Milieuorganisaties vrezen dat burger moet opdraaien voor kosten Klimaatakkoord

Ed Nijpels gaf een toelichting op de stand van zaken en overhandigde de voorstellen aan minister Eric Wiebes van Economische Zaken. De klimaatplannen zijn onderverdeeld over vijf verschillende deelgebieden:  elektriciteit, industrie, mobiliteit, 'gebouwde omgeving' en landbouw. De voorzitters van deze verschillende 'klimaattafels' waren aanwezig om een toelichting te geven.

De heetste hangijzers die nog boven het akkoord hangen zijn van klassieke aard, namelijk wie er voor de kosten gaat opdraaien en de vraag of er voldoende draagvlak onder de bevolking is. Nijpels startte met een compliment: niemand is boos weggelopen tijdens de totstandkoming van de hoofdlijnen. Terwijl het er 'dikwijls hard aan toe ging', volgens de voorzitter. 

'De belangen zijn heel groot, de opvattingen lagen soms ver uiteen', schrijft Nijpels in het voorwoord van het rapport. 'Het is nog geen homogeen pakket met vergelijkbaar uitgewerkte voorstellen.'

Omdat de kolencentrales sluiten en de gaskraan steeds verder dicht gaat, moet meer elektriciteit worden opgewekt. Op zee komen nog meer windmolens dan het kabinet al had gepland en ook op het land.

De grootste winst kan worden geboekt als industriële bedrijven als de hoogovens en Shell minder broeikasgassen uitstoten. Dat kan op een aantal manieren, bijvoorbeeld door CO2 af te vangen en op te slaan in  lege gasvelden onder de Noordzee of door installaties te elektrificeren en door op duurzaam waterstofgas te stoken. Dat vergt enorme investeringen, naar schatting een miljard euro. Deze zullen niet altijd door bedrijven worden terugverdiend. Zij eisen dat de overheid daarom bijspringt. Milieuorganisaties eisen echter dat de bedrijven - de vervuilers - zelf opdraaien voor de kosten en niet de belastingbetalende burger.

Stimulatie van het Openbaar Vervoer, fietssnelwegen en thuiswerken moet ertoe leiden dat minder mensen de auto pakken. Pakken mensen die toch, dan moeten dat auto's worden die rijden op hernieuwbare brandstof, zoals groene stroom. Ook moet de aanschaf van elektrische auto's aantrekkelijker worden gemaakt en komt er een kilometerheffing voor vrachtverkeer. Hoe dit gaat gebeuren en wie het gaat betalen is nog onduidelijk.

De aardgaskraan zal dicht moeten in alle huizen in Nederland. Een maatregel die iedereen dus zal voelen.  De belasting op gas gaat vanaf 2020 stapsgewijs omhoog, maar elektriciteit wordt juist goedkoper. Dat moet huiseigenaren stimuleren hun huizen beter te isoleren en een elektrische warmtepomp aan te schaffen.

Minder methaan de lucht in, op aardgas verwarmde kassen en  et aanplanten van meer bossen en gewassen die koolstof binden, zijn een aantal maatregelen die de landbouwsector moet doen verduurzamen. Milieuorganisaties zoude graag zien dat de veestapels kleiner worden.

De milieubeweging kijkt teleurgesteld terug op de onderhandelingen over een nieuw Klimaatakkoord. De uitkomsten zijn niet voldoende om de klimaatdoelen van Parijs te halen, zeggen Greenpeace, Milieudefensie, Natuur & Milieu en de Natuur en Milieufederaties. "Deze voorstellen gaan ons niet in Parijs brengen, we zijn pas in Antwerpen."

De milieuorganisaties zijn tevreden over de uitkomsten van de besprekingen over elektriciteit en de gebouwde omgeving. Daar zien ze veel 'aanknopingspunten' om op door te gaan. Op het gebied van landbouw, mobiliteit en de industrie moet nog veel gebeuren, als de onderhandelingen in het najaar verder gaan.

De burgers dreigen op te draaien voor de kosten van het klimaatbeleid zolang grote vervuilers nauwelijks klimaatbelasting betalen en tegelijk wel subsidies eisen”, zegt een woordvoerder. "Dat is oneerlijk en moet echt beter.”

Bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties zijn verantwoordelijk voor het plan, maar ook de burger moet uiteindelijk gaan meewerken aan dit akkoord. Wat vanmiddag door Nijpels gepresenteerd werd is een soort aanzet voor de hoofdlijnen, het is een tussenstand. Ze zijn inmiddels een paar maanden bezig, maar dat is nog relatief kort. Er moeten nog een hoop knopen worden doorgehakt.

De ambities zijn groot, maar er zal eerst een overtuigend antwoord moeten worden gegeven op de vraag wie gaat betalen en of er voldoende draagvlak bestaat onder de bevolking. En uiteindelijk heeft het kabinet de regie, en niet de maatschappelijke partijen die hebben meegepraat over het akkoord. Werk aan de winkel voor minister Wiebes dus.

Het kabinet zal nu gaan werken aan een doorrekening van alle plannen, aldus Wiebes. En de Tweede Kamer zal in gesprek gaan. In het najaar zal dan uiteindelijk een echt Klimaatakkoord gesloten moeten worden.