Hoe kom je van slapeloosheid af?

1 op de tien Nederlanders heeft last van slapeloosheid. Hoe kom je daarvan af?

Je hebt officieel last van slapeloosheid als je minsten drie dagen per week, voor een periode van drie maanden, zo slecht slaapt dat je daar overdag last van hebt. Een op de tien mensen in Nederland heeft dat dus. Waaronder ook schrijver Bregje Hofstede: ‘Ik kwam daar ruim aan. Ik heb een tijdje bijgehouden hoeveel ik sliep. Dat schommelde meestal tussen de twee en de vijf uur per nacht, met heel af en toe een uitschieter van zeven uur.’

Wat gebeurt er als je slecht slaapt?
Slaap is voor een mens heel belangrijk. Het ontbreken ervan kan dan ook grote gevolgen hebben voor ons. ‘Het is heel demoraliserend', legt Hofstede uit in De Nieuws BV. 'Je voelt je steeds somberder, het is voor je emotionele gezondheid heel slecht en het is voor je fysieke gezondheid heel slecht. De druk om te slapen loopt steeds verder op. Je wil heel graag slapen. Maar alles wat je doet werkt niet. Je kan er daarom ook heel hopeloos van worden.’ Hofstede is in die tijd regelmatig bang om letterlijk gek te worden door het ontbreken van de slaap. Daarom is er iets anders nodig, bedenkt ze. ‘Ik probeer het hopeloze perspectief van slapeloosheid open te breken door te zeggen: je kunt je slapeloosheid ook zien als een alarmsignaal. Kijk eens heel kritisch naar de fundamentele bouwstenen van jouw leven en misschien kan je daar dan iets aan veranderen.’

Wat is de oorzaak?
Er zijn simpel gezegd drie dingen die slapeloosheid kunnen veroorzaken: fysieke factoren, psychologische factoren en contextfactoren. Dat fysieke gaat bijvoorbeeld over dingen als cafeïne drinken voor het slapengaan, hoeveel je beweegt en geluidoverlast. De psychologische factoren zijn bijvoorbeeld de angst om niet te kunnen slapen die maakt dat je heel gespannen naar bed gaat, waardoor je vervolgens dus niet kunt slapen. En de laatste categorie, de contextfactoren, kan gaan over financiële stress of gevoelens van eenzaamheid.

Volgens Hofstede staren we ons massaal blind op de eerste categorie, de fysieke factoren: '"Hebben we wel genoeg melatonine?” “Hoe ziet ons dag-nachtritme eruit?” Maar voor de meeste slapelozen is daar helemaal niks mee aan de hand. Die volgen allemaal keurig die regeltjes en toch slapen ze slecht.’ Het is daarom, volgens Hofstede, veel interessanter om naar de andere twee categorieën te kijken. ‘Dan gaat er een hele nieuwe wereld open. Dan gaat het niet alleen meer over of je de juiste kruidenthee hebt gedronken voor je gaat slapen, maar dan ga je het veel breder bekijken.’

Wat heeft haar geholpen?
Hofstede, die zelf dus slapeloosheid ervaarde, heeft intussen de oorzaak voor haar slapeloosheid ontdekt en slaapt weer. ‘Ik merkte dat ik als freelancer vaak moeite had het einde van de maand te halen. Ook al woonde ik niet zo groot, in Amsterdam zijn de huren gewoon verschrikkelijk hoog. Dus het was een combinatie van stressfactoren.’ Ze zet deze dingen op een rijtje, en krijgt daardoor enorm veel inzicht in haar eigen slapeloosheid. Maar daar blijft het niet bij. Ze besluit te handelen naar haar inzichten en verhuist. ‘Naar een piepklein gehucht in Frankrijk. Daar woon ik nu.’ Sinds dag twee in haar nieuwe woonplaats slaapt ze goed.