Kan je het AstraZeneca-vaccin weigeren en een ander vaccin krijgen?

Eerst maar even op een rijtje zetten wat er allemaal om het vaccin te doen is geweest. De onrust rondom eventueel ernstige bijwerkingen begon halverwege maart, toen in meerdere landen meldingen werden gedaan. Patiënten zouden na het toedienen van het vaccin last hebben gekregen van bloedproppen. Een klein aantal mensen overleed zelfs aan die complicaties. In navolging van Duitsland besloot Nederland de vaccinatie op 14 maart voor het eerst stil te leggen, toen nog voor iedereen die ermee gevaccineerd zou worden. Na vijf dagen achtte het kabinet het middel veilig genoeg om de vaccinatie te hervatten. Daar komt het kabinet nu (met uitzondering van iedereen die voor 1961 is geboren) op terug.

Dat besluit neemt het kabinet op advies van de Gezondheidsraad. Het Europees Geneesmiddelenbureau EMA heeft de combinatie van trombose in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes na vaccinatie met het AstraZeneca aangemerkt als een zeer zeldzame bijwerking van het vaccin. Deze treedt voornamelijk op bij mensen onder de 60 jaar. Er zijn weinig meldingen gedaan van deze bijwerking bij mensen van boven de 60 jaar.

Voor 60-plussers geldt dat het risico op sterfte door COVID-19 veel groter is dan het risico op de bijwerking of sterfte daaraan. De Gezondheidsraad heeft daarom geadviseerd om voor die groep AstraZeneca in te blijven zetten, naast de andere vaccins.

Van Kassa-kijkers kregen we de vraag wat er gebeurt als je de AstraZeneca-vaccinatie afslaat. Kun je dan nog ingeënt worden met een ander middel? We vragen het na bij het RIVM, dat verantwoordelijk is voor de organisatie van het vaccinatieprogramma. Zij raden sterk af om dat te doen. "We maken maar één keer een afspraak. In principe maak je daarna geen aanspraak meer op vaccinatie", benadrukt woordvoerder Marah Michel.

Het is  nog niet duidelijk of er een tweede ronde komt nadat iedereen de mogelijkheid heeft gehad zich te laten inenten. "Mocht dat wel het geval zijn, dan geeft dat nog niet de garantie dat je een ander vaccin toegediend krijgt."

Lees ook de informatie van de Rijksoverheid hierover: Kan ik zelf kiezen voor een bepaald vaccin?

In Nederland is de vaccinatiebereidheid op 85,6 procent gepeild, volgens cijfers van het RIVM. Daarbij moet  aangetekend worden dat de respondenten hun antwoord tussen 24 en 28 maart gaven. Onder 70-plussers komt dat percentage in die peiling veel hoger uit: 94,1 procent.

Uit een recentere peiling I&O Research in opdracht van de NOS blijkt dat de vaccinatiebereidheid bij AstraZeneca veel lager is dan bij andere vaccins. Van de 60-plussers is 55 procent is nog bereid AstraZeneca te nemen. Dat percentage ligt bij andere varianten veel hoger; Pzfizer (83 procent wil wel), Moderna (80 procent) en Janssen (77 procent).

42 procent van de mensen uit die groep die nog gevaccineerd moeten worden, heeft geen behoefte meer aan een prik van AstraZeneca, aldus deze peiling. Bijna zes op de tien Nederlanders (58 procent) zouden graag zien dat zij zelf kunnen kiezen met welk vaccin zij worden ingeënt.

Vanaf 5 juni is het voor zestigplussers die zich niet wilden laten inenten voor een prik met AstraZeneca mogelijk om een nieuwe afspraak te maken.