Beau van Erven Dorens over zijn nieuwe programma Beau Five Days Inside

Hospice De Populier, 20 september 2017
Vanochtend is mevrouw Schouten overleden. Ze was sinds juni in het hospice. Meer dan drie maanden. Dat is lang. Gemiddeld zijn mensen hier twee weken, sommigen zakken over de drempel al in elkaar. Mevrouw Schouten heeft veel indruk op iedereen gemaakt. Verpleegkundige Marjolein was bij haar toen ze stierf. Ze is er erg door van slag. Hier, ’s nachts, in mijn kleine kamertje, bovenin het gebouw, kan ik eindelijk uitblazen. Ik moet elke avond zo onbedaarlijk huilen. Het gaat niet om jou, lul.

Waar eindigt het leven en waar begint de dood? Dat is overzichtelijk. Maar op welk moment besluit je om het leven op te geven en dood te gaan? Verpleegkundige Maaike legde het uit: in het ziekenhuis is alles gericht op genezing, de dood is een mislukking. In het hospice is alles gericht op het einde en is de dood de bedoeling.
Ik heb het ‘ontbijtbriefje’ van meneer Janssens, Ton, in de flap van mijn dagboek gestopt. Als aandenken aan deze prachtige man. Hij houdt zich kranig. Elke avond schrijft hij het briefje, voor de volgende ochtend. In prachtig handschrift. Ik breng hem zijn ontbijt en we kletsen. Ik zit op de rand van zijn bed. Over reizen (een half jaar geleden was hij nog op Sri Lanka), over de caravans waarin hij handelde, over familie, over vriendschap, over de wietolie uit Amerika waarvan hij hoopt dat het hem er nog bovenop zal krijgen. Maar in een hospice komt niemand er bovenop. Martijn (ach die arme Jolanda en hun twee jonge kinderen), Ria, Mary, Judith, meneer Van Westerloo; het komt niet meer goed.

Alles wat in het leven belangrijk is – materiaal, toekomst, hoop, plannen – valt hier weg. Directrice Lianne zegt dat de mensen hier afpellen, als een ui. Alle schillen vallen weg en alleen de kern blijft over. Ik stel als ui na drie dagen ook niets meer voor. Het is mooi en goed wat hier gebeurt, maar het is ook zoveel dood. Ik ben er kapot van. Ze moeten de mensen die hier werken een standbeeld geven.

Sherpa, 25 september 2017
Ik bivakkeer vijf dagen bij Sherpa, een woongemeenschap voor verstandelijk beperkten in de bossen bij Baarn. Wat een dag…
Ik zit in een van de drie woongroepen op het terrein van Sherpa voor mensen met ‘moeilijk verstaanbaar gedrag’, ook wel MVG-ers genoemd. De vriendelijk klinkende terminologie is misleidend, want van de zeven personen die in dit huis wonen zijn er drie in staat om zeer agressief gedrag te vertonen. Ze doen dit gelukkig maar zelden. Toch zijn alle kamerdeuren van de cliënten nu op slot en heb ik de deur van de huiskamer ook maar op slot gedaan. Alleen Nicky heeft een sleutel om in de keuken te komen, die naast de huiskamer ligt. Inge, een van de begeleidsters, heeft mij verzekerd dat Nicky vannacht zeker even aan mijn deur gaat morrelen, maar dat schijnt hij ook bij al zijn huisgenoten te doen. En voor Nicky hoef ik niet bang te zijn. Het is een lieve knul van een jaar of twintig. Blond haar, loopneus, open mond vol scheve tanden waar steeds speeksel tussenuit druipt, twee ogen die scheef in zijn gezicht staan en een gammel onderstel (waar hij zich gelukkig goed mee kan voortbewegen).

Ach, welk verhaal moet ik vertellen? Het verhaal van de 54-jarige Michel? Die hier sinds zijn 4de woont? Die door zijn familie in de steek is gelaten? Die vroeger trots over het terrein banjerde en Ajax-leuzen riep en aan iedereen zijn tatoeages liet zien en nu voor dood de hele dag in een rolstoel zit, met een geel petje op? Vrijwel bewegingloos door een spierziekte. Blind door zelfmutilatie. Inge voerde hem tijdens het eten aan tafel de gepureerde boerenkool. Wat een vrouw. Ze werkt hier al een eeuwigheid. Aan een trilling in zijn lip had ze genoeg om te weten dat hij nog een lepel wilde. Af en toe duwde ze zijn been terug op de voetsteun, want ondanks zijn spierziekte kan Michel nog goed trappen. En als hij woedend wordt, kan hij schreeuwen als een beest. ‘Wacht maar af, morgen, bij het ontbijt…’ dreigde Inge.

TBS-kliniek De Rooyse Wissel, 27 november 2017
1200. Dat is het nummer dat ik moet bellen als er iets mis is. Ik zit aan tafel in de logeerkamer van de kliniek. De deur zit op slot, van buiten. Ik kan er niet uit, heb geen mobiele telefoon en geen computer. Maar ik heb mijn kleine camera en mijn dagboek. Vanavond, toen de cameraploeg weg was, heb ik in de gemeenschappelijke ruimte lange tijd met Kees gesproken. Overal zaten TBS’ers te kletsen en thee te drinken. Kees heeft dertien jaar in de bak gezeten en zit nu drie jaar in de kliniek. ‘Als ze me in de Longstay zetten, heb ik er vrede mee.’ Als patiënten niet meer verder behandeld kunnen worden in een TBS-kliniek kunnen ze naar een Longstay-afdeling worden overgeplaatst. Longstay is voor altijd. In de zorg zijn ze dol op eufemismen. Kees vertelt dat zijn zaak een ‘grote zaak’ betreft, breed uitgemeten uit de media. Ik durf niet te vragen waar het om gaat, nog niet. Waar ben ik in vredesnaam in beland?

Woodstock, 15 december 2017 (bejaardentehuis voor verslaafden)
Wat een verslaving met je kan doen. Henk Middelburg. Voormalig conciërge op een middelbare school. Zat vroeger op hockey en een kakschool in Den Haag. Zijn professoren-brilletje en zijn beschaafde taalgebruik duiden op een goede opleiding. Lichamelijk is er niet veel over van deze lieve man. Zijn gezicht is gegroefd alsof iemand er met een vork in heeft gekrast, zijn lichaam totaal uitgemergeld. Hij beweegt houterig en schokkerig, zoals junks dat doen. Ik ben koud drie uur binnen in Woodstock en voor mijn neus wordt een ‘bolletje’ cocaïne tevoorschijn getoverd. Henk snijdt het zakje met een scheermesje door en legt de verschillende, kleine bolletjes routineus uit elkaar. Meestal rookt hij het in een pijpje, maar die kan hij nu even niet vinden. ‘Chase the white dragon,’ zegt hij en legt het bolletje op een zilverpapiertje. Hij verhit het zilverpapiertje van onderen met een aansteker. Het bolletje begint te smelten en te roken en met een opgerold zilverpapiertje zuigt Henk de damp behendig op. Hij ademt diep in en slaakt vervolgens een kreet van verrukking uit, met een geknepen stem. Henks ogen verschieten in een seconde van droog en licht, naar vochtig en donker, alsof met die ene hijs opeens het licht uitgaat, binnen in hem. Hij begint te vertellen. Seksueel misbruikt op zijn 13de, toen aan de drugs en op zijn 18de aan de heroïne. Zoals altijd is de ellende te herleiden tot misstanden in de jeugd.

Sommige namen in het artikel zijn veranderd.