Minister-president Mark ‘memo’ Rutte (VVD) heeft een probleem, een geloofwaardigheidsprobleem. En dat komt door de discussie rondom de dividendbelasting. Want ineens geloofde niemand meer dat die 52 pagina’s tellende memo’s niet ergens op de tafel lagen ten tijde van de kabinetsformatie. En ja, dan gaat het snel. Een miljoen boze Kamerleden met een miljoen bozere Kamervragen. Uitmondend in een hele boze motie van afkeuring.
Rutte overleefde de motie. Feit is wel dat er inmiddels behoorlijk wat krassen en deuken te zien zijn op de eens zo teflonnige teflon-politicus waar alles van af gleed. Hij wordt door vrijwel de hele oppositie door het slijk gehaald en zelfs bestempeld als leugenaar. Mij valt het ook best wel tegen. Want je zou denken dat iemand die legio mega-schandalen – meestal veroorzaakt door partijgenoten - overleefde wel met een beter excuus zou komen dan ‘welke memo’s’? De kans is groot dat Rutte ook deze storm overleeft. Maar de gevolgen van dit debacle zijn groter dan je denkt. En ook snel te zien. Over een maand of elf. Tijdens de Provinciale Statenverkiezingen.
Memo-gate
Allereerst een beetje context: er wordt vanuit de politiek en het bedrijfsleven al ruime tijd gepleit voor een afschaffing van de zogeheten dividendbelasting. Dit is de belasting die je betaalt over het geld dat je periodiek krijgt als je ergens in belegt. De afschaffing zou volgens partijen als ondernemersorganisatie VNO-NCW tot meer werkgelegenheid leiden. Buitenlandse bedrijven zouden hierdoor namelijk meer geneigd zijn zich hier in Nederland te vestigen, want hun aandeelhouders krijgen een cadeau. En dat zegt Mark Rutte in principe ook. Dit alles en nog veel meer details zijn uitgewerkt in een memo’s. Die kwamen ineens steeds vaker ter sprake. Alleen wist Mark Rutte naar eigen zeggen tot vorige week niet van het bestaan van de memo’s af. En ineens was daar memo-gate.
Of Rutte liegt, is helemaal niet zeker. Dat is volgens Gerard van den Berg, directeur en hoofdtrainer van de Leugenacademie, geen verrassing. “Mark Rutte is bijzonder goed in het politieke spel”, zegt Van den Berg. “Hij houdt zijn rug altijd recht en komt telkens lachend uit de bus. En ergens niets van weten kan moeilijk als liegen worden gezien. Tenzij er echt tastbaar bewijs is.”
En dat bewijs is er formeel gezien ook (nog) niet. Al maakt dat voor zijn politieke collega’s weinig uit. Want dat debat moet vol geluld worden. Van den Berg geeft wel aan dat de ophef alles moeilijker maakt voor Rutte. “Als hij liegt, dan moet de leugen er aan het begin net zo soepel uitkomen als aan het eind. Anders beginnen de barsten zich heel snel te tonen.”
Voor zijn achterban maakt het gebrek aan bewijs ook niet uit. Uit de peiling van 29 april van Maurice de Hond blijkt dat 47 procent van de VVD-achterban denkt dat de premier gelogen heeft over de memo’s. Bijna dertig procent stelt zelfs dat Rutte ‘vaak moeite heeft met de waarheid’.
“Wat zou het?”, denk je misschien. Nou, best wel wat. Uit dezelfde peiling van Maurice de Hond blijkt dat dit alles gevolgen kan hebben voor de aankomende Provinciale Statenverkiezing in 2019. En ook voor de Eerste Kamer. De leden van de Provinciale Staten kiezen na de verkiezingen namelijk de 75 leden van de Eerste Kamer en dan kan de nieuwe termijn beginnen. Dit is heel belangrijk: de Eerste Kamer moet namelijk wet- en regelgeving goedkeuren voordat ze ook echt van kracht worden. Als de regeringscoalitie een minderheid krijgt in de Eerste Kamer vanaf 2019, dan moet er hevig onderhandeld worden met oppositiepartijen om het huidige regeerakkoord uit te voeren. Momenteel is het ook niet bepaald je van het, aangezien de regeringscoalitie met 38 leden slechts een kleine meerderheid heeft ten opzichte van de oppositie in de Eerste Kamer.
Meesterplusser
Een schrale troost, maar ik heb door dit alles wel ontzettend veel respect gekregen voor Mark Rutte. Zelfs al bestaat er een kans dat hij de hele zaak bedondert. Een strontlawine en een motie van afkeuring doen hem weinig. Fenomenaal. Mark Rutte staat inmiddels bij mij ook niet langer te boek als minister-president, maar als meesterplusser. Van de gelijknamige track van rapper Mula B. De term heeft feitelijk nog geen eenduidige definitie, maar naar mijn mening is dat de geüpgradede versie van een ‘hustler’. Iemand die een overval pleegt, de bank uitloopt met de buit en de politie al lachend een hand geeft. Of, iemand die om 00:00 jouw huis binnenloopt en al je melk opdrinkt. Zo, probeer nu maar eens je cornflakes de volgende ochtend te eten zonder de binnenkant van je mond te laten bloeden. Chapeau.
Het wachten is op het volgende debat. En dan zit ik er weer klaar voor. Met mijn cornflakes. Zonder melk.