Zwartboek misstanden verstandelijk gehandicapten zorg

Mishandeling, verwaarlozing, fraude met zorggelden: er gaat nog steeds veel mis in de verstandelijk gehandicaptenzorg. Klagen daarover is lastig: familieleden lopen vaak vast in lange klachtenprocedures of worden geïntimideerd. De Stichting Klokkenluiders Verstandelijk Gehandicapten heeft een zwartboek samengesteld met klachten. Zaterdagavond in Kassa reageert de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland.

In het zwartboek zijn bijna 200 meldingen meegenomen. Opmerkelijk is dat de meldingen meestal meerdere misstanden omvatten. De meeste meldingen gaan over de kwaliteit van zorg: verwaarlozing, ongeïnteresseerd personeel, mensen die worden vastgebonden en familie die buiten de deur wordt gehouden. Verder zijn er ook ernstige klachten binnengekomen over mishandeling, seksueel misbruik en de schending van privacy.

Daarnaast is er kritiek op de besteding van AWBZ-geld en de tekortschietende controle. Er komen rekeningen van honderden euro's voor diensten die nooit geleverd zijn. Wie daar een vraag over stelt wordt met een kluitje in het riet gestuurd. Ook vragen familieleden zich af of de vergoeding die hoort bij een bepaald zwaartepakket wel wordt besteed aan personeel dat zorg moet leveren.

Klagen leidt voor veel familieleden tot niks. Ze worden weggezet als lastig of ze voelen zich geintimideerd. Daarnaast zijn de klachtenprocedures lang en is er kritiek op de onpartijdigheid van de klachtencommissies. Vaak is de slotconclusie na een conflict dat de bewoner maar beter kan verhuizen naar een andere instelling, omdat de verhouding nu immers verstoord is.

Lees hier het volledige zwartboek.

In de studio is Hans Schirmbeck, directeur van de Verenging Gehandicapenzorg Nederland. De VGN is de branchevereniging voor aanbieders van zorg- en dienstverlening aan mensen met een handicap. Renske Leijten, Tweede Kamerlid voor de SP, heeft eerder vragen aan de verantwoordelijk staatssecretaris voor VWS, Martin van Rijn gesteld. Hij gaf toen aan:

"Zoals de minister en ik in onze debatten de afgelopen maanden al hebben geconstateerd, moeten er verbeteringen worden doorgevoerd in de omgang met klachten en geschillen. Het huidige klachtrecht in de zorg wordt onvoldoende als onafhankelijk ervaren en de uitkomsten van de klachtenprocedures zijn onvoldoende effectief en transparant. De in het voorstel voor de Wet cliëntenrechten zorg opgenomen verbeteringen in klacht- en geschilprocedures zet ik met voorrang door. Daarnaast wordt een Zorgloket ingericht, waar mensen advies kunnen vragen en ondersteund worden bij het vinden van hun weg in de zorg."

Lees hier de kamervragen.

De Wet cliëntenrechten zorg ligt echter nog steeds in Eerste Kamer. Kassa heeft de staatssecretaris gevraagd hoe het gaat met de verbetering van de klachten- en geschillenprocedures:

"Als mensen een zwartboek maken, is dat altijd vanuit een gevoel van onmacht. De zorgen van deze mensen moeten gehoord worden. Daarom heb ik de Stichting Klokkenluiders Verstandelijk Gehandicapten Zorg vorig jaar al op het ministerie uitgenodigd en hen gevraagd voor mij kaart te brengen wat er naar hun mening beter kan in de op handen zijnde nieuwe wet- en regelgeving (wetsvoorstel Kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). Bij het Landelijk Meldpunt Zorg kunnen burgers klachten over de zorg melden. Het Meldpunt stuurt dagelijks een overzicht van alle klachten en vragen van burgers naar de Inspectie voor de Gezondheidszorg. De inspectie gebruikt de informatie uit het overzicht bij haar toezicht op de zorg. Bij veel of ernstige signalen over een zorgverlener of zorginstelling kan de IGZ besluiten een onderzoek te doen."

De Stichting Klokkenluiders Verstandelijk Gehandicapten doet in het Zwartboek een aantal aanbevelingen om de individuele positie van cliënten in de verstandelijk gehandicaptenzorg te verbeteren. Cliënten en familieleden moeten terechtkunnen bij een onafhankelijke klachteninstantie die bindende uitspraken kan doen bij conflicten.

Loop jij ook aan tegen misstanden in de verstandelijk gehandicaptenzorg? Dan kun je een melding doen bij de volgende instanties. Let wel, zij lossen de klacht niet op en bemiddelen niet. Bij meerdere meldingen kunnen zij wel handhavend optreden. Als het gaat om meldingen over upcoding, onterechte declaraties en het leveren van te weinig zorg, dan kun je terecht bij de Nederlandse Zorgautoriteit . Als het gaat om de kwaliteit van zorg, dan kun je terecht bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Een melding kun je doen bij het Landelijk Meldpunt Zorg .

De instelling uit de reportage heeft ook gereageerd. "Wij betreuren ten zeerste het dat de familie van deze cliënt de door ons geboden zorg op deze manier heeft beleefd. We zetten ons ten alle tijden in om cliënten kwalitatief hoogwaardige zorg te bieden en betrekken daar altijd de familie bij. Wij waren in de veronderstelling dat we op een goede manier uit elkaar zijn gegaan en zijn onaangenaam verrast dat mevrouw zich tot de klokkenluiders heeft gewend."