Waarom de Rohingya-minderheid in Myanmar wordt verdreven en vermoord

De Rohingya vluchten weg uit Birma (Myanmar), omdat ze het slachtoffer zijn van geweld en moordpartijen door regeringstroepen. Op 25 augustus vielen  Rohingya-rebellen politieposten aan en het leger reageerde daar keihard op. Als gevolg zijn de Rohingya op de vlucht geslagen.

De Rohingya zijn een etnische groep die de soennitische vorm van islam aanhangen. De populatie bedraagt wereldwijd tussen de 1,4 en 3 miljoen mensen. In Myanmar zijn de Rohingya staatsburgerschaploos. Ze worden niet erkend als burgers van het land en hebben daardoor geen toegang tot de voorzieningen van de staat. Geen paspoort dus ook geen mogelijkheid tot studeren, reizen of werken. Ze zijn dus feitelijk illegale inwoners.  De boeddhistische meerderheid kijkt neer op hen.

Er is geen consensus over de herkomst van de Rohingya. De twee meest gangbare theorieën zijn (1) dat ze  een  autochtone bevolking  van de  Birmese staat   Rakhine zijn of (2) een migrantengroep zijn die oorspronkelijk in de omgeving van Bangladesh leefden en tijdens de Britse overheersing naar Myanmar zijn gemigreerd.

De problemen met de Rohingya in Birma gaan terug tot 1948, toen het land onafhankelijk werd.  In 1982 verloren de Rohingya hun nationaliteit, door een omstreden wet. Sinds de jaren negentig zijn al zo'n 400.000 Rohingya naar Bangladesh gevlucht.

De vlam sloeg in de pan nadat rebellen twee weken terug politieposten van het leger aanvielen, maar het geweld tegen de etnische groep kent al een veel langere geschiedenis. Volgens  de  Verenigde Naties  zijn de Rohingya een van de meest vervolgde minderheden ter wereld. Maandag heeft VN-mensenrechtencommissaris Raad Al Hussein Zeid in een verklaring laten weten dat hij het geweld als schoolvoorbeeld van etnische zuivering beschouwd.

Sinds het leger van Myanmar is begonnen met grootscheepse operaties in de deelstaat Rakhine zijn honderden mensen om het leven gekomen en hele dorpen zijn in vlammen opgegaan. De regering van Myanmar claimt dat de dorpen door moslim militanten in brand zijn gezet, maar de feiten vertellen een heel ander verhaal. Journalisten worden niet toegelaten in het land, maar de BBC slaagde er toch in het volgende verslag te maken. De beelden liegen er niet om.

De boeddhistische meerderheid in Birma, met name in de staat Rakhine, koestert angst voor hun moslimburen, waarmee ze samenleven. Het geweld dat nu wordt gepleegd inclusief de brandstichtingen is niet los te zien van deze angst.

Het is moeilijk om vast te stellen wat er exact gaande is, want officieel mogen journalisten noch VN-waarnemers het land in, maar de tekenen zijn zeer slecht. Ook  Nobelprijswinnaar Aung San Suu Kyi zegt dat er geen sprake is van een opzettelijke en doelbewuste moordcampagne. Volgens de VN is de definitie van volkerenmoord 'de opzettelijke uitroeiing van een etnische groep'. Maar het is Myanmar om het even als de Rohingya de grens over gaan met Bangladesh. Ze willen de moslimminderheid gewoon kwijt. 

De premier van Maleisië heeft gezegd dat het om genocide gaat. Hij is een van de weinigen. Sommige mensenrechtenorganisaties zijn wel bang dat het genocide wórdt. Regeringsleiders zijn over het algemeen voorzichtig met het etiket genocide, omdat zo'n label impliceert dat ingrijpen noodzakelijk is. Maar veel regeringsleiders willen daar (nog) niet aan.

Volgens Amnesty is het niet noodzakelijk om vast te stellen of er sprake is van genocide, omdat het wel duidelijk is dat mensenrechten op grove wijze worden geschonden: "Massale moorden zijn grove schendingen van mensenrechten, ook als een genocidale opzet niet bewezen kan worden," schrijft de organisatie op de eigen website. Het is erg moeilijk om vast te stellen wat er precies gaande is zolang de informatievoorziening zo slecht blijft als nu en zolang er veel nepfoto's rond blijven gaan.