Sunshine State Florida: de staat waar de polarisatie tot maximale hoogte stijgt

Wanneer haalt een gouverneur uit de VS nou het Nederlandse nieuws? Zelden. Zo’n leider van een Amerikaanse deelstaat leren we gewoonlijk pas kennen bij een gooi naar het presidentschap, zoals Bill Clinton (Arkansas, won in 1992) of Mitt Romney (Massachusetts, verloor in 2012). Of er vindt op zijn of haar grondgebied iets heel bijzonders plaats, bijvoorbeeld de ongemeen spannende presidentsverkiezing van 2000 in Florida, waar Jeb Bush de scepter zwaaide (en de winst uiteindelijk ging naar diens oudere broer George W. Bush, de Republikeinse gouverneur van Texas). 

Dezer dagen zetelt in Florida opnieuw een gouverneur die met enige regelmaat doordringt tot de Nederlandse pers. Ron DeSantis (45) neemt vanuit de hoofdstad Tallahassee dan ook het ene controversiële besluit na het andere. De Republikein, afkomstig uit de stad Jacksonville, won in 2019 op het nippertje het gouverneurschap dankzij de steun van toenmalig president Donald Trump – een mede-Floridiaan, want diens thuisbasis Mar-a-Lago ligt net boven Miami. Behalve Trumps spreekwijze en gebaren nam DeSantis ook de politieke stijl over van zijn leermeester: die van stokebrand. Voortdurend vecht hij cultuuroorlogen uit met zijn tegenstanders van de Democratische partij, die draaien om hete hangijzers als abortus, wapenbezit, racisme en kiesrecht. Vorig jaar ondertekende DeSantis een wet die abortus al na zes weken zwangerschap verbiedt, tenzij de vrouw kan bewijzen dat zij het slachtoffer is van verkrachting of incest. Tijdens de coronapandemie profileerde de gouverneur zich als een tegenstander van beperkende overheidsmaatregelen en een scepticus ten opzichte van vaccins. Het meest verzet DeSantis zich tegen wat hij de ‘woke-hersenspoeling’ noemt. Hij heeft scholen verboden systemisch racisme te behandelen en jonge kinderen les te geven over seksuele geaardheid en genderidentiteit. Door kritiek hierop van The Walt Disney Company, eigenaar van pretpark Disney World in Orlando, is DeSantis momenteel verwikkeld in een taaie strijd met een van de grootste werkgevers van zijn staat. Hij ontnam Disney het zelfbestuur over zijn grondgebied, waarna het bedrijf de bouw van een grote campus afblies, enzovoorts. Zijn kiezers lusten er wel pap van, want twee jaar geleden werd DeSantis met overmacht herkozen. ‘Florida is where woke goes to die,’ sprak hij bij aanvang van zijn nieuwe termijn: de plek waar ‘woke’ doodgaat. Kort daarna kondigde hij aan president van Amerika te willen worden door het in november op te nemen tegen de Democratische president Joe Biden. Menig politiek duider achtte DeSantis in staat om zijn belangrijkste Republikeinse rivaal te verslaan: voormalig steunpilaar Trump. 

Het bewind van DeSantis is relevant, want Florida is niet zomaar een deelstaat. Florida groeit als kool. Het is de zestiende economie ter wereld en de vierde van de VS: met een bruto binnenlands product van 1,4 biljoen dollar (ca. 1,28 biljoen euro) verdiende Florida in 2022 meer dan Spanje of Nederland. Toerisme vormt een belangrijke pijler, met onder meer het Kennedy Space Center in Cape Canaveral, de moerassen van de Everglades, de metropool Miami en zijn stranden en het al eerdergenoemde Disney World. Florida telt afgerond 23 miljoen inwoners – in de VS zijn alleen Californië en Texas groter. Pakweg honderd jaar geleden gold de staat nog als een dunbevolkte uithoek vol katoenplantages en alligators, maar na de Tweede Wereldoorlog keerde het tij. Het zonnige en deels tropische klimaat van de ‘Sunshine State’ trok steeds meer binnenlandse migranten uit het koudere noorden. In de jaren 60, na de communistische machtsovername op het nabijgelegen Cuba, volgden de Cubanen. Geen andere Amerikaanse deelstaat kent een groter migratiesaldo. Die bevolkingsgroei voorziet Florida van serieuze invloed op nationaal niveau. Zo is na de laatste volkstelling bepaald dat de staat dit decennium dertig kiesmannen mag afvaardigen bij de presidentsverkiezingen: één meer dan de vorige keer. Aangezien Californië (54 kiesmannen) en New York (28) gewoonlijk naar de Democraten gaan en Texas (40) naar de Republikeinen, is winst in Florida voor vrijwel elke presidentskandidaat van doorslag- gevend belang. Dat was de laatste keer overigens niet zo: Trump won in Florida, maar kwam tegen Biden toch tekort. Grofweg kun je zeggen dat het zuiden van de staat op een Democraat stemt: van de lijn tot en met de gemeenten rondom Miami, zoals Palm Beach en Miami-Dade. De rest van het schiereiland, met Jacksonville, het platteland en de strook langs de kust van de Golf van Mexico (de panhandle), gaat voor een Republikein. Ondanks het feit dat Florida lang als een swing state gold – een zwevende of ‘paarse’ staat, Republikeins rood noch Democratisch blauw – denken veel politiek analisten echter dat Florida Republikeins aan het worden is. Gezien de herverkiezing van DeSantis zullen de Floridianen eind dit jaar wederom voor de kandidaat van de Grand Old Party gaan, zo wordt verwacht. 

Koen van der Velden, Joris Henquet en Norbert Pek schreven meer over Florida. Dit is te lezen in VARAgids 3 vanaf pagina 22.