Hoe moeilijk is een inburgeringscursus?

Het is Rania haar droom om advocaat te worden. In Syrië had ze al tien jaar een advocatenkantoor toen ze naar Nederland vluchtte. Maar hier in Nederland worden haar diploma’s niet erkend. En dan is er nog de taalbarrière. ‘Voor mij is het belangrijk om alle woorden te leren die op een advocatenkantoor worden gebruikt’, vertelt ze aan Filemon Wesselink in Grenzeloos Talent.

Taal is een belangrijke factor tijdens het inburgeren. Alvorens iemand een studie mag gaan volgen, moet hij of zij eerst het staatsexamen ‘Nederlands als tweede taal’ halen. Pas wanneer zij dit zogenoemde Nt2-diploma hebben, kunnen zij aantonen de Nederlandse taal voldoende te beheersen om hier te mogen studeren of werken. 

Wandelende goudmijntjes
Op dit moment zijn mensen zelf verantwoordelijk voor het kiezen en regelen van een inburgeringscursus. Maar dat is niet zo makkelijk als het klinkt, meldde Joop in 2017 . Het merendeel van de informatie over deze cursussen wordt namelijk in het Nederlands verstrekt. Ook moet een inburgeringscursus uit eigen zak worden betaald. Lukt dit niet, dan kan er bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) een lening worden aangevraagd. Dit vormt opnieuw een grote drempel voor nieuwe Nederlanders met weinig kennis van de taal en instanties. Volgens Dorine Manson van VluchtelingenWerk schiet de overheid tekort als het gaat om begeleiding van nieuwkomers. Ze zei er in 2017 het volgende over tegen Zembla : ‘In plaats van nieuwkomers zo goed mogelijk te ondersteunen, probeert de overheid hen vooral op te jagen met sancties. De regels en procedures zijn voor de gemiddelde Nederlander al onbegrijpelijk. Nieuwkomers worden hier in de steek gelaten.’ In De Nieuws BV schetste taaldocent Natasha Huiberts in 2018 het beeld van de malafide taalbureaus: 'Iedereen die zich in deze scene stort, ziet wandelende goudmijntjes. Het gaat om geld verdienen en niet om mensen helpen. Het is business.’ Taalschooleigenaar Ad Appel voegt hieraan toe dat er niet wordt gecontroleerd. ‘Er wordt niet gekeken of docenten diploma’s hebben en of een site werkt.’

Ondermaats
Wanneer mensen, in het grote landschap van de inburgeringscursussen, een bureau hebben gekozen, resulteert de keuzevrijheid vaak in een lager niveau. Er zij namelijk twee niveaus als het gaat om de taalexamens: programma I en programma II. De eerste is voor mensen die op mbo-3 of -4 niveau willen werken of studeren. De tweede voor hen die op hbo of universitair niveau willen werken. Beide programma’s bestaan uit vier onderdelen: lezen, luisteren, schrijven en spreken. Nieuwe Nederlanders kiezen vaak voor de veilige weg door een lager niveau af te ronden. Dit kan de kans op werk of een opleiding negatief beïnvloeden. ‘Het heeft ermee te maken dat het examen erg moeilijk is’, zo legde Monique Schoorl uit namens de beroepsvereniging NT2 aan Joop in 2017 . ‘De vragen zijn te moeilijk en te suggestief.’ Sinds de invoering van de inburgeringswet in 2013 is het aantal mensen dat slaagt voor het examen gehalveerd. Van 80 procent voor de invoering naar 39 procent na de invoering, meldde Joop in hetzelfde jaar.

Rania is ondertussen 47 jaar. Om advocaat te worden moet zij eerst ongeveer twee jaar studeren om de taal goed genoeg onder de knie te krijgen. Daarna kan ze rechten gaan studeren. Rania: ‘Het is heel zwaar voor mij. Ik moet hier terug naar nul.’ Het is voor haar niet meer haalbaar om advocaat te worden. Tegen de tijd dat ze alle benodigde papieren heeft is ze ongeveer tien jaar verder. ‘Mijn nieuwe droom is die van mijn kinderen. Ik hoop dat mijn zoon advocaat mag worden.’

Nieuwe inburgeringswet
In 2021 komt er verandering in het inburgeringssysteem. Door middel van de nieuwe wet krijgen nieuwe Nederlanders meer begeleiding. Dit valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Deze gaan een persoonlijk inburgeringsplan maken voor iedere nieuwe Nederlander.

Nu blijken de vragen op het inburgeringsexamen ook voor autochtone Nederlanders nog best lastig.

Kijk hier de derde aflevering van  Grenzeloos Talent  terug:

PS: kom 27 oktober naar het eerste  BNNVARA Festival  op de Westergas in Amsterdam! ( info )