Zijn websites voor het aanvragen van toeslagen te vertrouwen?

Zorgtoeslag, huurtoeslag, kinderopvangtoeslag. Met een laag inkomen heb je er recht op. En als je de belastingdienst te moeilijk vindt, kan je bij talloze websites terecht. Maar is dat wel verstandig?

Er zijn allerlei websites die optreden als tussenpersoon bij het aanvragen van toeslagen. Hier betaal je rond de 40 euro voor, terwijl aanvragen bij de Belastingdienst zelf gratis is. Als je bij de Belastingdienst zorgtoeslag aanvraagt moet je inloggen met je DigiD. Sites als mijntoeslag.nl en toeslagenaanvraag.nl adverteren met het gemak van aanvragen zonder DigiD. Dat 'gemak' kost dus wel extra geld.

Fraudegevoelige informatie
De klant vult op de sites een vragenlijst in waar onder anderen NAW-gegevens, geboortedatum, rekeningnummer en burgerservicenummer aan bod komen. ICT-jurist Mathieu Paapst vertelt dat deze informatie zeer fraudegevoelig is. Volgens de privacydeskundige kunnen criminelen met deze informatie illegale dingen doen op naam van het slachtoffer. Zo kan daarmee een huis gehuurd worden waar een wietplantage in zit of een auto gehuurd worden waar een overval mee gepleegd wordt.

Kwaadwillend zijn de websites hoogstwaarschijnlijk niet, maar het is op zijn minst niet geheel duidelijk wat de websites naast het aanvragen verder met de gevoelige informatie doen. Volgens Paapst hebben niet alle sites hun zogeheten ‘privacy statement’ op orde. Dit statement vertelt wat de bedrijven met verzamelde gegevens doen, bijvoorbeeld of er een kopie bewaard wordt en hoe lang deze bewaard blijft. Een aantal bedrijven hebben aangegeven naar aanleiding van vragen van Kassa een privacy statement toe te voegen of aan te passen.

Belastingconsulenten
Aan de hand van de persoonsgegevens en het BSN kunnen de sites bij de Belastingdienst toeslagen aanvragen, zonder DigiD of machtiging. Om dit te kunnen hebben de sites een zogeheten beconnummer (belastingconsulentnummer) nodig. Belastingconsulent is een vrij beroep, de enige vereiste voor het ontvangen van dit nummer is een KvK-inschrijving. Sylvester Schenk, fiscaal directeur van het Register Belastingadviseurs (RB), een beroepskoepel voor belastingconsulenten, legt uit dat er in Nederland geen diploma’s of vereisten zitten aan het worden van belastingconsulent. Het beconnummer wordt aan iedereen die het aanvraagt uitgegeven, zonder dat daar een controle op zit. Zo’n nummer kan bijvoorbeeld ook door iemand met een strafblad worden aangevraagd. Volgens de Belastingdienst is het bezit van een beconnummer geen keurmerk, maar een middel voor fiscaal intermediairs om belastingzaken voor anderen te kunnen doen. Het zegt dus niets over de kwaliteit van de dienstverlening.

Mathieu Paapst stelt dat het aanvragen zonder DigiD bedoeld is voor belastingconsulenten die een bestendige relatie met hun klant hebben. Volgens hem is hier in het geval van dit soort sites geen sprake van. Hij vindt dat het beconnummer alleen beschikbaar moet zijn voor consulenten die zo’n bestendige relatie hebben.

Proef op de som
De Autoriteit Persoonsgegevens geeft aan dat organisaties buiten de overheid het BSN alleen mogen gebruiken als dat wettelijk is bepaald. Belastingconsulenten mogen dit als zij namens hun klant communiceren met de Belastingdienst. Maar het is dus heel gemakkelijk om belastingconsulent te worden.

Kassa nam de proef op de som. Redacteur Janneke schrijft ze zich in bij de Kamer van Koophandel (KvK) als belastingconsulent met haar bedrijf Easy Money en vraagt ze een beconnummer aan. Dit nummer ontvangt zij zonder enige moeite. Vervolgens doen Janneke en haar collega Rose zich in Nieuwegein voor als belastingconsulent en vragen zij op straat mensen een vragenlijst in te vullen. Op deze vragenlijst staan dezelfde gegevens die mensen op de toeslagensites invullen. Ze vertellen mensen dat ze, als ze deze lijst invullen, een gratis berekeningen krijgen van de toeslagen waar ze recht op hebben. Eventueel kunnen ze (tegen betaling) de toeslagen aanvragen. Met weinig moeite halen ze een aantal mensen over om hun gegevens achter te laten.

Reactie sites
Zowel toeslagenaanvraag.nl als Huurtoeslag B.V./Zorgtoeslag B.V. (het bedrijf achter jouwtoeslag.info, mijntoeslagen.nl, huurtoeslag.nl en zorgtoeslag.nl) geven aan nadrukkelijk toestemming te vragen voor de eenmalige kosten. Ook geven ze allebei aan duidelijk te vermelden dat hun website als intermediair optreedt en dat het niet de Belastingdienst betreft.

Over de privacygevoeligheid van de informatie waar ze mee omgaan schrijft toeslagenaanvraag.nl: “Toeslagenaanvraag.nl hecht veel waarde aan de vertrouwelijke persoonsgegevens en gaat hier zeer strikt en zorgvuldig mee om. De gegevens worden alleen gebruikt in het kader van het doel waarvoor ze worden opgevraagd, namelijk het aanvragen van toeslagen.”

Kamervragen
PvdA-Kamerlid Henk Nijboer vindt dat de controle op deze adviseurs strenger moet. Hij vindt dat er meer controle op de uitgifte van beconnummers moet komen en gaat daar vragen over stellen aan de nieuwe staatssecretaris van Financiën Menno Snel. Nijboer: “Er moet een inhoudelijke toets komen bij de uitgifte van het beconnummer. Dit kan ten eerste door het overleggen van een Verklaring Omtrent het Gedrag. Daarnaast moet de aanvrager aannemelijk maken dat hij ook echt belastingconsulent is, door bijvoorbeeld werkervaring, opleidingen of aansluiting bij een beroepskoepel.”