American Primeval S01E01: rauwe protowestern toont barrage aan geweld

Het nieuwste, hardvochtige wapenfeit van regisseur Peter Berg (Friday Night Lights), met hoofdrollen voor Betty Gilpin en Taylor Kitsch, toont de ontstaansgeschiedenis van de Verenigde Staten op het slagveld in de Amerikaanse staat Utah in 1857.

‘Er zal niets eenvoudigs aan zijn’, zegt de pionier die door Sara Rowell (Betty Gilpin uit Glow) is ingehuurd om haar en haar zoon Devin (Preston Mota) naar het westen te gidsen, waar haar man zich ergens bevindt. De openingsscène van American Primeval speelt zich af in de wildernis in Missouri, op een treinstation waar het spoor eindigt. Letterlijk de frontier dus. Wie verder wil moet met paard en wagen. Rowell moet de gids betalen voor de reis ‘en alles wat we onderweg vermoorden’. Amerikaanse troepen, mormonen, pioniers en indianenstammen zijn voortdurend met elkaar in gevecht. Filmmaker Peter Berg, die zelf ook een kleine rol speelt, schetst in American Primeval een hardvochtig beeld van de Amerikaanse ontstaansgeschiedenis.

Het scenario van American Primeval is van de hand van Mark L. Smith, bekend van The Revenant (2017). Hij focust zich op een periode waarin cowboys nog niet salonfähig waren; waarin chaos prevaleerde. De plot speelt zich af in 1857, in Utah. Daar strijken pioniers, waaronder Isaac (Taylor Kitsch uit Painkiller) tijdelijk neer, op weg naar Californië. Isaac heeft zich ontfermd over Rowell en haar zoon. En hij treedt, als het gezelschap wordt aangevallen door mormonen en de Paiute, op als hun beschermer. Die aanval staat bekend als de slachting bij Mountain Meadows. Mormonen, geholpen door de Paiute, doodden destijds honderdtwintig pioniers.

Berg filmt die ellende, want American Primeval laat zich omschrijven als een barrage aan geweld, in schuine hoeken en schroomt niet de extremiteiten van een veldslag te tonen. Zijn serie is hardvochtig en rauw en laat de bedenkelijke fundamenten van de Verenigde Staten zien. Met acteurs (Kitsch; Kim Coates als de leider van de mormonen; Shea Whigham als mountain man) die qua stoere uitstraling uitstekend passen bij deze historische context. Tegelijkertijd heeft de serie naast al dat bombast nog niet erg veel inhoudelijks te melden over de periode waarop hij reflecteert. Ja, de civilisatie was nog niet geciviliseerd. Maar is hij dat nu wel?

American Primeval S01, vanaf donderdag 9 januari 2025 in zijn geheel bij Netflix