Column: The Crown en de wisseling van de wacht

Foto credits: Keith Bernstein / Netflix

Niet vaak wordt er zo reikhalzend uitgekeken naar een wisseling van de wacht als bij The Crown – James Bond daargelaten. Iedere twee seizoenen mag een nieuw blik vermaarde acteurs in de royale schoenen stappen van het Britse koninklijk huis. In seizoen drie nam Olivia Colman het stokje over van Claire Foy als koningin Elizabeth II, Tobias Menzies die van Matt Smith als haar echtgenoot prins Philip en Helena Bonham Carter die van Vanessa Kirby als Elizabeths meer glamoureuze jongere zus Margaret.

Met ingang van seizoen vijf – vanaf vandaag te zien, lees ook de recensie – is het tijd voor de derde lichting. Met, naast het debuut van Imelda Staunton als koningin Elizabeth II, Jonathan Pryce als prins Philip en Lesley Manville als prinses Margaret, ook onze eerste kennismaking met Elizabeth Debicki als prinses Diana en Dominic West als prins Charles.

Bij iedere nieuwe lichting wordt steeds duidelijker dat voor maker Peter Morgan (scriptschrijver van The Queen ) uiterlijke overeenkomsten niet de doorslaggevende factor zijn, zowel niet wat betreft de acteur en het origineel als de acteurs onderling. Zo vertonen Emerald Fennell ( Call the Midwife , regisseuse Promising Young Woman ) en Olivia Williams ( The Sixth Sense ) zowel met elkaar als met Camilla Parker Bowles weinig gelijkenis – al kom je met een goede pruik een heel eind.

Natuurlijk, acteerkwaliteiten moeten voorop staan. En bij de kleinere – en bij het publiek minder bekende – rollen springen fysieke verschillen ook minder in het oog. Lijkt Charles Dance (Tywin Lannister in  Game of Thrones ) duidelijk op de echte Lord Mountbatten, of op zijn voorganger Greg Wise (Willoughby in Sense & Sensibility )? Nee, maar daar krijg je dan wel Charles Dance voor terug. Ook zullen dit seizoen om dezelfde reden waarschijnlijk weinig mensen klagen dat Timothy ‘007’ Dalton op het oog weinig wegheeft van Peter Towsend, al sinds het eerste seizoen (toen gespeeld door Ben Miles) de grote liefde van prinses Margaret.

Maar of je het wil of niet, bij de grotere rollen is een bepaalde mate van fysieke herkenning toch belangrijk. En daar slaat Morgan in twee gevallen de plank behoorlijk mis. De eerste miscasting betreft Dominic West als prins Charles, die zelfs terwijl hij grimast en fronst en ouwelijke maatpakken draagt, eigenlijk te knap blijft. Maar West heeft last van nog een handicap: zijn eerdere werk. Ervan uitgaande dat de makers een zo genuanceerd en gebalanceerd mogelijk portret willen schetsen van een gedoemd huwelijk – waar beide partijen hun rol in speelden – waarom kies je dan in hemelsnaam voor een acteur die bij een groot deel van de mensen vooral bekend is als de egoïstische en overspelige echtgenoot uit The Affair ? En hoe perfect Elizabeth Debicki ook is gecast als prinses Diana, in feite is dit voor haar, na The Night Manager  en Tenet , de zoveelste rol waarin ze een diepongelukkige ‘trophy wife’ speelt van een ongevoelige man.

Maar de meest curieuze castingkeuze sinds Michael C. Hall als John F. Kennedy in seizoen twee is toch wel Jonathan Pryce als prins Philip. Niemand zal snel Matt Smith ( Doctor Who , House of the Dragon ) en Tobias Menzies ( Outlander ) met elkaar verwarren, maar ze vangen allebei wel de arrogantie, charme en statigheid van prins Philip. Gespeeld door Pryce is Philip meer een wat suffe maar verder ongevaarlijke oude opa met te veel vrije tijd, die zijn vriendenkring zijn ‘gang’ noemt en heel veel houdt van wagenrennen. Wanneer Philip Elizabeth doodleuk meedeelt dat ze als koppel zulke verschillende interesses hebben dat hij zich wel ‘genoodzaakt’ zag ander gezelschap te zoeken in de vorm van de dertig jaar jongere Penny Knatchbull (Natascha McElhone), had ik vooral medelijden met Penny.