Welke lessen kunnen we trekken uit Echte Oogappels?

Hoe ga je om met drank- en drugsgebruik bij je puber? Hoeveel verantwoordelijkheid draag jij voor het geluk van je kind? Mag je je bemoeien met andermans opvoeding? Kortom: heel veel vragen. Maar welke lessen kunnen we eruit trekken?

In de podcastserie Echte Oogappels spreekt presentatrice Margreet Reijntjes wekelijks met experts op het gebied van opvoeding over de duivelse dilemma’s van het ouderschap. Hoe ga je om met drank- en drugsgebruik bij je puber? Hoeveel verantwoordelijkheid draag jij eigenlijk voor het geluk van je kind? En mag je je bemoeien met andermans opvoeding? Samen met psychologen, hoogleraren, geluksonderzoekers en andere gasten gaat Margreet in de podcastserie op zoek naar antwoorden op de meest prangende vragen over het ouderschap. In elke aflevering staat een ander onderwerp centraal.

Margreet Reijntjes, journalist en moeder van twee puberzonen, spreekt in de elfde aflevering van de podcast over het geluk van kinderen en hun ouders. Hiervoor heeft zij Carolien Gravesteijn, lectrice aan de Hogeschool Leiden, en geluksonderzoeker Ad Bergsma te gast. Beide gasten hebben daarnaast ervaring als psycholoog. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat een goede opvoeding slechts voor een deel bijdraagt aan het geluk van je kind, en dat ook andere factoren een rol spelen. Carolien: 'Kinderen ontwikkelen zich niet alleen door een bepaalde manier van opvoeden, maar ook door temperament, genen, omgeving.' Wanneer is een kind tegenwoordig nou echt gelukkig? En moet je zelf per se gelukkig zijn? Als antwoord op deze vraag vertelt Ad: 'Er zijn echt belangrijkere dingen dan gelukkig worden. (…) Het heeft geen enkele zin om je geluk op te offeren voor je kinderen.'

'Iets zeggen over andermans kinderen en de manier van opvoeden. Dat ligt bij veel ouders heel gevoelig', aldus Margreet. Opvoeden is natuurlijk op zichzelf al geen eitje, maar wordt nog ingewikkelder wanneer jan en alleman zich ermee gaat bemoeien. Om hier meer over te weten te komen nodigt Margreet in deze aflevering Fadma Bouchataoui en Sylvia Vlaardingerbroek uit. Fadma is opvoedkundige en begeleider van Wijkacademies Opvoeden in Rotterdam-Zuid en Sylvia is hoofd van vakgroep Opgroeien en Opvoeden bij het Nederlands Jeugdinstituut (NJI). De twee delen zowel hun eigen als algemene ervaringen met betrekking tot bemoeienissen van buitenaf op het gebied van opvoeding. Fadma vertelt: 'Ouders zijn heel gevoelig voor hoe er naar ze gekeken wordt.' Waarom maken we ons zo druk om de mening van anderen? Sylvia: 'Het commentaar raakt je, omdat het kind als een onderdeel van je of als het verlengde van je wordt gezien.' Toch is het af en toe ook heel fijn om tips van anderen te krijgen als je jezelf even geen raad meer weet.

Hoe zorg je ervoor dat je kinderen naar je luisteren en niet doen alsof ze je niet kunnen horen? En kunnen we het onze tieners eigenlijk wel kwalijk nemen dat ze ons af en toe negeren? Om dit beter te kunnen begrijpen nodigt Margreet in deze aflevering over communicatie Jelle Jolles en Yvonne van Sark uit. Jelle is neuropsycholoog en emeritus hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en Yvonne is adviseur en partner bij YoungWorks, een jongerenadviesbureau. Volgens Jelle nemen ouders een verkeerde rol op zich wanneer ze tegenover hun puberzoon of -dochter handelen als politieagent of mentor. De term ‘puber’ zouden we volgens Jelle ook beter niet meer kunnen gebruiken, vanwege de negatieve lading die erachter schuilt. Veel ouders vergeten vaak dat ze zelf ook puber zijn geweest en geven hun kinderen hierdoor te snel adviezen over hoe ze bepaalde situaties moeten oplossen. Kinderen moeten sommige dingen zelf uitvogelen. 'Soms moet je even op je tong bijten', aldus Yvonne.

De opvoeding van je kind. In hoeverre en vanaf wanneer moet je je als ouder hier eigenlijk in verdiepen? En hoe baan je je een weg door alle verschillende opvoedtheorieën? In deze podcast-aflevering vraagt Margreet haar gasten Cecile Winkelman en Dionne Nelson van alles over opvoedstijlen. Cecile is pedagoog en directeur van Triple P Nederland, een methode voor opvoedingsondersteuning voor ouders met kinderen tussen de 0 en 16 jaar. Dionne is gezinsadviseur en trainer bij het tienerprogramma van Triple P. Volgens Cecile is het belangrijk dat je je als ouder beseft dat hoewel je via de opvoeding invloed kan hebben op het gedrag van je kind, je het niet volledig kan veranderen. En stiekem luisteren kinderen beter dan je denkt. 'Pubers doen vaak alsof ze niet naar je luisteren, maar toch slaan ze heel veel op', aldus Cecile. Af en toe is het beter om niet altijd je kinderen te hulp te schieten, ook niet wanneer je ze het liefst een knuffel wil geven. Zo zegt Dionne: 'Wel lief en meevoelend (...) maar ga je dan nog steeds doen wat je moet doen?' Kortom: ook niets doen als ouder kan een vorm van opvoeding zijn. Margreet: 'Choose your battles.'

In de laatste aflevering van dit seizoen van de Echte Oogappels-podcast praat Margreet met Stine Jensen en Frank Meester. Beide gasten zijn filosoof en hebben samen het boek ‘Hoe voed ik mijn ouders op?’ geschreven. Het boek geeft je als ouder de kans om erachter te komen hoe je kinderen over hun eigen opvoeding denken. 'Jij als ouder wordt dan aan een meetlat onderworpen. Ik heb in het begin daar ook een onvoldoende op gescoord', vertelt Frank. Als ouder heb je als het gaat over de toekomst vaak een beeld van wat je kind moet gaan doen. Moet je alle keuzes aan je kinderen overlaten, of hebben zij juist af en toe wat sturing nodig? 'Opvoeding is schipperen', volgens Stine. Je moet voortdurend de balans houden tussen twee uitersten: streng zijn of juist de teugels laten vieren. Een belangrijke boodschap van de gasten is dat je als ouder bereid moet zijn om af en toe niet leuk te worden gevonden door je kind, en dat je je bewust moet blijven van het voorbeeld dat je geeft voor je kinderen.