Brexit-tijdlijn: van Camerons referendumvoorstel tot Mays Brexit-deal

Wat de Britten was voorgeschoteld is een Brexit waarin het Verenigd Koninkrijk exact dezelfde privileges geniet als nu. ‘Geen nadelen, alleen voordelen’, werd gezegd. Die belofte is onmogelijk waar te maken, blijkt twee jaar later.

De Nederlandse Niek, Hedwig, Peter, Roelof-Paul en Jawine wonen en werken in het Verenigd Koninkrijk (VK) en merken voorval veel van de negatieve consequenties van de Brexit:

Hoewel slechts 52 procent van de Britten voor een Brexit stemden, is het toch bijna zover. Deze week debatteerden parlementsleden in het House of Commons over de Brexit. 11 december volgt een cruciale stemming. Dan zal blijken of een meerderheid van de 650 Lagerhuisleden voor zekerheid kiest en de Brexitplannen van May steunt of haar deal verwerpt.

Als ze haar deal verwerpt, heeft May formeel tot 1 januari de tijd om met een nieuw voorstel te komen voor de Brexit. Ze kan ook een nieuw referendum oproepen, maar heeft al aangegeven dat ze daar tegen is. Een andere optie is een tweederde meerderheid vergaren voor vervroegde verkiezingen.

Deze opties zijn alleen realistisch als de plannen van May met een nipte meerderheid worden verworpen. Als een grote meerderheid tegen de deal stemt, is de kans groot dat de Conservatieven op zoek moeten naar een nieuwe partijleider.

Wat ging hier allemaal aan vooraf? Hoe ontstond het uiteindelijke plan van May dat moet zorgen dat het VK na 45 jaar de Europese Unie verlaat?

In januari 2013 kondigt toenmalig premier David Cameron een Brexit-referendum aan. Zijn voorstel komt niet uit het niets. Hij voelt namelijk de hete adem van eurosceptici als de toenmalig UKIP-leider Nigel Farage in zijn nek. De partij van Farage vist in dezelfde electorale vijver als de conservatieve partij van Cameron. Bovendien zijn er in de partij van Cameron ook eurosceptici. Met een referendum hoopt Cameron de eenheid in zijn partij terug te krijgen.

2. De campagne van Cameron

Na de herverkiezing van Cameron als premier in mei 2015, treedt de referendumwet van kracht. Nu kan het referendum er komen. Ondertussen probeert de premier te onderhandelen in Brussel voor betere voorwaarden, zodat hij het Brexit-kamp de wind uit de zeilen kan nemen. Hij is zelf namelijk tegen de Brexit. Cameron voert een fervente campagne voor het Remain-kamp en verbindt er zijn politieke lot aan. Als uit het referendum blijkt dat de meerderheid van de Britse burgers uit de EU wil, zal de premier aftreden.

3. Het referendum

Op 23 juni 2016 mag de Britse burger naar de stembus en kiest een meerderheid voor het verlaten van de EU. 52 procent van de Britten kiest voor een Brexit. Premier Cameron treedt af.

De 59-jarige Theresa May wordt de koningin Elizabeth beëdigd tot de nieuwe premier. Zij is meteen duidelijk: Brexit betekent Brexit. Er is geen uitweg meer.

5. Onderhandelingen

Op 29 maart 2017 begint de Brexit. In een zogenoemde artikel 50-brief aan EU-president Donald Tusk vraagt het VK een vertrek aan uit de EU. Vanaf dat moment beginnen de onderhandelingen, waarvoor twee jaar de tijd is. Uit die onderhandelingen moet een akkoord tussen het VK en de EU komen over de nieuwe handelsrelatie en de scheidingsvoorwaarden.

6. May verliest een meerderheid in het parlement

Omdat ze een steviger mandaat in Europa wil, roept premier May nieuwe verkiezingen uit in het VK. Ze hoopt meer steun te krijgen van de Britten. Dat pakt niet goed uit. De premier verliest de meerderheid in het parlement.

7. Principeakkoord november 2018

Bijna 29 maanden nadat 17,4 miljoen Britten voor ‘leave’ stemmen, ligt er een ontwerpakkoord. Daarin staat dat er een overgangsperiode komt tot eind 2020, nadat de Britten de EU 29 maart 2019 officieel verlaten. Totdat er een oplossing is gevonden voor het Ierse/Noord-Ierse grensprobleem, blijft het Verenigd Koninkrijk in een soort douane-unie.

8. De debatten in het Lagerhuis

De meerderheid van het Britse parlement moet het principeakkoord van May goedkeuren. Op 11 december zou er een stemming over het akkoord zijn. Het Britse Lagerhuis zou dan voor of tegen het Brexitakkoord van May stemmen, maar dat ging niet door.  May wil nu opnieuw met Europese leiders om de tafel om het te hebben over de grens tussen Ierland en Noord-Ierland.