Terug naar de happy place

Aan de vooravond van een reis naar Amerika spreken we Marjo en John, de ouders van Zoë: "er staat iets groots te gebeuren". Dit artikel verscheen in de tweede editie van het BNNVARA magazine Leve. Ook lezen? Bestel Leve hier!

Marjo, John, we hebben jullie in het najaar in de OML-Reünie kunnen zien. Hoe gaat het nu?
Marjo: Gezien de omstandigheden best oké. Het komt nooit meer helemaal goed, maar we kunnen wel weer een beetje genieten van dingen. En er staat iets groots te gebeuren: in februari strooien we de as van Zoë uit. Ze was heel uitgesproken over waar dat moest gebeuren: in Florida (Amerika). Dus dat gaan we doen. Hoe precies dat weten we nog niet; de regels hierover zijn in Amerika nog veel strenger dan in Nederland. As mag je alleen een minimaal aantal mijl van de kust uitstrooien bijvoorbeeld. We zijn niet van plan om ons daaraan te houden. We willen Zoë namelijk uit- strooien in een haventje dat een beetje een Cubaanse sfeer ademt, met Cubaanse muziek, restaurantjes, bootjes en winkeltjes. Dat was haar happy place.

Waarom gaan jullie juist nu op reis?
John: Op 18 februari zou Zoë 30 jaar worden. Wij willen dit echt op haar verjaardag doen.
Marjo: Het leek ons daarom een mooie datum. We waren vaak met haar verjaardag in Florida en dan vierden we dat ook weleens op die plek.

In de OML-familie verloren we aan het einde van vorig jaar Eva, een groot verlies. Hoe hebben jullie dat beleefd?John: Toen we het hoorden, schoten we allebei vol. Al wist ik natuurlijk dat het eraan zat te komen. Wij zagen tijdens de reünie dat het niet goed ging met haar. Ze was instabiel, kon niet goed meer zien, had gehoorapparaatjes in. Dus ja, dan weet je dat het snel kan gaan. Maar toch, toen ik het te horen kreeg, schrok ik erg.
Marjo: Eva heeft met sommige dingen wel dezelfde weg afgelegd als Zoë. Je kon het door de prednison/dexametason aan haar zien, er kwam er een bed in de kamer en toen zuurstof. Zoë en Eva hadden gemeen dat ze de pijn niet wilden laten merken, ze wilden gewoon vrolijk zijn en geen zeurpiet. Maar het was pijnlijk om te zien. En ik heb veel aan de ouders van Eva gedacht. Want er wordt natuurlijk veel gezorgd voor Matthijs, en dat is ook logisch, maar ik denk dan aan haar moeder, och wat een weg...
John: Ik heb contact met haar vader Ralf. Ik stuurde hem direct een appje: ‘Als je behoefte hebt om even te praten, dan ben ik er.’ En daar heeft hij me voor bedankt, maar ik denk dat ze nog flink met verwerken bezig zijn.

Hoe kijken jullie terug op het OML avontuur?
John: Als iets heel speciaals. Deelnemers en het team steunen elkaar, dat is heel erg fijn. We hebben afgesproken om in april weer bij elkaar te komen.
Marjo: Zoë had er zoveel plezier in, televisie was nieuw voor haar. Ze zei: “ik vind het een mooi project.."
John: ..een afleiding, die was zo ontzettend welkom. Gewoon iets nieuws, iets waar ze lekker haar tanden in kon zetten. Ze vond het ook gewoon leuk, en wij vonden het fijn omdat wij wisten omdat we hele mooie opnames van haar zouden krijgen. We horen haar nog steeds regelmatig op televisie: “Ik ben toch nog verliefd geworden” (in een campagne van BNNVARA red.) Dan zijn we ergens mee bezig, en dan horen we plots haar stem. Dat is ontzettend mooi.
Marjo: Mooi dat ze niet vergeten wordt.

Wat heeft OML níet laten zien, missen jullie iets uit Zoë’s verhaal?
Marjo: Ik denk dat het meer andersom is geweest, eigenlijk. Tim zei in het interview terwijl hij naast haar bed stond: ‘krijg ik dan nu de echte Zoë te zien?’ Want Zoë wilde altijd dat ze er goed uit zag. Neem de voorstelvideo (voor de OML-socials, red.): dat was een hele toestand. Ze was al hartstikke ziek dus ik hielp haar ’s ochtends met douchen, toen heb ik haar weer even in bed gelegd, daarna rustig aankleden en opmaken. Ik zei toen nog: ‘kind, het hóeft niet. Als jij je echt niet goed voelt, dan snappen ze dat heus.’ Maar we gingen toch. Het moment dat Zoë het team en de paarden zag, ging er een knop om. Ongelooflijk om te zien wat wilskracht kan doen. Ik denk dat Over Mijn Lijk haar ook graag had willen laten zien op de momenten dat ze echt beroerd was, meer de zieke Zoë.
John: Maar dat weigerde ze, net als huilen: ‘Hij krijgt me niet aan het huilen pap,’ zei ze dan.

Hoe houden jullie de herinnering aan Zoë levend?
Marjo: Zoë blijft voor ons altijd de allerbelangrijkste persoon in ons leven. Maar ik maak geen nieuwe herinneringen meer, dus ik kijk heel erg terug op het oude. Dat is verdrietig.
John: Er gaat geen dag voorbij dat ze niet bij ons is, we hebben het iedere dag over haar. Dan zeggen we bijvoorbeeld tegen elkaar: daar zou Zoë dat-en-dat van vinden. Ze is continu bij ons, ook met tekens. Dan zien we vlindertjes die in de tuin vliegen, of roodborstjes: daar is Zoë. Wij proberen haar zoveel mogelijk vast te houden. We hebben bijvoorbeeld niets aan haar kamer gedaan, die is nog precies als toen ze overleed. Wij proberen haar zoveel mogelijk bij ons te houden. Zij leeft eigenlijk in ons voort.
Marjo: Ja, maar ik denk dat zijzelf wel dóórgegaan is. Zij zit in een hele andere dimensie, niet al in haar volgende leven, maar ik denk dat ze haar leven al helemaal los heeft gelaten. Dat hoop ik ook voor haar, dat zij er niet zo in blijft hangen als wij. Dat bedoel ik niet negatief, maar wij zijn aan het rouwen en wij moeten een proces door. Haar gun ik alleen maar liefde, licht en geluk.

Zoë is er nu bijna twee jaar geleden overleden. Wat zijn sindsdien momenten waar jullie haar graag bij hadden gehad?
Marjo: Heel veel! Dat hebben we al als we in een leuk restaurant zitten. Straks in Amerika zal ik constant aan haar denken. We hebben het heel vaak hoor.
John: Ook als ik met Zoë ging winkelen.
Marjo: Ik hou helemaal niet van shoppen. Dan zei ik: ‘neem papa maar gezellig mee.’
John: Ik mis die gezellige momenten, als Zoë met anderen ging shoppen dan nam ze steevast iets voor mij of Marjo mee. In mijn kledingkast hangen veel dingen gekregen van mijn kind. Altijd maar geven...
Marjo: Zij kende onze smaak beter dan wijzelf. Ik loop ook nog steeds in dezelfde kleding die ik drie jaar geleden met haar kocht. Maar ik pas gelukkig ook truien en vesten van Zoë. Dat is wel fijn. Ik mis ook vakanties met elkaar. Als we op vakantie naar Amerika gingen, dan ging ze altijd mee. ‘Je gaat me geen reisje naar Amerika door de neus boren,’ zei ze dan.
John: Pap en mam betalen, hè. Maar ik heb het met liefde gedaan voor mijn kind. Dat zijn de mooiste herinneringen.

Deze editie van Leve komt uit op 4 maart, Zoë’s sterfdag. Hoe beleven jullie zo’n dag?
Marjo: Oh... op 4 maart? Dat heeft Zoë geregeld, denk ik dan. Op die dag zorgt Zoë weer voor mooi weer, net als met haar uitvaart. Vorig jaar was 4 maart ook een stralende dag. Dus toen zijn we gaan wandelen met onze hond Sam. Die dag moeten we gewoon door.
John: Ik had bijna een zakelijke afspraak gemaakt, maar gelukkig kwam ik er op tijd achter dat dat niet goed zou zijn. Marjo: Nee. Het is anders dan haar verjaardag. Op die dag zal ik altijd iets speciaals doen, iets dat Zoë heel fijn vond, bijvoorbeeld met de hele familie eten. Ze vond verjaardagen vieren zo leuk, ook voor ons.
John: Ja, zeker! We moesten dan boven blijven en dan werd het hier beneden helemaal versierd en dan kreeg ik een enorm English breakfast.
Marjo: En op Zoë’s eigen verjaardag hebben we altijd uitgepakt met steevast een Indische rijsttafel. Dus die dag zullen we altijd vieren. Dat is geen herdenking of verdrietige dag. Maar het is een lastige periode die in het teken van Zoë staat want eerst krijg je december en dat was haar favoriete maand. Ze was gek van kerst. Het hele huis moest dan in kerstsfeer. En dan heb je natuurlijk niet lang daarna haar verjaardag en twee weken erna de sterfdag. Als maart voorbij is, gaat de zon weer gaat schijnen. Dan staan de bollenvelden hier weer vol en is het lente. Dat helpt.

Je blijft intussen herinneringen uit het leven van Zoë posten op Instagram.
Marjo: Ja, maar omdat er geen nieuwe herinneringen bij komen, heb ik inmiddels bijna alles dat ik wil vertellen wel verteld. We hebben echt veel mooie herinneringen, maar je blijft heel erg in het oude hangen, in oude herinneringen. Daar zijn er nog wel meer van, maar op een begeven moment is het klaar. Dan is het goed.
John: Straks nog wel Amerika en het uitstrooien.
Marjo: Ja, maar misschien is het daarna klaar, we gaan zien hoe het dan voelt.
John: Mijn idee daarover is: de laatste uitzending is geweest, de reünie en dan dit nog. Daarna is Zoë weer van ons.

Wat hopen jullie voor de toekomst?
John: Als ik voor mijzelf spreek, dan werk ik dit jaar nog en wellicht misschien nog een deel van volgend jaar, maar dan word ik zeventig. Hopelijk kunnen we daarna gaan genieten door ergens te overwinteren, dat zien we wel zitten. En Sammy gaat mee natuurlijk, die laten we niet thuis. Wij hebben heel veel aan het Sam gehad en hij aan ons. Hij heeft ook gerouwd.
Marjo: In die zin kijken we wel enigszins vooruit. We vragen ons ook wel af of we hier blijven wonen.
John: Zoë is hier opgegroeid, het huis ademt Zoë. Op een gegeven moment zullen we hier wel uit gaan. We moeten onze toekomst omgooien; we zouden uiteindelijk alles nalaten aan Zoë. Maar Zoë is er niet meer, dus we moeten iets anders bedenken. Dat vinden we wel ingewikkeld. We willen aan goede doelen schenken en voor kinderen in onze omgeving iets opzetten. Maar dat zijn dingen waar we nooit over na hoefden te denken. Alles van ons ging gewoon naar Zoë. Voor kankeronderzoek is veel geld nodig. We proberen te bedenken de mening van Zoë hierover zou zijn.
Marjo: Als je als ouders meerdere kinderen hebt, doet het verlies van één van hen even veel pijn, daar ben ik van overtuigd. Maar met één kind ben je ineens kinderloos. Daar heb ik veel moeite mee gehad. We hopen natuurlijk dat we zelf gezond blijven. En het lukt echt wel om te genieten, maar het wordt nooit meer een tien. Maar als het een zeven is, vind ik het oké.

Dit artikel verscheen in de tweede editie van Leve, een magazine van BNNVARA. Met daarin ook: een interview met de schrijfster van Eva's boek"Longeneeslijk" Hanneke Mijnster, een column over de Over Mijn Lijk afscheidsvideo's en een interview met Tim over de impact van het programma.

Kortom een boekje met verhalen en mensen die je kent van Over Mijn Lijk maar ook Je Zal Het Maar Hebben, Break Free en Floortje Naar Het Einde Van De Wereld. Verhalen over liefde, vriendschap en angst. En over het leven, 134 pagina’s lang, vooral dat. Bestel Leve hier!