Overzicht: problemen in de forensische sector

Op 19 oktober 2015 sloeg ex-tbs’er Udo D. een vrouw dood en mishandelde hij een andere vrouw. Ondanks zijn gewelddadige verleden en agressieve gedrag was hij ontslagen uit de tbs-kliniek waar hij verbleef. Toenmalig burgemeester Ferd Crone van Leeuwarden vroeg aan het ministerie van Justitie en Veiligheid om een onderzoek te doen naar de kliniek, om erachter te komen of daar de juiste beslissingen waren gemaakt. Twee dagen later zat hij bij Pauw om daarover te praten .

Op 25 september 2016 pleegden twee tbs’ers, de 26-jarige Angela Hoogeveen en de 52-jarige Fokko Trip, zelfmoord in tbs-kliniek Woenselse Poort in Eindhoven. Het stel pleegde zelfmoord met een pistool dat op onbekende wijze de kliniek binnen was gesmokkeld. De volgende dag vertelde de broer van Fokko, Bert, dat zijn broer gewoon toegang had tot harddrugs binnen de kliniek.

Het bleek dat niet alleen wapens en drugs binnengesmokkeld werden, maar dat er ook problemen waren met toezicht, intimidatie en slechte relaties tussen patiënten en werknemers. Volgens broer Bert werd er binnen de kliniek niet gefouilleerd en werden signalen niet goed opgepikt: “Hoe kan het in godsnaam dat die meid bij hem in de cel is gekomen?”

Er ligt sinds de moord op Anne Faber een vergrootglas op de forensische sector.  Faber werd in 2017 verkracht en vermoord door Michael P. Hij werd eerder behandeld op een  forensisch psychiatrische afdeling in Den Dolder. Pas later bleek dat de kliniek Michael P. vrijheden verleende waar hij nog lang niet aan toe was, want P. had een hoog recidiverisico op een ernstig delict, maar kreeg desondanks geen tbs.

Een halfjaar na de moord op Anne zaten oom Hans en vader Wim op 16 april aan tafel bij Pauw om het te hebben over de zaak, en het boek dat Hans erover schreef.

Op 19 april 2019 kwam het nieuws naar buiten dat een tbs’er uit Heiloo zonder al te veel moeite een wapenhandel kon runnen vanuit de kliniek. Herman D. uit Ermelo kreeg in 2017 een korte celstraf opgelegd en werd veroordeeld tot tbs met voorwaarden na een steekpartij. Hij had in de kliniek toegang tot drie telefoons en een laptop waarmee hij wapenhandel kon bedrijven. PvdA-Kamerlid Attje Kuiken en strafrechtadvocaat Gerald Roethof waren te gast bij Pauw. Volgens Roethof “moet je iemand bepaalde vrijheden geven” als je wil dat ze weer goed integreren in de samenleving.

Attje Kuiken vindt dat de controle enorm tekort is geschoten: “Niemand heeft toezicht gehouden. Hij had toegang tot drie telefoons en een laptop; totaal onnodig,” zegt Kuiken. Roethof en Kuiken zijn het er echter over eens dat bezuinigingen van de overheid leiden tot personeelstekort en daardoor een tekort op toezicht.

Begin mei 2019 werden twee tbs’ers opgepakt voor de moord op een 72-jarige man in Lelystad. Volgens misdaadjournalist Mick van Wely van de Telegraaf kende het slachtoffer en de twee daders elkaar vanuit de Oostvaarderskliniek voor tbs in Almere. Volgens Van Wely is de kliniek al vaker in opspraak gekomen. Eerder zou een ontsnapte patiënt twee mensen hebben vermoord in een hotel en was een andere patiënt verdachte in een zogenaamde “coffeeshopoorlog”.

Tbs-advocaat Job Knoester deed onderzoek naar de kliniek en gaf aan dat er een tijd lang personeelsproblemen zijn geweest binnen de kliniek. Ook tijdens dit gesprek werd duidelijk dat zowel Van Wely als Knoester vonden dat fikse overheidsbezuinigingen leiden tot problemen bij tbs-klinieken. Attje Kuiken gaf commentaar: “Waar gaten zijn gevallen, moeten we die repareren. Daar loop ik niet voor weg.” Toen Jeroen Pauw vroeg of ze zich in enige mate verantwoordelijk voelde voor die bezuinigingen zei ze van wel, maar liet ze ook weten dat dat de kliniek zelf anders had moeten handelen.

Op 5 juni 2019 was het weer raak: een tbs’er met gewelddadige neigingen kwam niet terug van zijn verlof van een kliniek in Den Dolder. Die kliniek was eerder in het nieuws als de kliniek waar Michael P. zat. Ook was al eerder bekend gemaakt dat de kliniek patiënten ten onrechte op verlof stuurde. Misdaadverslaggever Yelle Tieleman en de zus van Peter M. waren aanwezig bij Pauw om ons bij te praten.

Volgens Jannienne M. was haar broer zonder zijn medicijnen niet toerekeningsvatbaar en had hij al eerder gedreigd om haar, haar familie en haar moeder iets aan te doen. Yelle Tieleman doet al langer verslag van de problemen en liet weten dat de kliniek sinds Michael P. geen “zware gevallen” meer huisveste. Desalniettemin waren er nog steeds veel problemen. Zo kwamen drugs te makkelijk binnen en werd er nauwelijks gefouilleerd.