Post-apocalyptische boekverfilming gaat voor veilig en voorspelbaar.
Malorie (Sandra Bullock) tegen twee vijfjarige kinderen: 'Jongen, Meisje, luister goed: we gaan een tochtje maken. Doe nooit je blinddoek af. Als je dat wel doet, ga je dood.'
Het moet gezegd: het begin is sterk. Hetzelfde geldt voor de opzet. De film heeft een goede regisseur (Susanne Bier, After the Wedding, Brødre, The Night Manager ), een indrukwekkende cast - naast Bullock ook John Malkovich, Sarah Paulson ( American Horror Story ), Jacki Weaver (Gracepoint, Widows), Danielle Macdonald (Patti Cake$, Dumplin’) en Trevante Rhodes ( Moonlight ) – en een ijzingwekkend simpele premisse: zien is sterven. Specifieker gezegd: een kwaadaardige kracht waart buiten rond, die, wanneer je deze ziet, ervoor zorgt dat je jezelf zo snel - en het liefst zo bruut- mogelijk van het leven berooft.
Een soort The Happening dus – de M. Night Shyamalan-flop met 'Marky' Mark Wahlberg, waarin planten mensen aanspoorden tot zelfdoding – maar dan met betere papieren.
Toch wordt Bird Box – naar de claustrofobische en gelijknamige debuutroman van Josh Malerman - nergens echt meer dan die veelbelovende losse delen. Het probleem lijkt steeds teruggevoerd te kunnen worden naar één belangrijke makke: een gemis aan durf om echt harde keuzes te maken. De film springt heen en weer tussen twee tijden. We volgen Malorie zowel aan het begin van de apocalypse, wanneer ze strandt in een huis met een groep vreemden (waaronder Malkovich in een rol van bordkarton), als zes jaar later, wanneer ze samen met twee weerloze kleuters voorgoed het huis verlaat en geblinddoekt de rivier op peddelt.
Ook in het boek wisselen heden en verleden elkaar af. Maar waar we in het boek in het hoofd van Malorie kunnen kijken, wordt in de film het meest cruciale element vergeten: hoe Malorie van een weinig enthousiaste aanstaande moeder verandert in een bikkelharde overlever (denk Viggo Mortensen in The Road), die al vijf jaar lang weigert de twee kinderen onder haar hoede – waarvan eentje van haarzelf is - een andere naam dan Jongen en Meisje te geven. Want wat is immers het nut daarvan, wanneer je leeft in het einde der tijden en je straks misschien een onmogelijke keuze moet maken zoals Meryl Streep dat deed in Sophie’s Choice?
Het is een intrigerende transformatie - je snapt waarom deze rol Sandra Bullock aansprak - maar het gebrek aan context gaat ten koste van de impact. Is Malorie in het begin wèl zorgzaam geweest? Heeft ze ooit, zoals de Malorie in het boek, getwijfeld of ze de kinderen niet beter direct na de geboorte blind kon maken om hun haar lot te besparen? We zullen het nooit weten. Bijna direct na de bevalling springt de film namelijk vijf jaar verder, wanneer de kinderen al helemaal afgetraind zijn en Malorie helemaal is uitgehard.
Elke keer wanneer de film een sterk statement lijkt te gaan maken – bijvoorbeeld over wie er op een cruciaal moment naar buiten zal moeten kijken – gaan de makers toch steeds voor de veilige en voorspelbare optie. Zelfs wanneer dit betekent dat het ingaat tegen alle regels die net daarvoor zijn opgesteld. En dus is zien direct sterven, behalve wanneer er nog even snel een gestoorde indringer moet worden doodgeschoten. Dus waarschuwen vogels altijd voor gevaar, behalve wanneer de plot daarom vraagt. En geblinddoekt met twee kinderen in een gammel bootje over een levensgevaarlijke stroomversnelling? Tuurlijk, we hebben het hier immers over Sandra Bullock!
Wanneer The Happening wat betreft logica – moorddadige planten! – zijn zaakjes beter op orde heeft dan jij, is dat geen goed teken.