De vluchtelingenherdenking die er uiteindelijk niet kwam

“Het is een moreel appèl op ons allemaal, zijn we nog bereid klaar te staan voor mensen in nood? Deze vraag hoort op deze dag,” stelde dominee Voorberg dinsdag bij ons in de uitzending. “Als je herdenken opsluit in het verleden, hou je het in het verleden. Herdenken moet altijd invloed hebben op nu.”

Voorberg, Jaspers en Katinka Simonse (Tinkebell) wilden 3.000 papieren kruisen in het gras van het Rembrandtplein plaatsen. De Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan verplaatste de herdenking al naar de Nieuwmarkt uit angst voor wanorde en verstoringen.

Henk Bakker van Leefbaar Amsterdam noemde de herdenking ‘uitermate respectloos’ en kondigde een demonstratie aan op de Nieuwmarkt. “Het wordt een min of meer stil protest, uit respect naar de Dodenherdenking toe.” 

De reacties op het herdenkingsinitiatief waren volgens dominee Voorberg ‘heel fel en veel’. In onze uitzending discussieerde hij met Hanna Luden, directeur van het CIDI  (Centrum Informatie en Documentatie Israël). “Het punt van Dodenherdenking is dat we samen tijdens die twee minuten stilte aan hetzelfde denken.” Het Nationaal Comité 4 en 5 mei gaf een soortgelijk signaal af: “Voorberg vraagt aandacht voor een belangrijk internationaal probleem, maar dat is iets anders dan de officiële herdenking die wij organiseren. Op 4 mei herdenken we de Nederlandse slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog en conflicten en vredesmissies nadien.” 

In een open brief trekken de initiatiefnemers zich vandaag officieel terug: “Omdat boze woorden langzaam overgingen in boze daden hebben we besloten, met pijn in het hart, om ons initiatief aan te passen. We komen samen met alle betrokkenen om de ceremonie te volgen en ons af te vragen wat er de afgelopen dagen in vredesnaam is gebeurd.” 

Wij vroegen onze lezers wie zij zullen herdenken vanavond. Op het moment van schrijven gaf 22 procent aan ‘ook aan vluchtelingen’ te zullen denken.

Na de Tweede Wereldoorlog, nu 72 jaar geleden, plaatste de gemeente Amsterdam op de Dam een herdenkingsmonument. Dat gebeurde in 1956. Het werd voorzien van het volgende gedenkschrift:

“Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.”

Vanavond zullen zich naar verwachting om het monument weer vele honderden verzamelen.