New masculinity: déze mannen durven helemaal zichzelf te zijn

'Ik vind rokken gewoon heel cool', zegt student Timian (21). 'Het zit lekker en het is heel praktisch. Het boeit mij niet wat de norm is, ik draag wat ik zelf wil. Ik vind het juist alleen maar stoerder en mannelijker als je meer jezelf bent.'

Jezelf zijn als man staat volledig in het teken van de nieuwe term: new masculinity. Het dragen wat je wil is hier een onderdeel van, maar ook je emoties uiten past onder deze parapluterm. De boodschap is: ‘Wees vooral niet bang om jezelf te zijn’ met als doel het doorbreken van de traditionele mannen norm.

Wat is new masculinity? 
Volgens hoogleraar Sociologie van Gender en Sexualiteit aan de Universiteit van Amsterdam Sarah Bracke staat new masculinity voor jezelf zijn als man: emoties durven tonen wanneer jij dat wil, dragen wat je wil en wanneer je dat wil; doen wat jij graag wil in je leven, zonder richtlijnen te volgen die anderen jou opdragen. Dit geldt ook voor hobby’s en beroepskeuzes.

We spreken drie mannen die deze traditionele mannen normen doorbreken op verschillende vlakken. Zij zijn niet bang om zichzelf durven te zijn.

Jij eet voornamelijk vegetarisch, waarom doe je dat?
‘Tijdens mijn opleiding leerde ik over de de landbouw, de enorme veestapel en de invloed daarvan op de natuur. En deze dingen zijn gewoon heel slecht voor het milieu. Ik wilde daar niet aan bijdragen, dus ben ik gestopt met vlees eten. Het was een kleine stap om te maken, want ik at sowieso al niet veel vlees. Maar het is eigenlijk beter om helemaal veganistisch te leven, want hoe we zuivel produceren draagt uiteindelijk ook bij aan een enorme uitstoot. Ik heb wel geprobeerd om helemaal veganistisch te eten, maar ik ben enorm gek op kaas, dus dat vind ik erg lastig. Nu probeer ik zo min mogelijk zuivel en vlees te consumeren. Mijn vrouw houdt wel van vlees, dus we eten af en toe een stukje vlees en drinken voornamelijk plantaardige melk.’

Wat vind jij van de traditionele mannen norm? 
‘Ik denk dat ik mijn emoties meer toon dan andere mannen misschien gewend zijn. En ik ben ook niet zo sterk, mijn vrouw is sterker. Dus ik zie mezelf ook niet als een traditionele man. Mannen die bijvoorbeeld bushokjes slopen, mensen nafluiten of uitschelden, daar kan ik helemaal niets mee. Een paar van mijn collega’s uiten zich soms wel zo. Dan probeer ik ook te vragen waarom ze dat doen en of het ze verder wel brengt. Want wat willen ze daar eigenlijk mee bereiken?

Die standaard norm zit ook gewoon in mannen, denk ik. Mijn vrouw is een keer nagefloten toen we samen over straat fietsten. En ik ben totaal geen macho, maar er kwam wel zo’n gevoel naar boven om mijn vrouw te willen beschermen. Dat vind ik niet stom van mezelf, maar ik denk wel dat het stom is dat dat gebeurt in het algemeen. Want in de meeste situaties bereik je meer met woorden dan met lompheid of spieren.’

Heb je weleens te maken gehad met toxic masculinity?
‘Ja dat heb ik weleens meegemaakt. Ik heb een groene opleiding gedaan, waar je veel nadenkt over het milieu. Deze onderwerpen hebben voor mij een andere lading, omdat het mijn vakgebied is. Binnen mijn opleiding wordt bewust bezig zijn met het milieu niet gezien als zwak of soft.

Op andere plekken, wanneer ik bijvoorbeeld uit eten ben met vriendengroepen en ik vraag of er iets vegetarisch is, dan krijg ik wel reacties zoals: “Vlees is toch lekker? Een beetje man eet toch vlees?” Of de reacties van mijn oud-collega’s waren: “Echte mannen eten toch vlees?” of “Wat ben je nou voor een mietje?” Dat is echt de meest gehoorde opmerking. Volgens hen hoort vlees eten bij man zijn, ze vinden het lekker en stoer.

Toch denk ik dat we zulke mensen nodig hebben. Ik denk dat iedereen er mag zijn. Dat betekent ook dat de mannen die stoer doen er mogen zijn. Of mensen die zich vasthouden aan de traditionele mannen normen en bijvoorbeeld mensen naroepen. Het is een enorme paradox, maar ik denk dat die diversiteit nodig is om een geheel te vormen.'

Heb je weleens te maken gehad met new masculinity?
'Ik had een collega en hij was een beetje een macho. Hij had een grote auto, groot horloge en stoere praat. Hij was er heel erg overtuigd van dat je moest vechten voor je plek. Hij botste ook best wel met de andere collega’s. “Niemand kijkt naar je om, dus je moet je groot houden anders maakt iedereen misbruik van je”, was zijn overtuiging. Als je een grote bek hebt en af toe iemand uitscheldt dan kom je heel ver, dacht hij. Dus in bepaalde situaties zei ik tegen hem: “Zal ik het woord doen? Anders heb je een collega gelijk tegenover je staan.” Op zulke momenten zag hij in dat je meer bereikt met een rustig gesprek dan met een grote bek. Ik heb het idee dat hij dat wel kon waarderen.'

Jij droeg een tijdje rokken en nagellak, waarom deed je dat?
‘Ik vond het gewoon cool. Op een dag ben ik naar de kringloop gegaan en heb ik een paar rokken gekocht. Het is chill om te dragen. Het zit heel lekker en het is praktisch, vooral met warm weer. Rokken pasten destijds helemaal bij mijn stijl. Alleen nu draag ik het minder vaak, omdat mijn stijl blijft veranderen.’

Wat vind jij van de traditionele mannen norm? 
‘Het boeit mij niet wat de norm is, ik draag wat ik wil. Ik vind het juist alleen maar stoerder en mannelijker als je meer jezelf bent. In een ideale wereld draagt iedereen gewoon wat-ie wil. De grens tussen hoe mannen en vrouwen zich zouden moeten uiten, zou niet zo zwart wit moeten zijn.’

Heb je weleens te maken gehad met toxic masculinity?
'Ja, in de club toen ik een wat lossere broek aan had en nagellak op had. Er kwamen jongens naar mij toe en zeiden: “What de fuck heb jij nu weer aan?.” Daar ga ik meestal niet op in, maar je ziet wel dat sommige mannen/ jongens er moeite mee hebben als andere mannen zich op zo’n manier uiten.’

Heb je weleens te maken gehad met new masculinity?
‘Zeker. Mijn vriendengroep is erg open-minded en wij dragen allemaal wat we willen. Sommigen dragen naast rokken en nagellak ook make-up, zoals eyeliner. Ik heb ook een keer mijn haren roze geverfd. Toen ik met dit kleurtje in de supermarkt stond, sprak een vrouw me aan en zei dat ze mijn haar geweldig vond.’

Waarom heb je voor dramadocent gekozen als je beroep?
‘Op de middelbare school heb ik het vak drama vijf van de zes jaar gevolgd. Dat vond ik heel erg leuk, maar ik wil graag alles eruit halen wat erin zit. Dus ik bedacht om een universitaire studie te combineren met drama. Vervolgens ben ik theaterwetenschappen gaan doen aan de UvA, dat bleek toch niet zo leuk te zijn. Toen heb ik gekeken naar dramadocent, maar ik dacht dat is niks voor mij. Als de leerlingen achter komen dat ik homo ben dan denken ze dat ik zwak ben en gaan ze over mij heen lopen. Maar ik heb het toch gedaan en ik ben erachter gekomen dat mezelf zijn juist een sterk punt is.

Ik kan wel stoer voor de klas staan met een verlaagde stem, maar dat ben ik niet. Als ze niet willen luisteren, ga ik op een stoel staan en balletoefeningen doen. Dan denken ze allemaal: “What the fuck doet hij” en dan zijn ze stil.’

Wat vind jij van de traditionele mannen norm? 
‘Ik ben het er helemaal niet mee eens. Tijdens de puberteit heb ik enorm gestruggeld met mijn vrouwelijkheid. Ik zette een lagere stem op en probeerde zo min mogelijk expressief te bewegen om maar niet te laten zien dat ik homo was. Maar ik ben gewoon zo en dat mag gewoon. Ik heb het heel snel los kunnen laten, gelukkig.’

Heb je weleens te maken gehad met toxic masculinity?
‘De eerste week van het afgelopen schooljaar heb ik les gegeven aan een eerste jaars vwo-klas. Een leerling was de hele tijd door mij heen aan het praten en zat te lachen tijdens de les. Dus ik vroeg wat er was, maar daar kon hij geen antwoord op geven. Later heb ik een broodje in centrum gehaald en toen kwam ik hem weer tegen met zijn vrienden. Ik zei gedag en vroeg of ze ook een broodje gingen halen. Twee jongens reageerde, maar de vwo-leerling negeerde mij bewust. Toen ik mijn lunch had en nog net niet de straat uit was, schreeuwde hij: “Hee! Vieze homo!” Ik heb me omgedraaid en hem duidelijk gemaakt dat dit echt niet kon. Ook heb ik de school en zijn ouders ingelicht.’

Heb je weleens te maken gehad met new masculinity?
'Ja, ik weet nog dat ik op Paarse Vrijdag posters aan het printen was bij het kopieerapparaat en er stond toen een meisje achter mij, heel verlegen. Toen ze eenmaal de posters zag vroeg ze: “Maar bent u dan homo?” Dus ik zei ja, dat ben ik en ze antwoordde: “Oh, ik ook.” Ze giechelde en niemand niemand wist dit nog van haar. Dat vond ik zo schattig.

Ik herinner me nog een lastige les waarbij leerlingen eerst niet luisterde naar mij. Maar ik stel me altijd kwetsbaar op en ben eerlijk over mijn emoties. Dus na een aantal lessen stelden ze mij allemaal vragen omtrent mijn geaardheid. “Waren uw ouders niet boos?” en “Hoe bent u erachter gekomen dat u homo bent?” Dat soort vragen. En nu heb ik een hele goede band met die leerlingen. Ik hoop dat iedereen zichzelf kan zijn en zich daar ook veilig bij voelt.’