Column: Gaslight, camera, action!

In de Netflix-film A Family Affair is gaslighten aan de orde van de dag. Alleen lijkt de film zelf dit niet zo te zien.

Gaslighting is een manipulatieve techniek waarbij bewust iemands perceptie van de werkelijkheid in twijfel wordt getrokken. Het is een favoriet stokpaardje in de huidige politiek (denk aan de alternatieve feiten van team Trump, maar ook aan de ontbrekende actieve herinneringen van Mark Rutte), maar ook een handig hulpmiddel dat eigenlijk in geen enkele giftige relatie mag ontbreken.

De oorsprong van de term gaat overigens al veel verder terug; naar het toneelstuk Gaslight uit 1938 en vooral naar de filmadaptatie die George Cukor (Gone with the Wind, My Fair Lady) er in 1944 van maakte. Ingrid Bergman won haar eerste Oscar voor de rol van jonge echtgenote, die door haar man wordt wijsgemaakt dat ze langzaam haar verstand verliest (bijvoorbeeld wanneer ze volhoudt dat de gaslampen in huis zich vreemd gedragen).

Ook nu is Gaslighten een onderwerp dat nog steeds terugkomt in films en op tv, zoals in de tweede aflevering van het nieuwste seizoen van House of the Dragon, waarin Ser Criston Cole (Fabien Frankel) na de dood van de kroonprins een soldaat beschuldigt van extreme nalatigheid, daarbij gemakshalve even vergetend dat hij zelf op het cruciale moment ook met andere dingen bezig was dan met de veiligheid van de kroonprins.

Ook in de komedie A Family Affair, sinds afgelopen vrijdag bij Netflix te zien, is gaslighten aan de orde van de dag. Alleen lijkt de film zelf dit niet zo te zien.

In het begin lijkt de film te gaan over de dagelijkse strubbelingen van persoonlijk assistent Zara (Joey King), die door haar extreem egocentrische en ondankbare baas (Zac Efron, misschien wel iets te overtuigend als verwaande filmster Chris Cole) tot het uiterste wordt gedreven. Net wanneer Zara denkt dat haar werk niet nog erger kon worden, vindt ze haar werkgever in bed…met haar moeder (Nicole Kidman).

Toch proberen de makers dit horrorscenario krampachtig te verkopen als een gevoelige romantische komedie, over een alleenstaande moeder (die tien jaar na de dood van haar echtgenoot plots weer een kans krijgt op echte liefde met een knappe jonge man. Alleen haar nukkige dochter lijkt het prille geluk nog in de weg te staan.

Dat deze knappe jonge man tevens de baas is die haar dochter al jaren als voetveeg behandelt, is kennis die moeder Brooke voor het gemak maar even negeert. Het is immers Zac Efron (Efron en Kidman speelden ook al een stel in de broeierige thriller The Paperboy). ‘Misschien moet je gewoon de tijd nemen hem wat beter te leren kennen', is Brookes advies aan haar dochter, die Chris na één middagje tequila-tanken al helemaal heeft doorgrond.

Maar ook de film zelf vindt dat Zara zich eigenlijk niet zo op moet winden. Iedereen, zelfs Brookes schoonmoeder Leila (Kathy Bates), is team Zac en Nicole. ‘Voor ze jouw moeder was, was ze een vrouw’, aldus Leila, nadat ze Chris zonder het Zara te vertellen voor de kerstvakantie heeft uitgenodigd. Dus is het uiteindelijk niet de moeder, maar juist de dochter die haar excuses maakt en Brooke bedankt voor haar engelengeduld als alleenstaande ouder.

In Gaslight weet de waarheid te zegevieren; A Family Affair lijdt aan acuut Stockholmsyndroom.

Bregtje Schudel en Omar Larabi schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films.