'Ik kan Holleeder recht in de ogen kijken'

Het megaproces tegen Willem Holleeder is twee weken onderweg. Naast misdaad-en rechtbankverslaggevers als Saskia Belleman, zijn er nog meer mensen die het proces van dichtbij meemaken. Rechtbanktekenaar Annet Zuurveen is daar één van. Voor de Volkskrant tekent zij de komende periode regelmatig de hoofdrolspelers in het proces. Hoe kijkt zij tegen deze zaak aan en hoe is het om Willem Holleeder van dichtbij mee te maken én na te tekenen?Saskia Belleman

Ze heeft 22 jaar ervaring als rechtbanktekenaar en heeft al vele processen van dichtbij meegemaakt. Ze maakt gemiddeld een paar keer per maand rechtbanktekeningen, ook veel van regionale zaken. Zuurveen komt uit Groningen en woont en werkt ook in het noorden. Het Holleeder-proces is wat haar betreft meer iets voor de regio Amsterdam, maar desondanks stond dit proces wel op haar lijstje. Een geruchtmakende zaak, die je vanzelfsprekend wel van dichtbij wilt meemaken. En aangezien ze is ingehuurd door de Volkskrant is dat ook mogelijk.

Ze is tot nu toe op drie zittingsdagen aanwezig geweest in 'de bunker', de zwaarbeveiligde rechtbank in Amsterdam Osdorp, om tekeningen te maken. Tijdens een zittingsdag maakt ze er ongeveer vijf. Als je geconcentreerd schetsen maakt van de verdachte, krijg je het proces op een hele andere manier mee dan de andere aanwezigen. Hoe is het voor haar om de grootste en bekendste crimineel van Nederland te tekenen?

'Ik krijg eigenlijk dezelfde indruk van hem als ieder ander', zegt Zuurveen. 'Het komt vooral door alle ophef van de afgelopen jaren en alle media-aandacht waardoor hij extra bekend en berucht is geworden. Ik vond het wel spannend om hem te tekenen, maar ik maak me er niet echt druk over. Ik sluit me daarvoor af. ik ben gewoon bezig en dan krijg je gedeeltes van de zaak mee, maar niet alles.'

Annet Zuurveen achter de tekentafel in de rechtbank

Gevraagd naar zaken die kenmerkend zijn voor Holleeder, vertelt Zuurveen dat hij erg beweeglijk is met zijn handen. 'Hij steekt zijn rechterhand onder zijn linkerarm, doet zijn hand open en dicht, open en weer dicht. En daarbij speelt hij onophoudelijk met zijn vingers. Daar beweegt hij echt veel mee, zeker toen hij maandag een beetje geïrriteerd raakte. Het lijkt een beetje op een zenuwtrek.'

'Verder zit hij heel erg voorovergebogen, iedere keer in bijna dezelfde houding,' vertelt ze. Dat is best opvallend, want volgens Zuurveen zitten de meeste verdachten die binnen het criminele circuit actief zijn, zoals Holleeder, vrij relaxed in de rechtszaal en vaak ook achterovergeleund. 'Verder valt ook op dat hij tot nu toe steeds dezelfde kleren aanheeft. Het is eigenlijk tot op het saaie af.'

De rechtbank neemt rustig alle verklaring door die Willem Holleeder tot nu toe heeft gedaan. Het is een grote schriftelijke verklaring van 127 pagina’s waarin hij, naar eigen zeggen, emotioneel zijn visie van de werkelijkheid geeft. Hij gaat daarbij helemaal terug tot de Heineken-ontvoering in 1983.

Daarna is hij door de onderzoeksrechter 10 keer achter gesloten deuren verhoord. Daar weet de buitenwereld weinig van. Dat probeert de rechter nu te reconstrueren. Holleeder geeft antwoord op alle vragen en zit redelijk op de praatstoel. Hij is emotioneel over het feit dat zijn zussen vooral tegen hem zijn getuigen. Volgende week komen zij, Astrid en Sonja Holleeder, voor het eerst naar de rechtbank om te getuigen. Het zal ongetwijfeld tot heftige verklaringen komen. (bron: Het Parool)

Als tekenaar let je goed op twee dingen: de houding en zijn gezichtsuitdrukking. 'Hij heeft een fijn gezicht om te tekenen; het is duidelijk wat grover en wat groter. Dat hij "de neus" wordt genoemd verbaast niet. En de linker- en rechterhelft van zijn gezicht zijn heel anders, hij is niet heel symmetrisch, maar dat vind ik juist interessant om te tekenen', vertelt Zuurveen.Door zijn houding heeft ze soms moeite om zijn gezicht goed te kunnen zien. 'Hij zit dus de hele tijd voorovergebogen en daarnaast trekt hij steeds zijn schouder hoog op, net of hij zijn gezicht probeert te verbergen. Alsof hij probeert het moeilijker te maken voor ons.'

Door de jaren heen heeft Zuurveen vele 'zaken getekend'. Het megaproces met Holleeder komt zeker in haar top vijf, maar een andere zaak die haar ook zeker bij is gebleven is de Groninger hiv-zaak. Een strafzaak uit 2005 waarbij meerdere slachtoffers opzettelijk werden besmet met hiv.