Wat vindt Paul Witteman het irritantst aan zichzelf?

Hetty Nietsch maakte een documentaire over Paul Witteman, vanwege zijn 75ste verjaardag – en onderwierp de jarige vooraf aan de beroemde Questionnaire-vragenlijst van Marcel Proust.

Wat is voor u volmaakt geluk?

Door Parijs wandelen met muziek van Gabriel Fauré in mijn hoofd – in goed gezelschap, zonder doel. Buiten Amsterdam vind je nergens ter wereld zo’n mooie stad, zo’n muzikale stad die uitnodigt tot het luisteren naar muziek van al die beroemde componisten die er ooit woonden en werkten.

Wat is uw grootste angst?

Als ik eerlijk ben, de dood. Ik heb dat altijd gehad, ook toen ik jong was. Ik zie de dood als een vergissing. Al eerder heb ik geconstateerd dat God niet almachtig is, maar dat is hier wel mee bewezen. Die angst belemmert me eigenlijk wel in het vinden van het volmaakte geluk. De dood is zo’n alles omvattend thema in mijn levensbeschouwing. Ik weet ook dat ik niet bij de pakken moet gaan neerzitten, maar ik zal me wel tot het uiterste verzetten. Mensen die zeggen dat ze niet bang zijn voor de dood, geloof ik niet.

Met welke historische figuur vereenzelvigt u zich het meest?

Kuifje. Research-journalist avant la lettre.

Welke karaktertrek vindt u het irritantst aan uzelf?

Dat moet ijdelheid zijn. Als ik nadenk over wat ik allemaal doe en niet doe, dan merk ik toch dat ik er te vaak over heb nagedacht welk effect het heeft, wat anderen ervan vinden. Erkenning zoeken speelt een rol. Indruk maken op naasten. Maar ijdelheid is ook een motor voor prestaties. En is in de tv-journalistiek trouwens niet te vermijden. Omdat dat werk zo op effect gericht is, en ook zo op jou als persoon, als presentator.

Welke karaktertrek vindt u het irritantst aan anderen?

Arrogantie, dat staat me tegen. Ik woonde als kind in Bloemendaal aan de ‘goede kant’ van het spoor. We werden gepest omdat aan die kant van het spoor de rijkere jongens woonden. De pesters dachten dat alle jongens aan de andere kant van het spoor arrogante praatjesmakers waren. Tot ik in Amsterdam ging wonen heb ik tegen dat vooroordeel gevochten.

Waarvan heeft u de meeste spijt?

Dat ik niet beter mijn talen heb leren spreken. Ik heb er veel last van gehad bij het werk. Er is me wel aangeboden daar iets aan te doen, maar ik kon het emotioneel niet aan om de klas weer in te moeten.

Wanneer en waar was u het gelukkigst?

De dag dat ik de (toen nog) kroonprins mocht interviewen voor Nova. Het was een zware klus omdat de belangen voor ons beiden groot waren. Willem- Alexander wilde af van het ‘Prins Pils’-imago. Ik moest ervoor zorgen dat ik niet als een slaafse dienaar van het volk werd gezien. Dat is, getuige de reacties, gelukt.

Wat is uw huidige gemoedstoestand?

Even los van allerlei lichamelijk ongemak, ben ik over het algemeen wel gelukkig. Omdat ik in staat ben van allerlei schoonheden te genieten, waarbij de muziek bovenaan staat.

U mag een ding aan uzelf veranderen. Wat zou dat zijn?

Ik zou meer van de eigenschap willen bezitten om mezelf in het gevoel van de medemens te verplaatsen. Terugdenkend aan een gesprek, vraag ik me later vaak af: heb ik wel gevraagd hoe het met hem of haar ging? Tot mijn schrik realiseer ik me dan dat ik dat niet heb gedaan en dan is het vaak te laat.

Wat is uw grootste prestatie?

Jaren geleden heb ik alle boeken van Simon Vestdijk gelezen en voor de radio – samen met Dick Slootweg – twee heel mooie radio-uitzendingen over zijn leven gemaakt. Daar was ik heel tevreden over.

Wat is uw dierbaarste bezit?

Een Bechstein-vleugel.

Wat is voor u het dieptepunt van ellende?

Pijn.

Wie zijn uw favoriete auteurs?

Julian Barnes, Simon Vestdijk en Jeroen Brouwers.

Wie zijn uw helden?

Ik kan niet om Bach heen, bij deze vraag. En Marcel van Dam. Beiden hebben mij aan het geluk geholpen.

Wat is uw favoriete reis?

De thuisreis. Ik vind het heerlijk om grote steden te bezoeken maar na een paar dagen wil ik weer naar huis. Heimwee, had ik al als (jongste) kind terwijl er thuis toch niet zoveel was om naar terug te verlangen. Maar ik wilde de geur van het ouderlijk huis weer ruiken, kijken of de hond die bij de buren was ondergebracht nog leefde. Piano spelen. Naar de koeien zwaaien op het weiland van buurman Arie de Roode. Het is nog steeds zo dat de mooiste reizen zich vooral in mijn hoofd afspelen.

Welk levend persoon veracht u?

Alle mannen (het zijn meestal mannen) die met een nagemaakte Jodenster op de revers door de stad lopen omdat ze willen protesteren tegen het coronabeleid van de overheid. Er is een grens die je met demonstraties niet over mag gaan en dat is in ieder geval het bagatelliseren van de Jodenvervolging.

Hoe luidt uw adagium?

Je weet pas waar je naar toe wilt, als je er bent.

Witteman 75, 12 oktober, 20.30 op NPO2