Wat verdient iemand met een ‘modaal inkomen’ eigenlijk?

Haagse politici, journalisten, economen… Ze gebruiken allemaal de term modaal inkomen als ijkpunt voor wat een doorsnee Nederlander verdient. Maar hoe hoog is een ‘modaal’ salaris eigenlijk anno 2022? En wie is Jan Modaal en wat heeft hij ermee te maken?

Als een kabinet op Prinsjesdag - de derde dinsdag van september -  alle plannen voor het nieuwe jaar ontvouwt, zorgt het Centraal Planbureau (CPB) voor een doorrekening daarvan. Wat zijn de gevolgen voor de koopkracht van de burgers? In 1969 kwam het Planbureau voor het eerst met zo’n koopkrachtplaatje en introduceerde toen ook Jan Modaal. Een fictief figuur die staat voor de doorsnee Nederlander, die als werknemer een modaal salaris verdient.

Met zo’n type is het makkelijker om de gevolgen van beleid uit te leggen: “Jan Modaal gaat er komend jaar zoveel euro op vooruit (of achteruit)”, kan dan gezegd worden. De doorsnee Nederlander weet dan beter waar hij aan toe is, is het idee.

Om de hamvraag te beantwoorden: in 2022 verdient iemand met een modaal inkomen 38.000 euro bruto op jaarbasis, aldus het Centraal Planbureau. Netto houdt iemand met een modaal salaris 2.500 euro per maand over, bij een bruto salaris van ruim 3.100 euro.

Modaal is afgeleid van het begrip modus, dat veel gebruikt wordt in de statistiek. Het betekent het ‘meest voorkomende’ inkomen. Modaal moet je daarom niet verwarren met het gemiddelde inkomen. Het CPB kiest voor modaal omdat een gemiddeld inkomen onder invloed staat van extremen, oftewel lage en heel hoge inkomens.  

Sinds 1969 maakt het CPB jaarlijks in september bekend wat het modale inkomen zal zijn in het volgende jaar. Door de jaren heen is het inkomen van Jan Modaal steeds hoger geworden. Het eerste modale inkomen van het CPB in 1970 bedroeg ‘slechts’ 5.559 euro voor het gehele jaar.

In 1980 kwam modaal uit op 15.202 euro, in 1990 op 19.059 euro, in 2000 op 24.958 euro en in 2010 32.500 euro bruto. In 2020 was het modale inkomen gestegen naar 36.500 euro bruto op jaarbasis. 

Tussen nu en 2025 verwacht het CPB een verdere stijging van het bruto modale inkomen tot 43.000 euro per jaar. Het is nog even afwachten of deze raming ook uit gaat komen. 

Het modale inkomen mag dan wel ieder jaar stijgen, dit betekent niet automatisch dat de koopkracht van Jan Modaal altijd gelijke tred houdt. Door de economische crisis van 2008 daalde de koopkracht na 2009 bijvoorbeeld vier jaar op rij, blijkt uit cijfers van het CBS. 

En ook nu maakt Nederland een economisch zware tijd door vanwege de oorlog in Oekraïne en de energiecrisis. De recordhoge inflatie drukt zwaar op de koopkracht van Jan Modaal en iedereen die meer of minder verdient. 

Niettemin is de koopkracht van de Nederlandse bevolking tussen 1977 en 2020 per saldo met 58 procent toegenomen, aldus het statistiekbureau.

Verdien jij modaal, zit je erboven of eronder? Wil je in deze economisch zware tijden inzicht krijgen in je maandelijkse uitgaven zodat je beter grip kunt houden op je geld? Het instituut voor budgetvoorlichting Nibud heeft een gratis online tool die inzichtelijk maakt waar je precies geld aan uitgeeft en hoe je je kosten kunt beheersen. 

bronnen: CPB, CBS, Knab, Intermediar, Rijksoverheid

Heb jij een vraag over sparen, lenen of hypotheken? Stel deze dan op Kassa's Vraag & Beantwoord! Heb je zelf kennis over een bepaald onderwerp? Help anderen op weg en beantwoord vragen op ons forum!