‘Fipronil-schandaal levert pijnlijke en zure lessen op’

Staatssecretaris Van Dam: "Deze hele affaire is een ongelooflijk hard gelach voor iedereen, maar zeker ook de pluimveeketen." De bedrijven vertrouwden het Barneveldse bedrijf  Chickfriend, stelt hij. "Het is een pijnlijke en zure les. Zakendoen op basis van vertrouwen betekent niet dat de regels altijd worden nageleefd", aldus de staatssecretaris. " We moeten met z'n  allen reflecteren . Het is belangrijk bij iedereen na te gaan wat er mis is gegaan. Het onderzoek van Sorgdrager moet daarom breed zijn en de  hele keten onderzoeken ", gaat Van Dam verder. "We moeten  lessen trekken  voor de toekomst."

Minister Schippers gaat in op de vraag waarom de NVWA niet eerder ingreep. "Er waren aanwijzingen, maar er was geen bewijs. Dat is niet genoeg om een bedrijf stil te leggen. Toen Chickfriend wél aan fipronil gelinkt kon worden, is het bedrijf direct stilgelegd." Hetzelfde geldt voor de pluimveebedrijven, benadrukt ze. Wat later in het debat geeft de VVD-minister iets meer toe. Ze verwijst naar een verbeterplan voor de NVWA. "Het is inderdaad zo dat de NVWA beter kan en moet. Daarom is het verbetertraject ingeslagen", zegt ze. 

In het debat over de gifstof fipronil in eieren benadrukten veel Kamerleden dat het vertrouwen in de veiligheid van het voedsel door de affaire een deuk heeft opgelopen. Ze zeiden dat de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit NVWA eerder in actie had moeten komen, zich te bureaucratisch heeft gedragen en niet duidelijk heeft gecommuniceerd. Onder meer GroenLinks en SP vinden dat er te veel op de NVWA is bezuinigd en dat die te veel is uitgekleed.

Esther Ouwehand (PvdD) vindt dat de toezichthouder had moeten ingrijpen en vind dat de zelfcontrole van pluimveehouderijen niet werkt. Ze hekelt het feit dat door de fouten van de toezichthouder en de pluimveehouderijen 1,5 miljoen kippen zijn geruimd. Dion Graus (PVV) hekelt de VVD, omdat deze partij de afgelopen jaren geen enkele motie voor de kwalitatieve en kwantitatieve verbeteringen voor de NVWA heeft gesteund. Hij is pissig, omdat hij eerder al in de Kamer heeft gewaarschuwd voor problemen met voedselveiligheid.

"Natuurlijk, er gaat ook een en ander mis, maar het is indrukwekkend wat de NVWA in korte tijd voor elkaar hebben gekregen."

Staatssecretaris van Dam vindt het onhandig dat de sector vanwege het strafrechtelijke onderzoek geen waarschuwing heeft gekregen van illegale praktijken. Hij stelt voor een gesprek te organiseren met de betrokken partijen en het OM, om te kijken of het toch mogelijk is een 'veralgemeniseerd' signaal af te geven.  De staatssecretaris belooft een  aantal maatregelen   te treffen, maar dat valt niet allemaal even goed bij de aanwezige boeren.

Volgens de PvdA-staatssecretaris krijgt de NVWA te weinig waardering voor het werk dat het doet en heeft gedaan. "Natuurlijk, er gaat ook een en ander mis, maar het is indrukwekkend wat ze in korte tijd voor elkaar hebben gekregen." Hij voelt er niets voor om de verantwoordelijkheid voor de controles terug te halen naar de overheid. Hij wil wel dat de NVWA beter gaat samenwerken met de sector en maakt samen met boeren en andere betrokkenen een plan om de zelfcontrole te versterken.

Compensatie voor de getroffen pluimveehouders  werd vaak aangehaald tijdens het debat, maar Van Dam zegt de boeren  niet te hulp te kunnen schieten  met een zak geld, zoals België doet. 

Donderdag kwam ook het nieuws naar buiten dat diverse supermarkten wafels uit de winkels hebben gehaald omdat de producten zijn gemaakt van eieren waarin fipronil zit. Volgens een woordvoerder van de supermarkt Emté gaat het om een lage concentratie van het giftige bestrijdingsmiddel en is het niet gevaarlijk voor de gezondheid. "Het gaat hierbij een om een zogenaamde stille recall. Supermarkten halen dan producten terug die niet aan de kwaliteitseisen voldoen, maar die niet gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Het hoeft daarom ook niet breed gecommuniceerd te worden. Dit is een beslissing die uit voorzorg is genomen," zei de woordvoerder naar aanleiding van een  bericht in het AD .