Dit is waarom Jeroen de Ere Zilveren Nipkowschijf heeft verdiend

Voor een tv-recensent is ‘Pauw’ een programma waar je altijd wel over zou kunnen schrijven: geen week zonder opvallende mensen en grote onderwerpen. En verloopt een interview eens vlak of onbevredigend, dan inspireert ook dat tot commentaar: van een gesprek bij ‘Pauw’ eis je dat het relevant en scherp is.

Van een dagelijkse talkshow bij de publieke omroep mag je ook vragen om een evenwichtige aanpak en maatschappelijke urgentie. Al zullen de keuzes van de redactie niet altijd algemene waardering oogsten. Jeroen Pauw omschreef eens de spagaat waarin hij zit: “Als ik een linkse politicus kritisch ondervraag ben ik volgens de één een rechtse hond en volgens de ander zit ik de linkse kerk voor omdat we die politicus überhaupt uitgenodigd hebben. Het is Ajax-Feyenoord. Mensen kijken naar dezelfde wedstrijd, maar beleven het totaal anders.”

‘Pauw’ is niet alleen een informatief platform, maar ook een show: het moet mensen zo laat op de avond niet te moeilijk worden gemaakt. Nu zullen sommige kijkers juist sneller het bed opzoeken wanneer een ‘licht element’ als Gerard Joling aanschuift, maar dat Jeroen Pauw met iedereen door een deur kan bleek een paar weken geleden. Hij maakte toen binnen een paar dagen tijd een zeer geslaagde ontspannen special rond de Songfestival-overwinning van Duncan Laurence én leidde het felle en gespannen debat tussen de politieke rivalen premier Mark Rutte en FvD-fractieleider Thierry Baudet. In beide gevallen geconcentreerd en op de hoogte: Pauw is van vele markten thuis.

( Renate van der Bas © PAUW )

Naast op de hoogte houdt hij zich zonodig ook op de vlakte. Hij omschrijft zichzelf als iemand die in India naast een snelweg zou wonen: gefascineerd door de ongelukken, niet geneigd zich ermee te bemoeien. Neem dat debat Rutte-Baudet. Pauw kreeg overwegend lof voor de lange lijn die hij hanteerde: hij bemoeide zich nauwelijks met wat de twee opponenten precies wilden uitvechten. Ook liet hij tafelgast Yvon Jaspers laatst ongehinderd begaan, toen zij niet besefte dat haar breed uitgemeten zelfbeklag (vanwege de kritiek op haar commerciële activiteiten voor een veevoederfabrikant) door de kijkers als misplaatst zou worden ervaren. Aan dezelfde tafel zaten namelijk de vader en oom van de vermoorde Anne Faber met een veel triester verhaal. Terecht dat Pauw Jaspers liet emmeren: als een zo ervaren mediapersoonlijkheid het onderscheid niet kan maken tussen levensgrote en minder ernstige problemen, dan mag iedereen daar getuige van zijn.

Met wie het ook misging, is de held van de recente Europese verkiezingen, Frans Timmermans. Vijf jaar geleden liet hij zich als minister van buitenlandse zaken naar eigen zeggen door Pauw ‘provoceren omdat zijn integriteit in twijfel werd getrokken’. Pissig gaf hij toen onbekende – en voor de nabestaanden pijnlijke – details prijs over de aanslag op de MH17. Nog altijd is Timmermans bozer op Pauw dan op zichzelf en wil hij niet meer aanschuiven. Of hij durft dat niet meer.

Al met al is Pauw nu al vijf jaar hét podium voor iedereen die gezien wil worden in de nationale maatschappelijke eredivisie. Als recensent is het vaak evident ’s middags te lezen hoe die avond de Momenteel Echt Belangrijke Mensen worden verdeeld over de programma’s. Natuurlijk gaat de minister die iets uit heeft te leggen naar Pauw, net als die succesvolle directeur van Corendon.

Wie denkt een aanwinst te zijn voor de televisiewereld moet over een redelijke dosis ijdelheid beschikken. Dat zal bij Jeroen Pauw niet anders zijn, maar je betrapt hem nooit op koket gedrag.  Neem de speciale aflevering van zijn eigen bedenksel ‘5 Jaar Later’ waarin hij zelf werd geïnterviewd door de nieuwe presentator Beau van Erven Dorens. Pijnlijk eerlijk en niet per se sympathiek sprak hij hierin over zijn moeder. De kern van zijn relaas: “Ik ben blij dat ze dood is.” Over beelden van zichzelf uit 2003 – een opgefokte jongeman die precies wist hoe de wereld in elkaar zat – zei hij zonder smoezen: “Vervelend, arrogant en zelfingenomen. Daar moest nog een nachtvorstje over”.

“Heel ongemakkelijk”, noemt Jeroen het moment waarop hij hoorde dat hij een Ere Zilveren Nipkowschijf gaat krijgen. De onverwachte aankondiging kwam een paar weken geleden tijdens zijn eigen programma en sloeg hem even uit het veld. Maar de talkshowman heeft zich herpakt. Zo omschreef hij – in het programma ‘Café Hendriks en Genee’ – met zijn bekende onderkoelde humor de toekenning van de prijs als ‘niet per se de grootste misstand in de tv-geschiedenis’.

“Pauw bewijst al drie decennia dat hij een begenadigde tv-persoonlijkheid is, die journalistieke diepgang combineert met broodnodige luchtigheid en ogenschijnlijke nonchalance door ‘het’ soms maar te laten gebeuren”, stelt de jury van de Zilveren Nipkowschijf. Dit is sinds 1961 de gezaghebbende prijs van de Nederlandse tv-critici en mediajournalisten en ook Trouws tv-columnisten Renate van der Bas en Maaike Bos zitten in de huidige jury.