Tbs: wat is het precies?

Tbs staat voor terbeschikkingstelling. De rechter kan deze maatregel opleggen aan mensen die een zwaar misdrijf hebben gepleegd. Daar zijn wel drie voorwaarden aan verbonden. Ze moeten namelijk een minimale celstraf van 4 jaar opgelegd hebben gekregen, aan een psychische stoornis lijden waardoor ze in meer of mindere mate ontoerekeningsvatbaar zijn en als derde voorwaarde voor het opleggen van tbs moet de kans op herhaling bij de dader groot zijn. 

Tbs wordt in de meeste gevallen in combinatie met een gevangenisstraf door de rechter uitgedeeld. Dan gaat een dader eerst naar de gevangenis om daarna het tbs-gedeelte van de straf te doorlopen.
Dienst Justitiële Inrichtingen van het Ministerie van Justitie en Veiligheid hierover: ‘’Het doel van tbs is altijd een veilige terugkeer in de maatschappij en kans op herhaling moet zo klein mogelijk worden.’’ 

Tbs met voorwaarden is één van de vormen. In dit geval krijgt de dader thuis of op een andere plek verplichte behandelingen. De andere optie die de rechter heeft is tbs met dwangverpleging. De Rijksoverheid zegt hierover op haar website: ‘’Terbeschikkingstelling (tbs) met dwangverpleging is de zwaarste maatregel als onderdeel van een straf.  De behandeling richt zich op een veilige terugkeer van daders in de samenleving.’’ 

De tbs met dwangverpleging is dan ook de vorm waarover je in de krant, de journaals of bijvoorbeeld op televisie bij Pauw het meeste over leest en ziet. Bij deze behandeling wordt iemand verplicht opgenomen in een gesloten kliniek, maar hij of zij mag de behandeling zelf wel weigeren. Het is dan ook mogelijk dat een patiënt zijn of haar hele leven opgesloten in de kliniek kan zitten. 

Uit cijfers van de Raad voor de Rechtspraak blijkt dat er de laatste jaren een behoorlijke toename is van het aantal tbs-opleggingen. In 2016 legden rechters in Nederland 171 keer tbs op. In 2017 werd dat 205 maal gedaan en vorig jaar werd zelfs in 237 zaken tbs opgelegd.

Advocaat en voorzitter van de Vereniging van TBS-advocaten Job Knoester, legt in het Algemeen Dagblad de link tussen de moord op Anne Faber en deze stijging. ‘’We zien dat sinds de moord op Anne Faber het aantal tbs-opleggingen fors is gestegen ten opzichte van de jaren daarvoor. Een mogelijke verklaring is dat rechters zich sinds de moord op Anne Faber realiseren dat er veel meer mogelijk is dan zij aanvankelijk dachten.”

De kritiek vanuit de samenleving en de politiek op ons rechtssysteem en met name op tbs, laait behoorlijk op na zaken die groot uit in de media komen. Zo werd na de moord op Anne Faber door meer dan 400.000 mensen een petitie getekend en later overhandigd aan minister Blok over ‘het falende rechtssysteem.’ De moordenaar van Faber, Michael P. bleek bij eerdere misdrijven door rechters geen tbs opgelegd te hebben gekregen. 

Rechter Anja van Holten hierover in het AD: ‘’we kunnen niet rechtspreken op basis van een onderbuikgevoel. De emoties die de dood van Anne Faber losmaken en de kritiek op het rechtssysteem zijn begrijpelijk maar niet terecht.’’ Ook tbs-advocaat Jan-Jelle Lieftink weerlegt de kritiek tegenover Eén Vandaag: "Dat elk incident er één te veel is, staat buiten kijf. Maar we hebben met zijn allen het tbs-stelsel bedacht en zijn erachter gaan staan, want daar was behoefte aan. Het is mensenwerk. Je moet risico's inschatten op basis van iemands gedrag, waarbij je kijkt naar de toekomst en dat is vaak lastig beoordelen."