Drugscriminaliteit in de grote steden: waar gaat het mis (en hoe nu verder)?

‘In Amsterdam heb je bestelde cocaïne vaak sneller in huis dan een pizza’, zegt een geïnterviewde in het rapport De Achterkant van Amsterdam , over de ontwrichtende gevolgen van drugscriminaliteit voor onze hoofdstad. Hoe heeft het zo ver kunnen komen? ‘We hebben de discussie over harddrugs de afgelopen jaren gevoerd als een kwestie van verantwoord gebruik voor de individuele gebruiker’, aldus Denker des Vaderlands Daan Roovers in Buitenhof . ‘Daarmee hebben we de hele maatschappelijke of sociale dimensie even uit het oog verloren.’

Met BNNVARA-presentator Hugo Logtenberg sprak Roovers over de normalisering van drugs en over ‘agenda-hedonisme’: jongeren moeten het leven zó precies en efficiënt inrichten; zelfs uit je bol gaan moet efficiënt en gepland. Want er is weinig tijd en de eisen aan het leven zijn hoog.

Eens bellen met Drugslab -presentator (en daarmee ervaringsdeskundige) Nellie Benner.

Dag Nellie, eerst even over lachgas, want dat was de afgelopen weken volop in het nieuws. Is het mediahype of is er echt een probleem?
Ik dacht aanvankelijk wel dat het een hype was. Als je oude beelden van Woodstock bekijkt, uit 1969, dan zie je ook festivalgangers met ballonnen. En op Koningsdag zag je al lang mensen met slagroomspuiten. Maar toen ik onlangs op een uitgaansavond vanaf het Rembrandtplein in Amsterdam een straatje insloeg, zag ik kárren met ballonnen staan. Dat verbaasde me wel. Het mag he? Mensen mogen het verkopen.

Herken je het beeld dat Daan Roovers opriep in Buitenhof? Van dat agenda-hedonisme, waarin alles – ook uit je bol gaan – gepland en efficiënt moet verlopen?
Ja, ik denk het wel. De lat ligt wel heel hoog en dat is door social media ook wel verder toegenomen. Je moet er goed uitzien, je moet goed gezond zijn, je moet studeren. Ik geloof zelf dat we op aarde zijn om lol te maken, maar dat komt ook door een trip die ik had na een speciale ceremonie.

Wat?!
Ja, een sjamaan uit Colombia was overgevlogen om me te begeleiden. Hij zei bijvoorbeeld dat cocaïne de drug van de duivel is. Dat de westerse wereld de cocaplant en de tabaksplant misbruikt.

Dan gaat het over de maatschappelijke impact van drugsgebruik. Was dat een nieuw inzicht voor je?
Ik ben echt niet van de cocaïne, ik word er ook depressief van. We hebben het ook vaker gebruikt voor Drugslab . Omdat we op YouTube kijkers van over de hele wereld hebben, zag ik ook eens een reactie op een cocaïnefilmpje van ons. Toen las ik voor het eerst, vanuit Zuid-Amerika: joh, heel leuk dat jullie dit gebruiken, maar voor ons is het verwoestend. Daar ontstond uiteindelijk een discussie over de impact van bijvoorbeeld coke.

En toen? Wat gebeurde er toen je dat las?
Bij een volgende Drugslab -video heb ik dit wel verteld. Kijkers moeten weten dat er een verhaal achter de drugs zit. En ik heb gezegd dat ik ook niet achter het gebruik van coke sta. Met Drugslab Extra vertellen we ook zulke verhalen. Mensen vragen daar ook om, bijvoorbeeld over de lozing van xtc-afval.

Zodat we weten wat de impact is van drugs?
Dat is het hele vage aan het verhaal: niemand weet wáár het gemaakt wordt. We zijn tolerant, maar ook best wel sneaky.

Hoezo sneaky?
Er worden heel veel drugs gebruikt, maar het zit ook een beetje in het verdomhoekje. Als Hanneke Groenteman zegt dat ze met kerst xtc gebruikt, dan is dat direct nieuws. Ik vind zo’n uitspraak gewoon eerlijk. Beter wat meer openheid dan sneaky drugsgebruik op je werk; dát is juist gevaarlijk. Laten we iets opener en eerlijker over drugs praten.

Praat jij er op die manier ook met vrienden over?
Als mensen vragen waarom ik geen coke wil, dan leg ik soms wel uit dat het niks voor mij is – als daar de gelegenheid toe is. In die zin is dat ook hetzelfde als geen vlees eten: je weet waar het vandaan komt en welk dierenleed ermee gepaard gaat. Daardoor kun je besluiten te stoppen met vlees. Maar dan moet er nog wel een andere oplossing komen.

Waarvoor?
Mensen willen wel lol maken, ze hebben een uitlaatklep nodig. Dat blijft. Mensen zullen middelen als xtc blijven gebruiken, het levert gewoon te veel lol en plezier op. Inmiddels weten de meeste mensen wel dat sommige drugs echt no-go zijn: heroïne, crystal meth. Dáár branden mensen hun vingers niet aan. Die mensen nemen dan liever een kwart pilletje xtc dan van die hele heftige middelen. Die grens wordt langzaam wel duidelijker.

Dus, wat moet er gebeuren, minister Benner?
Ja, dan kom je uit bij legaliseren of niet legaliseren. Zolang het illegaal blijft, zullen mensen er voorzichtiger mee omgaan. Vaak zijn mensen er toch een beetje bang voor. Als je het legaliseert, krijg je misschien zoiets als met alcohol: heel veel mensen drinken, maar het is bijna zo schadelijk als heroïne. Xtc staat lager op die lijst. Misschien moet je bij speciale apotheken, met een aparte toegangspas, xtc kunnen kopen?

En met coke?
Daan Roovers had het in Buitenhof over cokeschaamte. Zoiets kan heel snel ontstaan; vliegschaamte is er ook ineens. En veel vleeseters zijn flexitariërs geworden. Het gaat om bewustwording en balans.

Kijk/lees/luister verder
Video: het Youtube-kanaal van Drugslab
Artikel: Deskundige serveert Amsterdams drugsrapport Tops en Tromp af
Video: Vincent Karremans wil met billboards waarschuwen voor gevolgen drugsgebruik (De Nieuws BV)

PS: kom 27 oktober naar het eerste  BNNVARA Festival  op de Westergas in Amsterdam! ( info )