Sahil Amar Aïssa liep vluchtroute The Darién Gap: 'Ik hoopte inzicht te geven in wat de weg naar veiligheid kost'

Sahil Amar Aïssa legde, samen met regisseur Diederick en cameraman Vince, in het programma Fight or Flight deze route af. Hoe kijkt hij hierop terug?

Jaarlijks proberen duizenden vluchtelingen via The Darién Gap te vluchten naar de Verenigde Staten. Een reis van zo'n 120 kilometer door de jungle van Colombia en Panama. Het is een van de gevaarlijkste vluchtroutes ter wereld, vol met gevaarlijke roofdieren, drugskartels en smokkelaars. Nooit eerder heeft een cameraploeg de volledige route, inclusief de La Montaña de la Muerte (berg des doods), vastgelegd.

Met onze acties en programma's zetten we zaken in beweging. Lees hier wat we dit jaar teweeg hebben gebracht.

Wat heb je daar gezien?
‘De mens in zijn meest instinctieve vorm: in diens strijd om te overleven en voor een beter leven voor zichzelf en de mensen om zich heen. Je ziet daar gewoon heel veel mensen in strijd om betekenis en veiligheid terug te krijgen in hun leven – en dat van hun kinderen.'

Jullie zijn de eerste journalisten die de volledige tocht met camera hebben afgelegd: wat vind je daarvan?
‘Ik stond ervan versteld dat er niet eerder mensen heel die tocht hebben meegelopen met camera, want het is enorm belangrijk om dat te doen. Eerst mochten ook wij niet de hele tocht doen omdat het risicovol is. Ik heb toen geopperd dat wel te doen. Uiteindelijk waren ook de fixer en de regisseur het ermee eens om de volledige tocht te doen. En toen ging ook BNNVARA overstag.

Maar ik ga mezelf niet op de schouder kloppen dat ik de eerste ben die dat heeft gedaan. Want ik loop daar, wetende dat er in alle mogelijke situaties wel een uitweg is voor mij, in tegenstelling tot de mensen met wie je loopt ­die alles riskeren.

Daarbij heb ik ook gevoelsmatig een hele andere tocht gemaakt: ik liep naar huis, maar de mensen met wie wij daar waren liepen weg van huis. Het enige wat we hebben gedaan is dat registeren en de mensen interviewen.’

Wat hoopte je met de aflevering te bewerkstelligen. En heb je het idee dat dat gelukt is?
‘Ik hoopte inzicht te geven in wat de weg naar veiligheid en een beter leven kost. Dat het niet zo makkelijk is als mensen denken. Maar goed: sommige mensen doen twee weken over deze tocht. Wij laten het in vijftig minuten zien; dat is natuurlijk belachelijk. Je kunt niet in vijftig minuten vanuit je woonkamer inzicht krijgen in hoe erg deze situatie is. Want in alle eerlijkheid: je hoeft het lopen niet zelf te doen en de realiteit op de grond is natuurlijk veel moeilijker dan zittend op de bank naar vijftig minuten televisie kijken. Maar een beetje inzicht geven in hoe zwaar het is, dat is wel gelukt. En nog belangrijker: een gezicht en verhaal geven aan de mensen die vluchten is heel goed gelukt. Dat is in de hele serie goed gelukt. Dat was het doel: een gezicht geven aan iedereen die voor een beter leven wil strijden. Want ik ben er tot op de dag van vandaag van overtuigd dat iedereen – ook de anti-immigratiestemmers ­– exact hetzelfde zou doen in zo’n situatie, voor zichzelf en voor hun kinderen.’

Denk je er nog vaak aan terug?
'Jazeker. En dat is met name omdat we in een wereld leven die niet zo empathisch is naar vluchtende mensen – dan word je er vaak aan herinnerd. Ik denk dat ik er minder vaak aan zou terugdenken als wij vluchtende mensen geen “hoofdpijndossier” zouden vinden.’

Heb je nog contact met mensen waarmee jullie de tocht hebben gelopen? Hoe gaat het met hen?
‘Op dit moment niet meer. Op een gegeven moment moeten zij ook verder. We hebben wel contact met ze gehad. Van de mensen waarvan we achteraf iets hebben gehoord weten we dat ze veelal de Verenigde Staten hebben bereikt.

Ik spreek constant met mensen in verschrikkelijke situaties, dus om steeds contact te houden met iedereen is lastig. Ik heb wel nog contact met de hoofdpersonen uit alle andere afleveringen van Fight or Flight die in Nederland wonen, en met mensen die in Gaza en Colombia wonen.’