseerd door de angst voor een mogelijke verrader.

De ijzersterke serie blijft zich na vier seizoenen ontwikkelen en heeft zich ontpopt tot een rijk geschakeerde, genuanceerde oorlogskroniek die probeert zoveel mogelijk geluiden en meningen in beeld te brengen. De U-boot uit de titel raakt steeds meer op de achtergrond; de politiek en de machtsstrijd in het Derde Rijk is prominenter op de voorgrond geschoven als rode draad.

Met de wetenschap van (naar verwachting) nog één laatste seizoen is deze (te) korte vierde reeks van zes afleveringen te zien als de akte in de tragedie waarin alles kantelt. Alle bekende personages worden geconfronteerd met keuzes uit het verleden; alle daden hebben vroeger of later consequenties. Zelfs trouwe fans zullen tijdens het kijken af en toe flink moeten graven in hun geheugen, omtrent alles wat er in de vorige seizoenen in La Rochelle, Portugal en New York is gebeurd. De moraal blijft onverminderd hetzelfde als die van de filmklassieker uit 1981 die de basis vormde voor deze serie: goede keuzes leiden lang niet altijd tot een overwinning.

Das Boot S04, vanaf vrijdag 26 april wekelijks op NPO 2 en NPO Start