Waarom zouden we moeten stilstaan bij Wereld Leverdag?

Een kwart van de bevolking van 18 jaar en ouder heeft leververvetting, vertelt MDL-arts Herold Metselaar van het Erasmus MC. Hoe komt dat? En wat kun je doen om het te voorkomen?

Volgens Metselaar krijgt een kwart van deze groep een leverontsteking (NASH): ‘Hiervan krijgt een kwart levercirrose en/of leverkanker. Mijn inschatting is dat ongeveer 800.000 18-plussers NASH hebben en dat dit aantal zal toenemen de komende jaren als er niets verandert.’

Leefstijlverbetering
‘Je levensstijl aanpassen is erg belangrijk’, vertelt Sipke Jan Bousema. Hij is initiatiefnemer van het traject LeverStijl, een maatschappelijke campagne die mensen duurzaam wil informeren over de lever, leververvetting en leefstijlverbetering. Bousema: ‘In 2014 kreeg mijn voormalige zwager op jonge leeftijd een levertransplantatie. Zo kwam ik in contact met artsen, zusters en organisaties die zich hiervoor inzetten. De lever is een belangrijk orgaan. We hebben de koppen bij elkaar gestoken en gekeken wat we kunnen doen om het op de kaart te zetten en mensen te ondersteunen met leefstijlverbetering.’ 

Verandering
Deborah (42) schreef zich in voor het traject: ‘Ik wist vooraf niet dat overgewicht ook voor leververvetting kan zorgen. Toen ik hierachter kwam, ben ik daarna direct mijn levensstijl aan gaan passen.’ Dit doet ze aan de hand van een gedragsexpert en een leefstijlcoach. ‘Ik ben gezonder gaan eten, en gaan sporten. Ook drink ik helemaal geen alcohol meer. Ik ben inmiddels al 8 kilo afgevallen. Ik had daarvoor al veel dingen gedaan om af te vallen, omdat ik achter mijn kinderen aan wil rennen. Maar het programma heeft mij bewust gemaakt dat het ook je lever kan aantasten.’ 

Volgens Metselaar kan overgewicht leiden tot een leverziekte: ‘De lever is het grootste én een zeer belangrijk orgaan. Een gezonde levensstijl is daarom belangrijk: sporten en gezond eten. Als je je gedrag aanpast, zie je dat je met een kleine afname van je gewicht veel goeds kan doen. Niemand denkt dan daarbij aan de lever, maar die is wel belangrijk.’ Mannen met een buikomvang van meer dan 102 cm en vrouwen met een buikomvang van meer dan 88 cm hebben meer kans op leververvetting, vertelt Bousema. 

Gevolgen
De gevolgen van leverproblemen zijn groot, legt Metselaar uit: ‘In Nederland heeft de helft van de bevolking overgewicht; ongeveer een kwart heeft leverontsteking. Dat beschadigt uiteindelijk de lever. Dat kan leiden tot levercirrose en in een eindstadium leverkanker. Dan is de enige oplossing een levertransplantatie.’ Voorkomen is beter dan genezen, aldus Metselaar. 

Factoren
Verschillende factoren lijken een rol te spelen, licht Metselaar toe: ‘Uit onderzoek blijkt dat overgewicht meer voorkomt bij mensen met een laag opleidingsniveau. Ook zien we regionale verdelingen. In Limburg zien we meer overgewicht dan in de regio Den Haag.’ Daarbij zouden oudere mensen meer last van overgewicht hebben dan jongere mensen.

Hierin is ook een taak weggelegd voor de overheid, volgens hem: ‘Mensen met een moeilijke portemonnee kopen sneller slecht voedsel, want dat is ook vaak goedkoper. Ook hebben ze minder geld en tijd om te sporten.’ Hier zou zowel de overheid als de burger iets aan moeten doen. Dat scheelt uiteindelijk ook in de gezondheidskosten, legt Metselaar uit. 

Jongeren
Een van de oorzaken van leverziektes, overgewicht, treft ook kinderen. 15 procent van de kinderen in Nederland heeft overgewicht, zegt Metselaar: ‘Dat vind ik het meest verontrustende.’ Deborah is zich hier ook erg bewust van: ‘Ik ben werkzaam als docent en ik heb het hier ook over in mijn klaslokaal. Jongeren kopen met hun eigen geld eerder ongezonde dingen. Een vette hap, of ze lopen ‘s ochtends met een zak chips op school etc. Weinig leerlingen kiezen voor een gezond ontbijt.’ Ook haar eigen kinderen probeert ze het belang van een gezonde levensstijl mee te geven. ‘Ik gaf ze voorheen wel iets lekkers als ze lief waren geweest, als een soort van beloning. Omdat ik zelf zo geprogrammeerd was: na een lange werkdag, wil ik mezelf belonen met lekker eten’, vertelt ze. Maar dat doet ze niet meer. ‘Als het niet goed is voor mij, is het ook niet goed voor mijn kinderen’, aldus Deborah.