Metingen stikstofuitstoot RIVM leiden tot nieuw overleg Tweede Kamer

Het boerenprotest van vorige week heeft veel losgemaakt in Nederland. Het kabinet werkt sinds de kritiek van Nederlandse boeren aan nieuwe oplossingen voor de stikstofcrisis, waarbij het niet alleen de boeren zijn die moeten boeten. In deze scenario’s worden maatregelen genomen om de stikstofuitstoot van de landbouw, woningbouw en het verkeer gelijkmatig te beperken, maar het kabinet heeft de knoop nog niet doorgehakt over het te volgen beleid. Dit komt mede door twijfels van verschillende belanghebbenden over de berekeningen van stikstofuitstoot van het RIVM.

In verband met twijfels over de berekeningen van het stikstofaandeel van de landbouw, wordt vandaag het protest voortgezet in Winterswijk. Honderden boeren hebben de wegen naar verschillende beschermde natuurgebieden rondom Winterswijk bezet. Het Wooldse Veen is een van deze gebieden. Het behoort tot de Natura-2000 gebieden, deze stukken natuur worden beschermd door de Europese Unie, door middel van verschillende bindende maatregelen tegen vervuiling van de grond door stikstofdaling.

De boeren hebben de weg naar het veen bezet, omdat hier wordt gewerkt aan een project om de vervuilde grond te herstellen na overmatige stikstofdaling. Het project duurt nu ongeveer vijf jaar en is bijna ten einde. De boeren vinden het niet eerlijk dat het project momenteel mag worden afgemaakt, terwijl andere projecten de schuld krijgen van deze stikstofdaling, door de berekeningen van het RIVM. 

Ondertussen gaat ook in de Tweede Kamer het overleg over de stikstofcrisis door. Jaco Geurts van het CDA gaf gisteren tijdens een debat aan te twijfelen over de juistheid van de stikstofcijfers van het RIVM. Volgens hem is het niet duidelijk hoe het RIVM de stikstofdaling in natuurgebieden heeft gemeten. De methode die ze hebben gebruikt, bevindt zich in een ‘black box’. Hij vindt het onduidelijk wat er met de informatie gebeurt die in deze berekening gaat, voordat deze er weer uitkomt.

Het RIVM geeft aan dat de berekeningen en onderzoeken naar stikstofuitstoot niet in een 'black box' zitten, maar gewoon openbaar beschikbaar zijn. Ze nodigen onderzoekers uit om de gegevens in te zien op het kantoor in Utrecht. Daarnaast zijn de methoden volgens het instituut wetenschappelijk bewezen.

Het Farmers Defense Force, een belangenorganisatie die opkomt voor Nederlandse boeren, uit daarnaast kritiek op twee meetpunten waar het RIVM de stikstofdaling in de grond meet. Het ene punt bevindt zich boven een rioolput en het andere naast een intensief veebedrijf. Volgens de organisatie zou dit het gemiddelde van de cijfers beïnvloeden.

Volgens Jan-Willem Erisman, een oud-onderzoeker van het RIVM, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam en directeur van landbouwadviesbureau 'Louis Bolk Instituut', wordt de stikstofdaling in de grond in 86 natuurgebieden gemeten. De twee meetpunten die kritiek ontvangen zijn volgens hem inderdaad niet secuur, maar het verwijderen van deze twee punten zal niet voor een zeer lagere uitkomst leiden in de berekening van de gemiddelde stikstofuitstoot.

Daarnaast zijn er meerdere gegevens van stikstofuitstoot in Nederland beschikbaar, die bijvoorbeeld via satellietbeelden zijn verkregen. Volgens Erisman blijkt uit deze beelden hetzelfde als uit het onderzoek van het RIVM: de hotspot van stikstofuitstoot liggen in landbouwgebieden.

Ook Minister van Landbouw Carola Schouten (CDA) stelt dat de meetmethode van het RIVM juist is, hoewel het mogelijk is om preciezer te meten. Een verfijndere meting zou bereikt kunnen worden door het aantal meetpunten uit te breiden. Daarnaast zouden de omstreden meetpunten rondom intensieve bedrijven en riolen niet meegenomen moeten worden in de berekeningen. Maar Schouten verwacht niet dat nieuw onderzoek en een nauwkeurigere meting de crisis zullen verhelpen.

Nederlandse boeren voelen zich al weken beschuldigd voor de stikstofcrisis. Ze voelen zich weggezet als milieuvervuilers. Verschillende Nederlandse boeren waren op 1 oktober, de dag van het protest, aan het woord bij PAUW. Daar vertelden ze dat ze een evenwichtig debat willen, waarin niet alleen boeren beschuldigd worden. Ook andere sectoren moeten inleveren om de stikstofuitstoot terug te dringen. Hun standpunten zijn niet veranderd sinds het vorige protest. Marc van den Oever, woordvoerder van Farmers Defence Force, stelt dat de boeren niet uit de voeten kunnen met de plannen die de regering tot nu toe heeft voorgesteld. Ze willen geen vee inleveren en gaan ook niet akkoord met de plannen om de boeren ‘warm te saneren’. Daarom gaan ze opnieuw in protest.