De werkkamer van Emilie van Outeren

Emilie van Outeren komt vrolijk aanlopen in een witte blouse en gebloemde rok. Ik ontmoet haar bij de Haagse redactie van NRC, die pal tegenover het Binnenhof huist. Of ik een foto van haar mag maken op haar werkplek? “Ja, hoor! De make-up van gisterenavond zit er nog op”, grapt ze. De avond ervoor zat ze aan tafel bij PAUW om vooruit te blikken op Prinsjesdag.

Emilie schrijft al 11 jaar voor NRC. “Op mijn 13 ^e of 14 ^e wist ik dat ik journalist wilde worden. Dat kwam door de oorlog in Joegoslavië. Ik zag journalisten de oorlog verslaan en dacht: “dat wil ik ook.” Ze studeerde geschiedenis in Groningen en rondde later een master journalistiek af aan de prestigieuze Colombia University in New York.

Inmiddels is ze verknocht aan haar vak. “Het is het mooiste vak dat er bestaat. Ik mag overal vragen over stellen en verhalen vertellen die het begrip van mensen voor anderen vergroten. En in de krant zijn we minder dan op televisie afhankelijk van wat bronnen, politici of anderen, willen zenden en vertellen en kunnen we meer onze eigen analyse maken, duiding geven en weergeven wat bronnen ons off the record vertellen.”

De Troonrede is net afgelopen. Het geroezemoes op de redactie wordt overstemd door tromgeroffel dat afkomstig is van de televisie, waarop de Troonrede wordt uitgezonden. Hoewel de redacteuren 150 meter van het Binnenhof vandaan zitten, wordt Prinsjesdag gevolgd via de tv. In de Ridderzaal zit maar één NRC-verslaggever naar de Troonrede te luisteren, de – politiek relevantere – Miljoenennota is vrijdag al naar NRC gelekt. “Zo interessant is wat de koning zegt ook weer niet. We spreken liever met de premier en de minister van Financiën en kijken uit naar het debat dat op Prinsjesdag volgt."

Het bureau van Emilie is geordend. Heeft ze een fijne werkplek? “Ja, we kijken uit op het rookbalkon van de Tweede Kamer. We zien wie daar gezamenlijk staan te roken. Vaak mensen van partijen die elkaar in het debat de tent uitvechten”, zegt ze. “De redactie van NRC zit in Amsterdam, maar gelukkig hebben wij hier een plek van waar we direct contact hebben met politici, medewerkers en ambtenaren. Bij Kamerleden kunnen we zo binnenlopen.”

Staan politici ervoor open om met journalisten van NRC te praten? “Ja, ze leven van aandacht. Als zij niet met ons praten, zijn ze niet in beeld. Als wij niet met hen praten, hebben wij geen verhaal.” Wederzijdse afhankelijkheid dus? “Het geldt voor alle journalistiek dat je van je bronnen afhankelijk bent.”

We lopen naar Dudok, een café op steenworp afstand van zowel de redactie als het Binnenhof. Hoewel Emilie regelmatig is te zien bij PAUW en andere talkshows, wordt ze op straat niet gauw herkend. “Mensen die me kennen reageren erop dat ik op televisie ben en sturen me weleens een bericht als ze me hebben gezien. Maar ik ben geen Frits Wester of Jeroen Pauw, gelukkig.”

De weg naar Dudok is overladen met mensen die een glimp van de Glazen Koets willen opvangen. Hoewel de Miljoenennota vandaag officieel wordt gepresenteerd, berichten de media er al een paar dagen over. “We zijn vrijdag, nadat de oppositie de stukken had gekregen, druk bezig geweest om de hele nota te bemachtigen. De coalitie had in de weken daarvoor al het ‘goede nieuws’ gelekt wat ze wilde lekken.”

Ieder jaar is het een strijd welk medium de stukken als eerste bemachtigt. “Het is een leuk Haags spelletje, maar ik snap die embargoregeling niet. Waarom sturen ze de stukken niet gewoon tegelijk naar politici en journalisten? Nu is de Kamer steeds gespeeld boos als wij de stukken langs een andere weg bemachtigen.”

"We komen er heel slecht achter hoe besluitvorming verloopt en welke rol personen erin spelen, tenzij politici ons erover willen vertellen, bijvoorbeeld na een hoog opgelopen ruzie"

De politieke redactie volgt alles wat in en rondom het Binnenhof gebeurt op de voet. Toch blijft het lastig om precies te weten hoe de besluitvorming in Den Haag gaat. Op de vraag hoeveel procent de redactie meekrijgt van alles wat er achter de schermen gebeurt, antwoordt Emilie lachend: “Zo’n tien procent.”

Dat komt door de gesloten houding van politici. “We komen er heel slecht achter hoe besluitvorming verloopt en welke rol personen erin spelen, tenzij politici ons erover willen vertellen, bijvoorbeeld na een hoog opgelopen ruzie. We weten nu dat Rutte als enige wil vasthouden aan de afschaffing van de dividendbelasting, omdat andere politici daar open over praten. Dat zegt ook iets over hoe men in de coalitie met elkaar omgaat. Wie er wanneer met welke bewoordingen een vuist op de tafel heeft geslagen, weten we bijna nooit."

"We merken de laatste jaren zelfs dat als we een reconstructie willen maken – bijvoorbeeld na de maandenlange formatie – dat betrokkenen al met elkaar hebben afgesproken welke anekdotes ze wel en niet aan journalisten gaan vertellen. Zoals vaak in de politieke journalistiek moet je je dan afvragen of je niet voor iemands karretje gespannen wordt.”

Onlangs werd de beëindigde relatie tussen partijleider Alexander Pechtold (D66) en voormalig D66-duoraadslid Anne Lok breed uitgemeten in de media. Waarom bericht ook een krant als NRC over dit soort privékwesties? “Bij ons is de regel dat we over een privésituatie schrijven wanneer die politiek relevant wordt. Het feit dat Pechtold jaren geleden een verhouding begon met een andere vrouw terwijl hij getrouwd was, vonden wij niet politiek relevant.”

Toch berichtte NRC over de kwestie nadat de vrouw in kwestie Pechtold in de Privé beschuldigde van een gedwongen abortus. “Toen raakte het aan zijn politieke functioneren”, vertelt Emilie. “We spraken tientallen D66’ers die zeiden dat Pechtold hiermee schade berokkent aan de partij en dat de kwestie ze bij verkiezingen in het voorjaar stemmen zal kosten.” De ophef komt bovenop het ongeluk dat leden van D66 toch al voelen in deze coalitie. “Sommigen vinden dat Pechtolds houdbaarheidsdatum is verstreken en deze kwestie draagt daar voor hen aan bij, dat maakt het voor ons en de lezer politiek relevant.”

"Ik kan me slecht voorstellen dat er een betere plek voor me is om te werken dan bij NRC"

Het zijn politici zelf die hun privéleven politiek hebben gemaakt, bijvoorbeeld door hun kinderen in te zetten in campagnefilmpjes of debatten, zegt Emilie. “Mark Rutte is een politicus die – als hij een privéleven heeft - dat uitstekend weet af te schermen. Daar lees je dus ook nooit iets over.” Enige nuancering vindt Emilie op zijn plaats. “Ik heb ook in Amerika gewerkt en het valt in Nederland echt mee hoeveel we over privélevens van politici.”

Na ruim vijf jaar als Defensieverslaggever en vijf jaar als politiek journalist staat een baan als buitenlandcorrespondent nog op Emilies verlanglijst. Het liefst voor NRC. “Ik vind dit vak het allermooiste wat er is. Ik kan me slecht voorstellen dat er een betere plek voor me is om diepgravende, integere journalistiek te bedrijven dan NRC. Na de kleine maar spannende Haagse wereld wil ik dat graag doen door onze lezers te vertellen wat er buiten Nederland speelt.”