Wat is skimmen en in hoeverre kan dit nog in Nederland?

Contactloos betalen is inmiddels volledig ingeburgerd in Nederland. Vooral sinds de coronapandemie zijn steeds meer mensen contactloos gaan afrekenen in winkels. Erg handig natuurlijk, want je hoeft alleen maar je bankpas tegen een sensor te houden om te betalen, zonder dat je daarvoor je pincode moet invoeren. 

Het zou dan ook logisch zijn als geld opnemen bij een geldautomaat tegenwoordig ook contactloos kan. Toch bestaat de optie nog niet. Criminelen zullen ervan smullen als jij denkt dat dit wel kan, want dan zal je er geen kwaad achter zoeken... terwijl het opzetstukje geplaatst is door een crimineel. Maar kan een skimmer daadwerkelijk de chip of magneetstrip van je pas kopiëren? 

Skimmen is een vorm van bankpasfraude waarbij een crimineel jouw bankpas kopieert met als doel geld van jouw rekening te halen. Vaak gebeurt dit met behulp van apparaatjes die de magneetstrip  uitlezen. Op deze manier kan een valse bankpas worden gemaakt die vervolgens door de criminelen wordt gebruikt. Ook kan een skimmer een complexe aanval uitvoeren door de informatie van de emv-chip te manipuleren. De emv-chip is de goudkleurige chip op de bankpas.

In veel landen buiten Europa wordt de magneetstrip nog (gedeeltelijk) gebruikt voor het maken van betalingen. Het is mogelijk dat als je op reis gaat buiten Europa, dat je dan de blokkering van je magneetstrip tijdelijk moet opheffen. Op dat moment loop je meer risico om geskimd te worden. Ook zijn in sommige landen zogenaamde 'offline transacties' mogelijk. Bij die vorm van transactie is er geen directe en actieve verbinding nodig tussen betaalsysteem en de bank, waardoor een skimmer daar misbruik van kan maken. Buiten Europa is het daarom extra belangrijk om goed op te letten bij betaalapparaten. Betaalvereniging Nederland wijst erop dat als je dan toch geskimd wordt, de bank dit doorgaans vergoedt. Alleen wanneer de bank kan aantonen dat het door grove nalatigheid komt of er aantoonbaar sprake is van kwade opzet, dan wordt de compensatie geweigerd.

Binnen Europa is de laatste jaren veel actie ondernomen tegen skimmen. Vooral Nederland heeft de achterliggende protocollen van de chip aangepast waardoor het systeem op een andere wijze omgaat met de gegevens op de chip. Hierdoor is dit type aanval, voor zover nu bekend is, niet mogelijk bij Nederlandse passen en betaalsystemen. Ook is bij Nederlandse kaarten de magneetstrip inactief gemaakt, waardoor criminelen er niks mee kunnen, zo bevestigt Betaalvereniging Nederland. 

Kortom, in de praktijk zullen Nederlandse passen geen risico lopen op dit type aanval. De magneetstrip is geblokkeerd, de chip verwerkt op geavanceerde wijze de informatie en offline transacties zijn in Nederland niet mogelijk. Daarmee lijken alle risico's aangepakt. Maar wat is dan het gevaar van het apparaatje waarvoor de politie waarschuwt?

In theorie is het mogelijk dat het apparaatje een mechanisme bevat dat probeert de informatie van je pas uit te lezen via de magneetstrip. Dit zou dus vooral een potentieel gevaar zijn voor bankpassen die niet in Europa zijn uitgegeven én de magneetstrip nog gebruiken. Nederlandse passen zijn hier in elk geval tegen beschermd. Het gevaar van het opzetstukje waarvoor gewaarschuwd is, blijkt vooral te liggen in de verborgen camera. Deze camera staat gericht op de toetsen zodat de criminelen de pincode kunnen achterhalen. Eenmaal gelukt, dan proberen ze een manier te vinden om de bankpas te stelen. Een klassieke situatie van zakkenrollen dus. 

Een woordvoerder van de politie Midden-Nederland geeft aan dat skimmen gelukkig relatief weinig voorkomt, doordat banken veel maatregelen nemen om dit te voorkomen.

Als een skimmer tóch probeert toe te slaan, geeft de politie het volgende advies: “Als u skimapparatuur op een betaalautomaat aantreft, bel dan 112. Neem direct contact op met uw bank en volg hun aanwijzingen nauwgezet op. De contactgegevens van banken vindt u op de website van Veilig Bankieren. Als de bank uw schade vergoedt* hoeft er geen aangifte te worden gedaan bij de politie. Indien nodig, doet de bank dit zelf.”

* Je hebt recht op een vergoeding voor schade door skimmen, tenzij de bank kan aantonen dat dit is gebeurd door grove nalatigheid van jouw kant, doordat je bijvoorbeeld expres mensen laat meekijken bij het invoeren van je pincode. De Consumentenbond heeft een pagina over pinpasfraude waarop dit ook wordt uitgelegd.

De politie geeft aan dat als je (bij een geldautomaat) pint, het altijd raadzaam is om te voorkomen dat mensen te dichtbij staan, om te voorkomen dat ze jouw pincode zien. Houd afstand en scherm de pincode af. Verder is het belangrijk om te kijken of de invoermond – de sleuf waar je bankpas ingaat – hetzelfde is als het plaatje dat er vaak onder hangt. 

Een andere handige tip die de politie geeft, is dat valse frontjes vaak minder soepel werken. “Komt uw pas een paar keer terug uit de geldautomaat? Dan kan het om een vals frontje gaan. Breek de transactie af en neem contact op met uw bank.”

Tot slot adviseert de politie om bij voorkeur een geldautomaat te gebruiken die binnen een gebouw staat in plaats van buiten. ​​​​

Zie je toch ineens onverklaarbare transacties op je bankrekening? Blokkeer direct de bankpas en neem contact op met de bank en de politie.

De politie Midden-Nederland laat in een reactie weten dat de Facebookberichten gaan over één betaalautomaat die is aangetroffen in Castricum in 2020.  Het originele bericht van Castricum is verwijderd nadat zij hebben vernomen dat daar een fout in stond met betrekking tot de manier waarop de slachtoffers geskimd worden.