Europees parlement neemt omstreden auteursrechtenwet aan

De wet is volgens het Europarlement bedoeld om internetreuzen zoals YouTube of Google te verplichten om de makers van content (artiesten/muzikanten/acteurs en persbureaus en hun journalisten) te betalen wat hun werkelijk toekomt. Een aantal Europese fracties, waaronder GroenLinks, hebben tegen gestemd. de SP was eerder tegen , maar is van standpunt veranderd en stemde voor.

De wet is omstreden vanwege artikel 13, dat voor een strengere regelgeving voor het uploaden van auteursrechtelijk materiaal zorgt.  De gedachte erachter is dat creatievelingen (zoals muzikanten of acteurs), en nieuwsuitgevers en journalisten op dezelfde manier profiteren van de online-wereld en het internet als van de offline-wereld. Op dit moment zijn platformen als YouTube nog niet aansprakelijk wanneer een gebruiker er content op plaatst die niet van hem of haar is. YouTube moet er alleen voor zorgen dat het filmpje er op tijd wordt afgehaald. In de nieuwe situatie zou YouTube wel meteen aansprakelijk zijn zodra er filmpjes op komen die niet auteursrechtelijk zijn vrijgegeven.

"Dat gaat gevolgen hebben voor memes, parodieën of content die wel legaal is maar lijkt op auteursrechtelijk materiaal"

Critici spreken al van het einde van het vrije internet. Judith Sargentini van GroenLinks hekelt de zogeheten 'uploadfilters' die content zonder licentieovereenkomst moeten tegenhouden. " Het risico bestaat dat de online platforms het filter veel strenger instellen dan noodzakelijk is om veilig te zijn. Daarnaast zijn uploadfilters foutgevoelig waardoor geblokkeerd kan worden wat wel wettelijk is toegestaan. En dat gaat gevolgen hebben voor memes, parodieën of content die wel legaal is maar lijkt op auteursrechtelijk materiaal."

Wat Julia @Senficon zegt, zwarte dag voor internetvrijheid! #SaveYourInternet #artikel11 #artikel13 https://t.co/Zk4MtbbklR

Ook Bits of Freedom reageert ontstemd. Op haar blog schrijft de Nederlandse belangenorganisatie: "Die uploadfilters maken veel fouten en blokkeren ook heel veel content onterecht. Op dit voorstel kwam dan ook enorm veel kritiek. Helaas heeft vandaag een meerderheid toch voor gestemd."

Bits of Freedom stipt aan dat deze ontwikkeling slecht zijn om drie verschillende redenen. Ten eerste omdat de macht van grote platforms nu nog groter wordt, omdat de kleinere partijen hun filtersoftware zullen gaan inkopen. Ten tweede hebben o nafhankelijke makers zoals muzikanten en vloggers straks nog maar één of slechts een paar platforms waar ze hun werk op kwijt kunnen, wat slecht is voor hun vrijheid en het verzwakt hun onderhandelingspositie. En ten derde vindt de belangenorganisatie de richtlijn een gigantische  inperking van de uitingsvrijheid en een aanslag op het publieke debat, omdat dat straks in handen is van drie grote Amerikaanse techbedrijven; Google, Facebook en Twitter.

"De oude wetgeving stamt uit 2001. In internetjaren is dat een mensenleven"

Het CDA onder aanvoering van delegatieleider Esther de Lange is juist tevreden met het aannemen van de richtlijn: " Techgiganten zoals Facebook, YouTube en Google worden terecht aangepakt. Zij gebruiken gratis onze data, betalen amper belasting en teren ook nog eens op het werk van journalisten zonder te betalen. Zo pleeg je uiteindelijk roofbouw op de samenleving. Dat is niet eerlijk en niet houdbaar", laat De Lang weten in een reactie. "De oude wetgeving stamt uit 2001. In internetjaren is dat een mensenleven. De manier waarop wij communiceren, nieuws lezen, luisteren of kijken, is radicaal veranderd. Hierdoor zijn de traditionele bronnen, zoals kranten, financieel onder grote druk komen te staan. Het werd hoog tijd dat online platforms een wettelijke verantwoordelijkheid krijgen om de rechten van journalisten, uitgevers en muzikanten te verzekeren.”

De bedoeling is dat platforms straks afspraken gaan maken met de rechthebbenden. Als die afspraken er niet zijn, dan moet de content worden geblokkeerd. Daar komen dus de uploadfilters om de hoek kijken. Verwacht wordt dat grote partijen onderling wel afspraken zullen maken, maar wat dit betekent voor kleinere partijen is minder duidelijk.

Behalve artikel 13 roept artikel 11 ook veel vragen op. Dit artikel regelt de rechten van uitgevers. Het idee is dat zij moeten worden gecompenseerd voor verloren inkomsten, doordat adverteerders in zee gaan met grote techplatforms. Enerzijds regelt dit artikel dat uitgevers mogen bepalen of artikelen worden overgenomen, anderzijds krijgen zij nu de mogelijkheid om bij zoekmachines, zoals Google, een vergoeding af te dwingen. Ook hier is het de vraag hoe het uitpakt en of het de mediawereld echt zal helpen.

Het duurt desondanks nog wel even voordat de uploadfilters daadwerkelijk aan worden gezet. Zodra de raad van ministers heeft ingestemd met het voorstel krijgen de lidstaten nog ongeveer twee jaar de tijd om de richtlijn om te zetten in wet- en regelgeving.