Wat doe je als er drugsafval op jouw terrein wordt geloosd?

Stel: je wordt op een ochtend wakker en komt erachter dat er drugsafval op je terrein is geloosd. Wat doe je dan?

Het overkwam de 90-jarige Toon Francken uit Rijsbergen. Op zijn terrein wordt een van de grootste drugsafvallozingen ooit ontdekt. ‘Een groot gebied is ernstig verontreinigd geraakt met aceton en MDMA’, legt Trouw-journalist Stefan Keukenkamp, die onderzoek deed naar dit voorval, uit bij Dijkstra en Evenblij Ter Plekke.

Dat drugsafval is niet van de 90-jarige man, maar het is wel aangetroffen op zijn grond. ‘En volgens de Wet bodembescherming ben je als grondeigenaar verantwoordelijk voor wat er op jouw grond gebeurt. De gemeente zegt: je had goed moeten toezien op je eigen grond, en als daar iets gebeurt dat niet kan, dan moet je daarvoor opdraaien.’ Een aantal onderzoeken verder blijft Francken met de rekening achter. Want: voor dat wat er op jouw terrein gebeurt ben je zelf verantwoordelijk. Ook als het gaat om andermans drugsafval – al is dat in de zaak van Francken nog zeer de vraag; in 2016 werd er namelijk ook al eens drugsafval op het terrein aangetroffen en zijn zoon werd eerder veroordeeld voor zware drugsdelicten. ‘Formeel gezien waren Toon en zijn zoon in 2016 geen verdachten omdat de loods waar het afval werd gevonden was verhuurd’, aldus Keukenkamp. ‘Ik denk dat de zaak eindigt bij de rechter’, besluit de journalist.’ Die zou een uitspraak moeten doen met betrekking tot wie er nou moet opdraaien voor de kostenpost.’

En die rekening – voor het opruimen van dat drugsafval ­– is niet niks. Een ‘gewone’ drugsdumping kost gemiddeld tussen de vijf- en vijftigduizend euro. Maar kan ook oplopen tot een miljoen euro.

Regelmatig krijgt boswachter Erik de Jonge te maken met de gevolgen van drugsafvallozingen in de natuur. ‘Wij hebben weleens een testje gedaan: dan gooiden we kippenbouten in drugsafval; dat smelt gewoon helemaal weg. Drugsafval is zo schadelijk. Alle organismen, levende wezens die daarbij komen smelten gewoon, gaan kapot en dood.’

Van 2017 tot 2021 waren er in totaal 1073 drugsdumpingen, waarvan 384 in de provincie Brabant. Ruim een derde dus. Een groot deel daarvan wordt gedumpt in de natuur.

Drugsafval dumpen op een terrein (van een ander) of in de natuur – want dat gebeurt ook veel – is natuurlijk geen duurzame oplossing, maar hoe moet het dan?

De politie ziet het probleem ook in, merkt De Jonge. ‘Maar er gebeurt heel weinig. Ze moeten echt eens goed kijken naar hun bronaanpak: hoe kunnen wij dit probleem oplossen? Want het is natuurlijk idioot dat zo’n klein landje zo groot is in die drugsbusiness’. Wat is dan die oplossing, volgens de boswachter? ‘Je zou er op de een of andere manier voor kunnen zorgen dat het niet geproduceerd wordt, je kunt zorgen dat het afval niet meer illegaal is. Dat zijn heel vaak politieke keuzes, ik ben natuurlijk gewoon van het bos.’

Afval kan – omdat de productie van xtc illegaal en dus strafbaar is – nergens op een legale manier geloosd worden. Daarom wordt het dus zo vaak midden in de nacht in de natuur of op het terrein van een ander achtergelaten. In de Spuiten en Slikken-docuserie MDEmma spreekt Emma Wortelboer met een man die xtc produceert. Ze vraagt hem waar hij het liefst met zijn drugsafval heen zou gaan. Dat is duidelijk: de milieustraat. ‘Dat ik daar met mijn autootje met een jerrycan heen kan rijden en dat ze dan zeggen: “Nou, dank je wel. Dat kost dan vijfhonderd euro.” Dat zou ik dan betalen’, aldus de xtc-boer. ‘Ik ben heel erg tegen het dumpen van afval. We leven met z’n allen op één planeet en die moeten we zo schoon mogelijk houden.’