Zo gezond is zwemmen voor je: 'Je hele lichaam is in beweging'

Na fitness, hardlopen, voetbal en tennis is zwemmen de meest beoefende sport van Nederland. Vooral onder vrouwen is het populair. Van hen neemt 6,4 procent regelmatig een duik, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Onder mannen ligt dat percentage lager: 3,4 procent.

“In het water is het zó ontspannend.” Els van den Eede, Sportarts bij de St Maartenskliniek in Nijmegen, is vol enthousiasme wanneer ze over de sport vertelt. Als fanatiek triatleet kent ze de voordelen van zwemmen als geen ander. “Zwemmen is echt mijn favoriete onderdeel. Je bent even afgesloten van de buitenwereld, alleen met je gedachten.” Lachend vervolgt ze: “Dat klinkt misschien wat zweverig, maar in het water word je niet afgeleid. Je hoeft bijvoorbeeld nooit rekening te houden met het verkeer.”

Geregeld besluit Van den Eede om na een werkdag nog even langs het zwembad te gaan. “De ‘echte’ zwemmers gaan altijd ’s ochtends voor hun werk het water in. Zalig om zo de dag te beginnen, maar voor mij is het niet te combineren met het gezin. Het is ook heel fijn om na het werk te gaan zwemmen. Alle stress van de dag glijdt bij de eerste duik zo van je af. Heerlijk. Als ik dan thuiskom, plof ik niet neer op de bank, maar ben ik vol energie.”

Volgens Van den Eede heeft zwemmen ook veel voordelen voor mensen die last hebben van overgewicht. In vergelijking met hardlopen of wielrennen hoeft je lichaam minder klappen op te vangen. “Bij het hardlopen vangt je voet bij iedere stap een veelvoud van je lichaamsgewicht op. Heb je overgewicht, dan kan dat problemen veroorzaken”, legt de sportarts uit. “Zwemmen is veel minder belastend. In het water ben je tien keer lichter.”

Hoewel het dus niet zwaar aanvoelt, kun je met zwemmen veel calorieën verbranden. “Je gebruikt je hele lichaam”, zegt Van den Eede. “Dat beweegt een stuk anders dan wanneer je bijvoorbeeld veel fietst. Kijk maar naar die renners in de Tour de France. Dan zie je echt stevige benen en een heel dun bovenlichaam.”

“Voor een half uurtje zwemmen op een normaal tempo verbrand je ongeveer 400 kilocalorieën. Dat komt overeen met een halfuurtje hardlopen, maar dat houdt weer niet iedereen zo lang vol. Zwemmen is dus een eenvoudige manier om conditie op te bouwen.”

Ook voor mensen met een beperking is zwemmen een ideale sport. “Dat heeft óók te maken met het feit dat je in het water veel minder weegt”, verklaart Van den Eede. “Bovendien heeft het mentale voordelen. In het water ben je minder beperkt ten opzichte van anderen. 

Vaak doen deze mensen daarom helemaal niet onder voor andere zwemmers. Kijk aan het einde van de zomer maar eens naar een zwemwedstrijd tijdens de paralympische spelen. Eenmaal in het water is het nauwelijks te zien dat die zwemmers paralympiër zijn.”

Je kunt ervoor kiezen om je baantjes in het zwembad af te werken, maar ook in de buitenlucht zijn er genoeg plekken om te zwemmen. De temperatuur van het open water is vaak wel wat kouder dan dat van het zwembad. “Rond deze tijd begint het wel een beetje op temperatuur te komen, maar over het algemeen is het buiten een stuk kouder dan binnen, zegt Van den Eede. Dat kan positieve effecten hebben, want in koud water verbrand je meer calorieën, maar het kan ook gevaarlijk zijn. Zeker in de winterperiode moet je oppassen dat je niet onderkoeld raakt.”

“En let ook altijd op dat de afstand met de kant niet te groot wordt”, voegt Van den Eede toe. “Als je helemaal op bent, moet het nog wel mogelijk zijn om het water uit te komen.” Voor dat laatste waarschuwt ook de Reddingsbrigade. “Ook al ben je fanatiek hardloper of voetballer, zwemmen vergt echt een ander soort conditie”, vertelde woordvoerder én zwemleraar Sander Zeilstra eerder aan Kassa.

Natuurwater kan meer risico’s met zich meebrengen. Kijk bijvoorbeeld uit voor blauwalg of botulisme. Op Zwemwater.nl kun je nagaan of het water waar jij in wil zwemmen veilig is.

Door de vele calorieën die je verbrandt, krijg je ook sneller trek in eten. Volgens sportarts Van den Eede is dat niet zo’n probleem. “Inderdaad, je verbruikt calorieën, maar de mentale voordelen van sporten zijn ook belangrijk om gezonde keuzes te maken. Van sporten word je ontspannen en energiek. Dat geldt voor zwemmen dubbel zo hard. Snoepen doe je sneller wanneer je minder in je vel zit. Wanneer je je goed voelt, zal je merken dat je sneller een appel pakt in plaats van een zak chips.”

Heel goedkoop is zwemmen niet, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws uit 2019. Voor kaartjes voor een gezin met twee kinderen betaal je in Nederland doorgaans meer dan 20 euro. Dat is meer dan wat je in België of Duitsland moet neertellen. 41 procent van de Nederlanders zou meer gaan zwemmen als de prijs van een kaartje omlaag zou gaan, blijkt uit eerder onderzoek van het Mulier instituut.

Wel zijn er genoeg manieren om de kosten lager te houden. Veel zwembaden hanteren dalurenkorting of vragen lagere tarieven aan kinderen en senioren. Voor baby’s en peuters hoef je meestal geen entree te betalen. Heb je de smaak te pakken en wil je vaker gaan zwemmen, dan loont het altijd om gebruik te maken van een abonnement of badenkaart.

Wil je meer weten over het aangaan van een gezondere leefstijl? Op onze site plaatsen we  in het dossier Kassa’s Leefstijlprogramma artikelen, video’s met voeding- en beweegtips en vlogs van deelnemers aan Kassa's Leefstijlprogramma.

Daarnaast is er de besloten Facebook-groep ‘Kassa: op weg naar een gezondere leefstijl!’. Hier plaatsen we dezelfde content, maar kun je ook ervaringen, tips, filmpjes en recepten delen met de andere Facebook-leden.

En lees hier meer over vier GLI-programma’s die worden vergoed vanuit de basisverzekering. Neem contact op met je huisarts om te kijken of je in aanmerking komt voor een GLI en/of een doorverwijzing.