Column: er gaat niets boven solide Britse zelfparodie

De stalker uit Baby Reindeer dreigt Netflix aan te klagen – staat komedie onder druk?

Fiona Harvey, zo heet de vrouw op wie komiek Richard Gadd (naar verluidt) het personage Martha Scott in Baby Reindeer baseerde. De tragikomediereeks is gebaseerd op een traumatische ervaring voordat de Schot doorbrak: vanaf 2015 werd hij enige tijd gestalkt en seksueel gemolesteerd door een vrouw die de Londense bar waar hij destijds werkte frequenteerde. Die vrouw is dus (naar verluidt) Harvey. In de serie wordt ze (Scott dus…) vertolkt door Jessica Gunning, die een obsessieve savant neerzet. Gadd speelt op zijn beurt Donny Dunn, een gefictionaliseerde versie van hemzelf. In de eerste aflevering laat hij zien hoe hij destijds in de kluwen van Scott terechtkwam.

Op een dag zit ze ineens aan de bar. Het leven gaat Dunn dan nog niet echt voor de wind en zijn carrière in de komediewereld komt nauwelijks op gang. Je zou kunnen stellen: Gadd bevond zich op dat moment in een dal. Scott manifesteert zich als de helpende hand die hem mogelijkerwijs daaruit zal trekken. Ze verleidt Dunn met ontwapenende zelfspot, maar schept tegelijkertijd op dat ze een belangrijke strafpleiter is met connecties tot aan de Britse regering. Ze stelt Dunn gerust, maar zegt tegelijkertijd: ik ben belangrijk. Dat laatste is nogal een waarschuwing.

Scott ontpopt zich als eerst als een onvervalste narcist, op zoek naar Dunns erkenning. Pas later komen haar nog kwaadaardigere trekken boven water. Gadd laat die geleidelijke ontwikkeling met vernuft zien in Baby Reindeer. Hij toont hoe hij destijds gevangen kwam te zitten in een soort drijfzand, in een soort onomkeerbare nachtmerrie. Die tragiek lardeert Gadd met de nodige zwarte humor. Typisch Brits, ogenschijnlijk geïnspireerd door series als Black Books, waarin komieken Dylan Moran en Bill Bailey losers spelen die wél een unieke blik op de wereld bieden. Die zelfspot zit ook in Baby Reindeer; die is noodzakelijk, louterend. Daar moet je als komiek soms misschien wel doorheen.

Fascinerend aan Gadds serie is dat onder al die grappen dus wel veel pijn en onverwerkt trauma zichtbaar wordt. Je merkt overduidelijk dat de afleveringen geworteld zijn in de realiteit. Dat merkte ook Fiona Harvey, de vermeende dader. Zij klaagt Netflix aan voor 170 miljoen dollar, want ze vindt dat de wijze waarop zij in de serie wordt neergezet geenszins overeenkomt met wie Harvey werkelijk is – ook beschouwt ze Baby Reindeer als een inbreuk op haar privacy. Mijn eerste gedachte: quatsch. Harvey gedraagt zich trouwens in de media precies zoals Gunning haar neerzet in de serie – zie ook Harveys optreden in de tv-show van Piers Morgan.

De gelijkenissen zijn uncanny, zoals een Brit zou zeggen; onwerkelijk. Harvey gedraagt zich in dat programma exact als de manipulatieve sociopaat uit Baby Reindeer, onder meer door de onschuld zelve te spelen – daar prik je toch een beetje doorheen. Niettemin zou het wat zijn als ze de rechtszaak wint. Op X grapte iemand al: dan gaat het abonneegeld bij Netflix flink omhoog. Toch denk ik niet dat het zo hard van stapel loopt. Dan zouden de opties van een komediant wel erg beperkt worden. Want dat inspiratie putten uit je eigen leven, leverde in het geval van Gadd een van de meest memorabele televisieseries van het jaar op.

Omar Larabi en Bregtje Schudel schrijven per toerbeurt wekelijks over wat hen opvalt op het gebied van series en/of films.