Een eerlijk gelijkwaardig Nederland. Wij zijn voor. Jij ook?
Hoe verloopt Levons strijd om volwaardig Nederlander te worden?
18-05-2021
• leestijd 4 minuten
•
881 keer bekeken
• 
Levon
© Eveline Beijst
‘Er is geen sprake van gelijke rechten’, zegt de 34-jarige Levon. In 2007 kreeg hij een verblijfsvergunning via een generaal pardon, maar geen paspoort. ‘Soms vraag ik me af hoe mijn leven was verlopen zonder deze barrière.’
11.000 mensen, waaronder Levon (afkomstig uit de voormalige Sovjet-Unie), wachten al zo’n veertien jaar op de toezegging dat ook zij écht mee mogen doen. Dankzij een motie van SP-Kamerlid Jasper van Dijk en CDA-Kamerlid Anne Kuik, besloot staatssecretaris Ankie Broekers-Knol alle mensen die ten tijde van het generaal pardon (2007) minderjarig waren alsnog in aanmerking te laten komen voor een paspoort. Goed nieuws. ‘Maar zo’n 70 procent van de groep valt buiten de boot’, legt Levon uit.
11.000 mensen, waaronder Levon (afkomstig uit de voormalige Sovjet-Unie), wachten al zo’n veertien jaar op de toezegging dat ook zij écht mee mogen doen. Dankzij een motie van SP-Kamerlid Jasper van Dijk en CDA-Kamerlid Anne Kuik, besloot staatssecretaris Ankie Broekers-Knol alle mensen die ten tijde van het generaal pardon (2007) minderjarig waren alsnog in aanmerking te laten komen voor een paspoort. Goed nieuws. ‘Maar zo’n 70 procent van de groep valt buiten de boot’, legt Levon uit.
Waaronder hijzelf, vertelt Levon: ‘Hoewel ik als minderjarige naar Nederland kwam, was ik ten tijde van het generaal pardon twintig jaar oud. Nu moeten we een nieuw onderzoek afwachten. Ik heb het gevoel dat ik opnieuw tegen een bureaucratische muur aanloop.’
Beperkingen
Levon volgt de ontwikkelingen op de voet. ‘Het gaat immers over mijn toekomst’, aldus Levon. Hij doelt op beperkingen als niet vrij kunnen reizen en het niet kunnen uitoefenen van bepaalde beroepen. ‘De beperkingen die gepaard gaan met het niet hebben van een paspoort, hebben veel invloed gehad op mijn ontwikkeling in Nederland.’
Beroep
Zo kon hij zijn droom om marinier te worden snel wegstrepen, licht hij toe: ‘Ik weet niet hoe het anders was gelopen als ik wel een paspoort had gehad. Ik wou marinier worden. Maar dat kon niet. Ik maakte mijn mbo af en wilde op het hbo rechten studeren, maar ik dacht dat ik tachtig procent van de functies niet mocht uitoefenen. Toen koos ik voor management, economie en recht. Om tijd te winnen. Maar na een jaar veranderde er niets aan mijn situatie, dus koos ik voor vastgoed.’ Ook vindt hij het lastig om aan een studiegerelateerde baan te komen: ‘Ik moet tijdens sollicitatiegesprekken mijn persoonlijke verhaal vertellen. En daarnaast word je niet gelijk behandeld. Zo moest ik bijvoorbeeld als enige van de sollicitanten een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) overhandigen. Je valt dan al snel af.’
Confrontatie
Daarnaast is het pijnlijk om steeds geconfronteerd te worden met het niet hebben van een paspoort, vertelt Levon: ‘Dit gebeurt zowel tijdens reizen als rondom mijn eigen woonplaats. Ik woon in Venlo en doe mijn boodschappen graag in Duitsland. Ik sta iedere keer weer langs de weg, omdat de Duitse politie denkt dat ik een vluchteling ben die de grens over probeert te steken. Maar ook tijdens het reizen moet ik grenswachters, bijvoorbeeld in Spanje, keer op keer uitleggen wat mijn reisdocument inhoudt. Deze situaties zijn heel onaangenaam.’
Ook brengt het veel onzekerheden met zich mee, legt Levon uit. ‘Ik moet gissen naar wat ik wel en niet kan doen in Nederland. Het is erg onduidelijk wat wel en niet kan.’ En hoewel hij een verblijfstitel voor onbepaalde tijd heeft, met de belofte dat hij mag blijven, brengt het veel onzekerheid met zich mee: ‘De vraag of we ooit worden uitgezet blijft op de een of andere manier door mijn hoofd spoken.’ De politieke veranderingen wacht hij dan ook in spanning af: ‘Ik heb tot dusver enkel teleurstellingen moeten verwerken.’
Beperkingen
Levon volgt de ontwikkelingen op de voet. ‘Het gaat immers over mijn toekomst’, aldus Levon. Hij doelt op beperkingen als niet vrij kunnen reizen en het niet kunnen uitoefenen van bepaalde beroepen. ‘De beperkingen die gepaard gaan met het niet hebben van een paspoort, hebben veel invloed gehad op mijn ontwikkeling in Nederland.’
Beroep
Zo kon hij zijn droom om marinier te worden snel wegstrepen, licht hij toe: ‘Ik weet niet hoe het anders was gelopen als ik wel een paspoort had gehad. Ik wou marinier worden. Maar dat kon niet. Ik maakte mijn mbo af en wilde op het hbo rechten studeren, maar ik dacht dat ik tachtig procent van de functies niet mocht uitoefenen. Toen koos ik voor management, economie en recht. Om tijd te winnen. Maar na een jaar veranderde er niets aan mijn situatie, dus koos ik voor vastgoed.’ Ook vindt hij het lastig om aan een studiegerelateerde baan te komen: ‘Ik moet tijdens sollicitatiegesprekken mijn persoonlijke verhaal vertellen. En daarnaast word je niet gelijk behandeld. Zo moest ik bijvoorbeeld als enige van de sollicitanten een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) overhandigen. Je valt dan al snel af.’
Confrontatie
Daarnaast is het pijnlijk om steeds geconfronteerd te worden met het niet hebben van een paspoort, vertelt Levon: ‘Dit gebeurt zowel tijdens reizen als rondom mijn eigen woonplaats. Ik woon in Venlo en doe mijn boodschappen graag in Duitsland. Ik sta iedere keer weer langs de weg, omdat de Duitse politie denkt dat ik een vluchteling ben die de grens over probeert te steken. Maar ook tijdens het reizen moet ik grenswachters, bijvoorbeeld in Spanje, keer op keer uitleggen wat mijn reisdocument inhoudt. Deze situaties zijn heel onaangenaam.’
Ook brengt het veel onzekerheden met zich mee, legt Levon uit. ‘Ik moet gissen naar wat ik wel en niet kan doen in Nederland. Het is erg onduidelijk wat wel en niet kan.’ En hoewel hij een verblijfstitel voor onbepaalde tijd heeft, met de belofte dat hij mag blijven, brengt het veel onzekerheid met zich mee: ‘De vraag of we ooit worden uitgezet blijft op de een of andere manier door mijn hoofd spoken.’ De politieke veranderingen wacht hij dan ook in spanning af: ‘Ik heb tot dusver enkel teleurstellingen moeten verwerken.’
Hoe zit het?
- Generaal pardon - 2007. In 2007 kregen zo’n 27.000 mensen via het zogenaamde ‘generaal pardon’ een verblijfsvergunning. Het ging hier om mensen die al lange tijd in Nederland wonen of kinderen die hun geboorteland, of dat van hun ouders, amper kennen. Met die verblijfsvergunning konden zij in Nederland blijven en zouden ze het land niet uit worden gezet. Enige tijd later zouden ze dan in aanmerking komen voor een Nederlands paspoort.
- Wetswijziging - 2009. Maar door een wetswijziging in 2009 bleek dat voor een grote groep onmogelijk. Voor de aanvraag hadden ze vanaf dat moment namelijk documenten uit het land van herkomst nodig. In veel gevallen zijn de mensen waar het hier om gaat helemaal niet in het bezit van deze documenten, wat het voor hen onmogelijk maakt in Nederland een paspoort aan te vragen.
- Motie - februari 2021. Dat leed wordt erkend door de Tweede Kamer, die vorige maand een motie heeft aangenomen om deze groep alsnog de mogelijkheid te geven een Nederlands paspoort te krijgen. Maar daarmee is het nog niet geregeld.
- Onderzoek - maart 2021. Staatssecretaris Ankie Broekers-Knol raadt de motie even later af en zegt opnieuw onderzoek te willen instellen. Ze heeft het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) gevraagd de bestaande onderzoeken nog eens op een rij te zetten. Vervolgens moet de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) aanwijzen welke mensen, om welke redenen, welke problemen ervaren. Voor de zomer is de beoogde deadline.
- Tweede motie - april 2021. In een tweede motie pleit de Tweede Kamer bij de staatssecretaris voor directe uitvoering van de eerder aangenomen motie.
Door Noene Kazarjan
Praat mee
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je snel en gratis aan voor de BNNVARA nieuwsbrief!
