Annemiek Schrijver over hoe ze ook buiten haar werk altijd interviewer is

Interviewen is haar lust en haar leven. Toch vindt Annemiek Schrijver praten ook snel ‘lawaai’. ‘Ik ben echt heel introvert.’

Soms valt ze met de deur in huis, een andere keer stelt ze een vraag die als een raadsel is en zich gaandeweg het dertig minuten durende gesprek ontvouwt. Soms introduceert ze iemand, soms ook niet, of een beetje. Maar wat bij een aantal afleveringen achter elkaar kijken van De verwondering vooral opvalt is hoe interviewer Annemieke Schrijver aan de tafel zit. Ze zit, zoals dat heet ‘belichaamd’: ze luistert, dat vooral, en ze reageert, maar nooit vanuit scoringsdrift of dat je haar ziet zoeken naar een goede vraag. Ze laat een gesprek zich letterlijk ontvouwen.

Dat is bijzonder voor tv, waar een stilte in een gesprek nooit langer dan een paar seconden kan duren en waar ontregeling vaak als doel heeft om een gast uit evenwicht te brengen, zodat de interviewer punten kan scoren. Maar in dit programma helpt de interviewer de gast om in zichzelf te zoeken. Nu is De verwondering ook een buitenbeentje in het tv-landschap. Al tien seizoenen spreekt Schrijver mensen uit verschillende gelederen van de maatschappij – van politici, tot schrijvers, kunstenaars, wetenschappers – over hun inspiratie en alledaagse spiritualiteit. Het is interviewen in de vorm van diep luisteren, waardoor gesprekken ontstaan die het waard zijn om over na te denken en inspiratie uit te halen. Kortom: een gesprek als kunstvorm met Schrijver als de begeleider. En dat blijkt een rode draad in haar leven.

Het valt me op dat je in De verwondering wel een vragenlijstje voor je op tafel hebt liggen, maar er niet op kijkt. Zitten de vragen in je hoofd of ga je mee met waar een gast mee komt?

Dat laatste ook maar, we nemen drie gesprekken achter elkaar op en hoewel er gemonteerd wordt, kun je in een half uur niet te veel zijpaden nemen. Ik heb uitstekende collega’s die de voorgesprekken doen en die goede verslagen maken. Die lees ik altijd grondig en dan maak ik zelf een lijn met vragen op papier. Het ligt voor me, maar ik kijk er niet meer op. Het is een soort neurose, ik wil het contact niet verbreken. We geven, als interviewer, vaak dat weg waar we zelf veel behoefte aan hebben. Blijkbaar heb ik zelf veel behoefte aan contact.

Het lijkt alsof je je gasten nooit helemaal recht aankijkt, maar misschien is dat een televisieding?

Ik kijk me suf als ik luister, maar als ik echt iets moet formuleren, dus als je zoekt naar woorden, dan richt je je blik vaak even op iets anders. En er wordt natuurlijk geknipt, niet altijd even fortuinlijk voor mij. Ik ben gelukkig niet zo ijdel, dus meestal denk ik laat maar zitten.

Ben je in je privéleven een interviewer, in de gesprekken die je hebt?

Ik ben inmiddels wel zo beroepsgedeformeerd dat ik na een uur altijd wel alle informatie heb en denk: ik ben helemaal bijgepraat, het is wel klaar. Het is een afwijking geworden. Soms voel ik ook dat ik in mijn hoofd zit te monteren.

Hoe ga je om met stiltes in een gesprek?

Daar ben ik niet meer zo bang voor sinds ik jaren geleden een keer een interview had met Gilles Quispel. Hij was toen al ver in de negentig, hij was een belangrijke theoloog. Hij heeft het Thomas Evangelie over de grens gesmokkeld. Hij heeft zelfs lesgegeven aan Carl Jung, grondlegger van de analytische psychologie. Die man zat me een soort college te geven, wat natuurlijk niet de bedoeling was. Hij was niet anders gewend en iedereen was bang voor hem. Dus iedereen liet hem altijd heel beleefd doceren. En toen wilde ik, jong als ik was, weten wat dat hele verhaal nou ‘persoonlijk voor u betekent?’ Toen zei hij: ‘Dit vind ik een zeer impertinente vraag.’ En werd het heel stil. Ik dacht: ik doe even helemaal niks. Want ik als ik nu sorry zeg, dan doe ik wat iedereen en vooral vrouwen altijd doen. Het was lang stil.

Lees verder in VARAgids 5 vanaf bladzijde 8. Vanaf dinsdag 28 januari 2025 in de VARAgids-app op de mat en in de winkel. Nog geen abonnee?