Er heerste een burgeroorlog in Angola, die begon in de jaren ‘70 en ging tot begin 2000 door. Het waren geen makkelijke tijden om in op te groeien. Ik besloot in 1999 daarom ook om een gok te wagen en mijn heil te vinden in Nederland. Een land waarvan ik dacht: hier kan ik mijn leven opnieuw opbouwen en een kans op een beter leven krijgen.
Wat was je eerste indruk van het land?
Koud, man. Vooral koud. Ik kwam in september 1999 aan in Nederland, en ik had helemaal geen idee waar ik was of wat ik aan moest met mijzelf. Ik had met een immigratie-instantie vanuit Angola afgesproken dat mensen mij vanuit Schiphol zouden gaan helpen met alles. Ze kwamen in eerste instantie niet opdagen, wat echt heel kut was En om het nog erger te maken: ik stapte de verkeerde trein in. Het geld wat ik op zak had voor een treinkaartje was dus verspild. Ik kwam aan in Amsterdam en had zelfs geen geld om een telefoontje te plegen. Totdat mijn verwarring opviel bij een vrouw en mij vroeg of zij me kon helpen. Ik legde haar mijn situatie uit en ze gaf me wat kleingeld om de mensen te kunnen opbellen. Daarnaast betaalde zij ook nog eens mijn treinkaartje naar Den Haag Centraal. Alles liep uiteindelijk goed af!
Hoe heeft die ervaring invloed gehad op je indruk van het land?
Het was nog steeds koud, geloof me. Zulke kou heb je gewoon echt niet in Angola. Maar goed, dit alles maakte wel duidelijk dat de mensen hier echt fucking cool zijn. En behulpzaam, als het er op aankomt.
Je bent hier inmiddels bijna twintig jaar. Ben je dan eigenlijk nog steeds wel een expat?
Ja, wat mij betreft wel. Ik reis ontzettend veel: mijn dochter – die uit een eerdere relatie is voortgekomen - woont in Duitsland, dus ik ben vaak in het buitenland te vinden. En ik merk dat ik hier altijd wel een soort van buitenbeentje ben.
Buitenbeentje? Waar merk je dat aan?
Ik praat doorgaans heel veel Engels, en in Nederland is het dan best moeilijk om Nederlands te leren. Ik heb echt in de twintig jaar dat ik hier woon gemerkt dat letterlijk iedereen hier Engels kan spreken. Het is echt bizar. Iedereen is ook bereid om Engels tegen je te praten. Ik word – merk ik – niet echt actief getriggerd om Nederlands te hóeven praten. En dan val je op de een of ander manier toch net buiten de boot.
Hoe zit het met je tijdverdrijf? Want hoe vermaak jij jezelf in zo’n klein landje?
Ik kan het nachtleven hier heel goed waarderen, maar dingen zijn écht veranderd. Tenminste, in Den Haag dan. Het hele uitgaansleven hier is getorpedeerd in de loop der jaren. Ik weet nog dat ik hier begin 2000 echt de gekste feestjes heb meegemaakt. Maar dat is gewoon niet meer zo, en ja – dan verveel je je wel eens. Ik verken het nachtleven nog steeds wel redelijk veel, maar ik merk dat ik dan best wel gauw uitwijk naar steden als Amsterdam of Rotterdam.
Maar goed, het nachtleven is ook niet alles. Ik vond het bijvoorbeeld ook ontzettend fijn om vrouwen te leren kennen. Ik houd van de liefde, en ik ben dol op Nederlandse vrouwen, haha. Ik ben daarnaast ook veel in de studio bezig met mijn muziek. Dat vergt ook veel tijd, maar ik leer wel ontzettend mooie mensen kennen.
Maar het allermooiste aan Nederland is dat het zo centraal ligt. Je kan binnen een paar uur in België, Frankrijk, Groot-Brittannië, Scandinavië of Duitsland zijn. Dat is echt heel gunstig. Geloof me, het maakt me wat dat betreft niet uit of Nederland een heel klein landje is – ik vermaak mij prima.
Los van al het moois van Nederland: wat vind je écht vreselijk aan Nederland?
Het is niet per se dat ik dit vreselijk vind, eerder ironisch. Maar ik vind de hypocrisie van de Nederlandse politiek – zeker naar andere landen toe – ontzettend ironisch om te zien. Politici hier vinden het heel makkelijk om met het strenge vingertje naar landen te wijzen als het om dingen als emancipatie en inclusiviteit gaat, maar kijk naar bijvoorbeeld Zwarte Piet. Daar is ook wat mij betreft genoeg mis mee. Ik zou zeggen: maak zelf schoon schip voordat je in de media andere landen de les wil lezen.
Is er iets wat Nederland – of misschien zelfs de Nederlandse politiek – van de Angolese cultuur mee kan krijgen?
Ik zeg je eerlijk: wij hebben volgens mij in Angola veel meer verstand van eten, haha. Nederlands eten is gewoon kut. Of, nou ja – niet mijn ding, in ieder geval.
Laten we de rollen even omdraaien: zijn er Nederlandse gebruiken waarmee jij nooit weg zou kunnen komen in Angola?
Als je hier geld van je ouders leent, dan moet je dat ook blijkbaar terugbetalen, haha. Dat is in Angola gewoon niet aan de orde. Hier is dat veel meer een ding. Maar goed, misschien ligt dat wel aan mij.
Zijn er nog meer opvallende Nederlandse gebruiken?
Wat ik best wel jammer vind, is dat mensen hier heel snel in een sleur terecht kunnen komen: werk, werk en nog eens werk. Ik vind het persoonlijk belangrijk om veel aandacht te schenken aan familie en vrienden. Maar omdat Nederland best wel een prestatiecultuur is, is het makkelijk om daarin meegesleurd te worden.
Hoe ziet jouw omgeving er eigenlijk uit? Ga je meer met expats om dan met Nederlands, of vice versa?
Echt heel kleurrijk. Van Nederlanders tot buitenlanders en alles er tussenin.
Hoe zou jij de Nederlander in één woord omschrijven?
Menselijk. Ik denk dat dat de lading wel dekt. Ik heb zelden zulke empathische mensen gezien. En ze weten gewoon hoe ze het ervan moeten nemen in het leven. Ik merk dat vooral op als ik op reis ben en ik Nederlanders tegenkom: ik zweet het je, deze mensen weten hoe ze moeten feesten, drinken, roken en lol maken aan de ene kant. En aan de andere kant staan veel van hen – de rotte appels uitgezonderd – klaar voor een ander. Altijd. En dat is zo mooi om te zien.
Zie jij jezelf tussen al die vriendelijke mensen hier oud worden?
Ik vind dat heel moeilijk. Ik ben dol op Nederland, maar ik vind het lastig om nu al mijzelf hier voor altijd vast te pinnen.
Van de buitenkant lijkt het alsof de expatgemeenschap vrij gesloten is. Deel jij dat perspectief ook?
Aan de ene kant wel, aan de andere kant niet. Je kan ze letterlijk overal en nergens zien. Dus in dat opzicht zijn ze niet heel afgesloten of zo. Maar goed, veel expats die ik ken, kennen dezelfde vormen van plezier:
pub crawls
en veel drinken, et cetera. De Haagse expatgemeenschap is vrij saai, volgens mij. De Amsterdammers maken meer lol.
Tot slot, wat is volgens jou het grootste vooroordeel die Nederlanders hebben van expats?
Ik heb het idee dat als het om Afrikaanse expats gaat mensen dan sneller geneigd zijn te denken dat wij wat meer hulp nodig hebben of dat we dingen niet begrijpen. Lijkt me onnodig, we zijn heel slim. Dat laat ik ze ook wel weten!
Lees ook ons interview met expat Saul uit Cambridge.