Desi Bouterse gaat in verzet na veroordeling tot 20 jaar cel voor medeplegen van Decembermoorden

President van Suriname Desi Bouterse (74) is afgelopen vrijdag in de rechtbank van Paramaribo veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf voor het medeplegen van de Decembermoorden tijdens de nacht van 7 op 8 december in 1982. Volgens de rechter besloot de toenmalige dictator in die tijd zijn tegenstanders te “elimineren” om zijn “macht te behouden.” Aangezien hij in 1982 de machtigste man van het leger was, stelt de rechter hem verantwoordelijk voor het martelen en vermoorden van vijftien van zijn politieke tegenstanders. Zijn advocaat Irwin Kanhai verklaarde donderdag aan de nieuwssite Starnieuws dat hij en zijn cliënt officieel in verzet zullen gaan tegen de veroordeling.

Na het vonnis van afgelopen vrijdag hield Bouterse een persconferentie, waarin hij stelde de veroordeling te beantwoorden met politieke actie. Volgens de president is zijn zaak een politiek proces. Voorafgaand aan de uitspraak van de krijgsraad stelde de woordvoerder van Bouterse al dat het gaat om “een complot van witte mannen, geheime diensten en Mark Rutte.”

In de eerste instantie heerste er verwarring over het verzet van de president. Dit werd veroorzaakt door advocaat Kanhai, die tegenover een Surinaamse krant en het ANP ontkende dat Bouterse in hoger beroep zou gaan tegen de uitspraak. Kanhai verklaart dat dit niet gelogen was. Een kantoorgenoot van hem heeft volgens de advocaat het verzet namens Bouterse ingediend.

Het proces rondom de Decembermoorden loopt sinds 2007. In totaal staan 25 verdachten terecht. Volgens het Surinaamse equivalent van het Openbaar Ministerie gaat het om moorden die uitgebreid en in detail zijn voorbereid. Bouterse wist het proces in 2012 stil te leggen door de invoering van de amnestiewet. Daardoor werd Bouterse onschendbaar en liep het proces een grote vertraging op. In 2016 werd de amnestiewet voor de zaak door de krijgsraad buiten werking gezet, omdat de wet ingreep in een lopend proces en een vonnis belemmerde. Sindsdien is de zaak voortgezet. De 20 jaar celstraf voor Bouterse, die afgelopen vrijdag aangenomen werd, is in 2017 ook al geëist.  

Volgens strafrechtadvocaat Gerald Roethof is de politiek in Suriname sinds de Decembermoorden veranderd. “In die tijd werd in Suriname binnenskamers heel veel gesproken, maar in het openbaar niet.” Roethof is van mening dat dat tegenwoordig minder: de rechters staan los van de regering en zijn transparanter naar de burgers. Bij PAUW vertelde hij dat dit blijkt uit het feit dat de rechters afgelopen vrijdag onaangekondigd het vonnis hebben voorgelezen. Bouterse was niet in Suriname ten tijde van de veroordeling, hij was in China voor een handelsmissie. Volgens Roethof is bewust voor deze dag gekozen "om onrust in het land te voorkomen.”

Bij terugkomst in Suriname is president Bouterse niet gearresteerd, want de rechter heeft geen gedwongen gevangenneming aangesteld. Bouterse blijft dus op vrije voeten, terwijl hij en zijn advocaat in verzet gaan. Bij een formeel verzet kijken dezelfde rechters opnieuw naar een zaak, maar zij hebben ook het recht om dit verzet te verwerpen. In dit geval kan een verdachte nog in hoger beroep gaan. Een hoger beroep kan jaren in beslag nemen, daardoor zal het waarschijnlijk nog lang duren voordat duidelijk wordt hoe de zaak af zal lopen.