Beyond, Ode to the Earth: oogstrelende trippy ruimtevaart

Astronaut worden is extreem gaaf, maar ook extreem veel werk. André Kuipers deed het. En hij deelt zijn ervaring nu via deze bioscoopfilm. Qua belevenis niet hetzelfde natuurlijk, maar wel ietsje makkelijker. En dichter in de buurt van ruimtereizen kom je niet, 78 fijne minuten lang.

Frans-Guyana, Kourou: de verzamelde journalisten stonden nabij de lanceerbasis om een Ariane 4 te zien opstijgen. We hadden van alles verwacht, maar niet die ongelofelijke herrie: een raket, 58 meter hoog, zonder bemanning maar met satellieten aan boord, steeg een paar kilometer verderop de hemel in. Het zag er fantastisch uit, maar de werkelijk absurde herrie die het ding maakte, vooral in het bas-spectrum, deed je ingewanden letterlijk (en met ‘letterlijk’ bedoelen wij hier letterlijk) bewegen. Dat hadden we niet voorzien. Het was magistraal en eigenlijk bizar en nogal dreigend. Zo ontzettend massaal en massief. Kuipers zat dus bovenin zo’n ding. Ongelofelijk, maar het wordt inzichtelijk gemaakt in Beyond.

In Beyond heeft Kuipers een montage gemaakt van de vele beelden die vanuit ruimtestation ISS zijn gemaakt in de loop der jaren. Beyond begint met bemande raketlanceringen en eindigt met een terugkeer op aarde van een bemande capsule. Alles ertussenin is ‘eye candy’ in de positieve zin des woords: ongelofelijke beelden van hoe het is om daarboven te zweven. Wat het ruimtestation betreft is het grappig rommelig: alles daarboven lijkt met ducttape en tiewraps aan elkaar te hangen, zonder dat het gevaarlijk aandoet, maar het is gewoon nogal een warboel. De astronauten leven er en doen hun wetenschappelijke experimenten. Maar ze filmen ook veel door de ramen en via de camera’s die aan de buitenkant van het ISS hangen. En dat krijg je heel lang te zien, en het is prachtig. Aan het begin van de film zegt Kuipers dat je je nu eens niet moet afvragen wat je ziet en hoe alles werkt, maar het gewoon over je heen moet laten komen. En dat is inderdaad het beste recept: de planeet aarde, herkenbare continenten en landen, gigantische weerpatronen inclusief onweersbuien, noorderlicht, oplichtende steden, woestijnen en bergen; het is sereen en majestueus.

De beelden worden begeleid door de muziek van Vangelis - als je een hekel hebt aan die elektronische muziek heb je wel een probleem - die een vriend was van Kuipers. Plus een psychedelische mix van Armin van Buuren. De beelden worden, zonder commentaar, slechts begeleid door al deze muziek; maar liefst veertig tracks van Vangelis. Omdat Vangelis ook de muziek componeerde voor de film Blade Runner zitten er voor scifi-fans ook een paar prettige scènes in.

Beyond past in de korte maar mooie traditie van Koyaanisqatsi, met muziek van Philip Glass, en vooral van For All Mankind; niet de gelijknamige uitstekende Apple-serie maar een tamelijk verpletterende documentaire uit 1989 met beelden van de Apollo-maanmissies en met muziek van Brian Eno, ook zonder commentaar. Net als in Beyond spreken de beelden voor zich.

Dus neem het advies van André Kuipers over en vraag je niet af wat je precies ziet en hoe het werkt, maar hang gewoon achterover. Ruimtevaart is prachtig, en was nooit zo makkelijk te doen als in Beyond, Ode to the Earth.

Beyond, Ode to the Earth, vanaf donderdag 10 oktober 2024 te zien in de bioscoop