Zorgverzekeraars beperken vrije keuze voor ggz-zorg en wijkverpleging

Wil je altijd naar een zorgverlener naar jouw keuze kunnen? Dan kies je een restitutiepolis. Maar deze uitgebreide en duurdere zorgpolis wordt steeds schaarser. In 2024 kun je nog maar bij drie zorgverzekeraars zo’n verzekering met vrije artsenkeuze afsluiten. MIND, de organisatie die zich sterk maakt voor een psychisch gezonder Nederland, trekt aan de bel. “Door de afschaffing van de restitutiepolis wordt niet-gecontracteerde zorg duur en voor veel mensen onbereikbaar.”

De verdwijnende restitutiepolissen worden door de zorgverzekeraars omgezet in combinatiepolissen. “Voor deze polissen gelden de vergoedingen en voorwaarden van een restitutiepolis, behalve voor de ggz en wijkverpleging", aldus MIND.

Bij een niet-gecontracteerde zorgverlener krijg je minder vergoed. Heb je geen restitutiepolis en kies je voor een zorgverlener waar een verzekeraar geen afspraken mee heeft? Dan wordt slechts 75 procent vergoed van het gemiddelde tarief van gecontracteerde aanbieders.

De teruggang in het aantal restitutiepolissen heeft grote gevolgen voor de vrije zorgkeuze van verzekerden. Zo'n polis geeft patiënten vrijheid in de keuze van zorgverleners. Patiënten kunnen zelf kiezen naar welke psycholoog, psychiater of therapeut ze gaan voor ggz-zorg, of welke organisatie ze kiezen voor wijkverpleging, ongeacht of een zorgverlener een contract heeft met de zorgverzekeraar. Met een restitutiepolis worden de kosten van deze zorgverleners volledig vergoed, ook als ze niet zijn aangesloten bij de zorgverzekeraar.

“Mensen die dringend psychische hulp nodig hebben, kunnen alleen nog maar toegang krijgen tot de gecontracteerde ggz”, waarschuwt de organisatie die opkomt voor cliënten in de geestelijke gezondheidszorg (ggz). Het heeft volgens MIND nog meer gevolgen. "Dit betekent langere wachttijden bij gecontracteerde zorgaanbieders en het verdwijnen van behandelaren zonder contract. Zonder patiënten zullen zij moeten stoppen met hun praktijk."

MIND roept de politiek op om in het nieuwe regeerakkoord de vrije artsenkeuze beter te beschermen. De trend is dat er steeds minder zorgpolissen zijn die in een volledige vergoeding voorzien, juist als het gaat om ggz. Dat leidt volgens MIND zelfs tot discriminatie. “Patiënten kunnen nog wel naar de hulpverlener van hun keuze, maar moeten vaker een deel van de rekening zelf betalen omdat de verzekeraar geen contract met die zorgprofessional heeft.”

MIND overweegt om juridische stappen te nemen tegen de zorgverzekeraars. "Wat ons betreft is het uitsluiten van mensen die ggz nodig hebben een vorm van discriminatie ten opzichte van mensen die andere soorten zorg nodig hebben."

In 2019 kon je nog kiezen uit 21 restitutiepolissen. Volgend jaar blijven er nog maar drie aanbieders over: Aevitae, ASR en Menzis. De andere verzekeraars zijn ermee gestopt en beperken daarmee dus de vrije artsenkeuze. Ze doen dit naar eigen zeggen omdat de kosten voor niet gecontracteerde wijkverpleging en ggz-zorg te hoog opliepen.

De verzekeraars CZ, Stad Holland en Zilveren Kruis stoppen in het nieuwe jaar met hun restitutiepolis.  Ze beloven dat 2024 een overgangsjaar wordt: niet gecontracteerde zorg wordt dan nog vergoed. In 2025 moet een patiënt bij gaan betalen voor niet gecontracteerde zorg.