Zorg duurder voor hogere inkomens? "Koppel hoogte premie aan inkomen"

De Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) – een van de belangrijkste adviesorganen voor de regering – pleit voor drastische veranderingen in het zorgstelsel. Zo moeten het eigen risico en de zorgpremie meer afhankelijk worden van het inkomen. Wie veel verdient, betaalt meer voor de zorg, is één van de gedachten. In het huidige zorgstelsel loopt de zorg vast, en om die reden is 'groot onderhoud' noodzakelijk, luidt de conclusie van de RVS.

De Raad komt daarnaast met meer voorstellen. Zo zou het eigen risico voor mensen met een chronische ziekte moeten worden beperkt. Ook moet de tandarts weer terug in het basispakket.

Het zijn enkele bevindingen van de RVS die vandaag in de vorm van een advies worden gepubliceerd.

Burgers krijgen in het huidige zorgstelsel "niet de zorg en ondersteuning die ze nodig hebben", aldus de Raad. En dat ligt onder andere aan "gefragmenteerde organisatie, perverse productieprikkels en doordat het stelsel de toegang tot goede zorg steeds ongelijker maakt".

Het adviesorgaan constateert dat bepaalde kwetsbare groepen – waaronder thuiswonende ouderen, mensen met een ernstige psychische aandoening en jongeren met een meervoudige hulpvraag – nu al te maken hebben met een gebrek aan goede zorg.

Naar verwachting worden de problemen in de toekomst alleen maar erger, omdat dit probleem "voor steeds meer groepen aan de orde zal zijn". Om die reden is het nodig om het huidige systeem te herzien. Daartoe doet de Raad een aantal concrete aanbevelingen.

Eén van de voorstellen van de RVS is dat er een regionaal samenwerkingsmodel moet komen waarin delen van de zorg – waaronder eerstelijnszorg, de wijkverpleging, acute zorg en de GGZ – niet langer met elkaar concurreren.

Dat zou moeten gebeuren door gemeenten en zorgverzekeraars een gedeelde zorgplicht te geven, waarmee ze zorgaanbieders en -inkopers kunnen verplichten om samen te werken. Op die manier zou schaarse capaciteit beter moeten worden benut. Bijkomend voordeel is dat burgers meer duidelijkheid krijgen en "niet meer te maken krijgen met verschillende loketten en bepalingen".

Volgens de Raad is het noodzakelijk dat burgers meer naar draagkracht gaan bijdragen aan zorg en ondersteuning. Dat gaat enerzijds over wat wordt omschreven als 'informele zorgverlening', en anderzijds om financiële draagkracht.

De nominale zorgpremie zou moeten worden verlaagd, en in plaats daarvan moet een inkomensafhankelijke bijdrage worden ingevoerd, aldus de RVS. Mensen met meer financiële middelen tot hun beschikking, gaan naar verhouding meer betalen voor zorg, terwijl het voor financieel minder draagkrachtigen juist goedkoper wordt.

Op die manier kan de zorgtoeslag grotendeels worden afgeschaft, is de gedachte. Het huidige systeem wordt door de Raad beschouwd als 'te complex' en heeft als neveneffect dat juist de burgers voor wie het bedoeld is er geen beroep op doen.

Ook werkt het systeem zorgmijding in de hand, wat op termijn alleen maar voor hogere kosten zorgt. Naar schatting geldt voor zo'n 9 procent van de Nederlanders dat ze uit financiële overwegingen – zoals angst voor hoge rekeningen – zorg mijden die ze wel nodig hebben.

Op den duur lijdt dit echter tot meer of ernstiger gezondheidsproblemen, met een hoger bijkomend kostenplaatje.

De Raad roept ook op tot het nemen van maatregelen om het zorgstelsel adaptiever te maken. Als zorg wordt toegelaten tot het basispakket, zou scherper moeten worden gekeken naar de afweging tussen de kosten en de opbrengsten voor de volksgezondheid.

Zo zou zorg die op lange termijn "waardevol en doelmatig" is – zoals tandheelkundige zorg – in het basispakket moeten worden opgenomen, omdat vroeg ingrijpen hogere kosten op langere termijn juist voorkomt.

Daar staat tegenover dat dure zorg die "slechts een geringe bijdrage levert aan de volksgezondheid" kritischer moet worden bekeken. Als voorbeeld wordt kankerbestrijding genoemd: "Zo is de vijfjaarsoverleving voor kankerpatiënten de afgelopen tien jaar met 8% toegenomen, terwijl de kosten aan dure geneesmiddelen zijn vertienvoudigd."

Via deze pagina kun je het volledige rapport 'Met de stroom mee' downloaden.

Bron: AD.nl, Raad voor Volksgezondheid & Samenleving