Waarom je herfstbladeren vooral niet weg moet gooien

Het is alweer december. Als je om je heen kijkt, zie je de kale takken afsteken tegen de lucht. De gevallen blaadjes bedekken de stoepen, opritten en tuinen met hun rode, bruine en gele kleuren. Veel mensen springen zo snel mogelijk uit de stoel om deze op te ruimen, maar er zijn genoeg redenen waarom je dat beter niet kunt doen. Wat je dan wel met die bladeren kunt? Een heleboel. 

Het weghalen van de bladeren in de tuin lijkt wellicht een goed idee. Het ziet er opgeruimder uit en je verkleint de kans dat je oma van vijfentachtig, of jezelf, uitglijdt en een been breekt. Maar, de blaadjes opruimen is zeker niet het beste wat je kunt doen voor je tuin. 

Vanuit esthetisch oogpunt is het voor sommigen misschien logischer om de bladeren te verwijderen; opgeruimd staat netjes. Toch zijn er genoeg redenen om de blaadjes te laten liggen: 

- Misschien wel de voornaamste reden om het tuinafval te laten liggen, is dat de bladeren ontzettend veel grondstoffen bevatten. Verschillende dieren eten de bladeren op en maken er vervolgens compost van. Zo hoef je zelf geen geld uit te geven aan compost of mest; de bladeren laten liggen is de goedkoopste manier om de grond vruchtbaar te houden. 

- De bladeren in je tuin dragen bij aan een gezonde leefomgeving voor alle dieren en planten in je tuin. Verschillende insecten, vogels en egels vinden de blaadjes in de tuin geweldig; ze bieden een welkome beschutting in de koude wintermaanden. Het volledig verwijderen van de bladeren zorgt ervoor dat je tuin een minder uitnodigende plek is voor de dieren, terwijl een verscheidenheid aan dieren in de tuin juist bijdraagt aan de biodiversiteit. 

- Afgevallen blad beschermt de grond tegen eventuele vorst. Strooi de bladeren op de grond tussen de struiken, planten en bloemen om de boel af te schermen. Zo hoef je geen geld te spenderen aan alternatieven; de tuin biedt alles wat je nodig hebt. 

Let wel op dat je de planten die het goed doen in de winter niet bedekt, aangezien ze ook in deze periode licht nodig hebben. Door er een overdaad aan blad op te leggen, neemt bovendien het risico op schimmelvorming toe. 

- De losgeraakte bladeren zorgen er daarnaast voor dat onkruid minder snel de kans krijgt om te groeien. Strooi ze daar waar je onkruid tegen wilt gaan om het proces af te remmen. Ideaal toch?

Dat er genoeg redenen zijn om de bladeren te laten liggen, is nu wel duidelijk. Er zijn echter een aantal situaties waarin je de bladeren tóch beter weg kunt halen.

- Als de bladeren op het gazon liggen, is het goed om waakzaam te zijn dat er geen hele grote hopen de hele winter achterblijven. Op die manier wordt het gras te lang afgeschermd van de zon, waardoor het kan verkleuren. 

Wat daarentegen geen kwaad kan, is het uitstrooien van een gelijkmatige laag aan bladeren over het gras om het te laten fungeren als compost. Zolang je ervoor zorgt dat het gras lucht en licht kan blijven opnemen, kun je het gazon op die manier verrijken met voedingsstoffen uit de bladeren die worden verteerd door bijvoorbeeld wormen.

- Heb je een vijver in de tuin en ligt die vol met bladeren? Je kunt ze dan het beste wél uit de vijver verwijderen. Doe je dat niet, dan zakken de bladeren naar beneden waar ze vervolgens gaan rotten. Het water zal dan verzuren, wat weer kan leiden tot dode planten en vissen. 

- Liggen er zóveel bladeren dat een hoop van tien centimeter of hoger is gecreëerd? Dan kun je de bladeren beter weghalen. De grond krijgt dan niet meer genoeg lucht en dat is niet bevorderlijk voor de kwaliteit ervan.

- Ook bladeren op het terras kun je beter verwijderen. Doordat ze in contact komen met de regen worden ze glibberig en gaan ze rotten. Hierdoor kun je er snel over uitglijden. Voorkomen is in dezen beter dan genezen.

Besluit je de bladeren toch weg te halen? Dan hoef je ze zeker niet weg te gooien. Er zijn tal van dingen die je ermee kunt.

Bladcompost maken kan op twee manieren. Heb je een bladkorf in de tuin staan? Dan is het eigenlijk heel simpel.

Het is belangrijk dat de bladkorf op een plek staat waar de bladeren niet uit kunnen drogen, dus niet vol in de zon bijvoorbeeld. Er is vocht nodig voor het composteerproces. Vul de bladkorf met bladeren en woel de berg af en toe eens om; zo zorg je dat er zuurstof bij kan komen. Na één of twee jaar zijn de bladeren volledig gecomposteerd en gebruiksklaar. 

Heb je geen bladkorf in de tuin staan? Dan kun je ook op een andere manier aan de slag met het maken van bladcompost. 

Verzamel de bladeren in een vuilniszak. Zijn de bladeren erg droog? Bevochtig ze dan eerst om te zorgen dat ze beter verteerbaar zijn. Om de vertering te versnellen kun je er eierschalen aan toevoegen.

Knoop de zak dicht en prik er vervolgens wat gaatjes in om te zorgen dat er voldoende zuurstof bij kan. Zet de zak buiten de volle zon, wacht een paar maanden en voor je het weet is je eigen bladcompost klaar voor gebruik.

Houdt er rekening mee dat blaadjes van de linde-, es- en kastanjeboom het snelst verteren en dus het makkelijkst inzetbaar zijn bij het maken van je eigen bladcompost. Bladeren van de eik en beuk hebben veel langer de tijd nodig om tot compost te veranderen.

Naast dat je van het tuinafval je eigen bladcompost kan maken, kun je het ook makkelijk toevoegen aan je al bestaande composthoop of -bak. Bladeren worden gezien als ‘bruin materiaal,’ omdat ze relatief weinig vocht bevatten.

In een compostbak is het goed om dit ‘bruine materiaal’ te mengen met het vochtigere ‘groene materiaal,’ zodat er sprake is van een goede balans; dat zorgt namelijk ook voor minder vieze geurtjes.

Je kunt de bladeren natuurlijk inzetten voor het creëren van compost, maar je kunt ze ook voor creatievere doeleinden gebruiken. Knutselen bijvoorbeeld. Met gedroogde bladeren kun je tal van leuke dingen maken, zoals een herfststukje of slinger. Daarnaast is het ook nog eens goedkoop. Hoe pak je dat precies aan?

Om de bladeren te kunnen gebruiken, moeten ze eerst gedroogd worden. Je kunt dit op verschillende manieren doen, maar de makkelijkste methode is om ze te drogen tussen de bladzijdes van een dik boek.

- Leg een blad tussen de pagina’s van een boek en doe het boek dicht. Om er nog meer druk op te zetten, kun je er nog wat boeken bovenop stapelen. 

- Zorg dat de bladeren niet tegen elkaar aan liggen; ze plakken dan aan elkaar vast.

- Om het rotten tegen te gaan, is het belangrijk de boeken op een zo droog mogelijke plek te bewaren.

- Na twee weken zijn je bladeren volledig gedroogd en klaar om te gebruiken. 

Heb je niet genoeg geduld om twee weken te wachten? Dan kan ook de magnetron gebruikt worden voor dit klusje.

- Leg de bladeren tussen twee vellen keukenpapier op een magnetron-bestendige schaal.

- Laat de bladeren maximaal dertig seconden drogen op de middelste stand.

- Indien nodig kan dit proces nog een keer herhaald worden.

Let op: als de bladeren te lang in de magnetron liggen kunnen ze vlamvatten. Het is daarom belangrijk om ze niet te lang te verwarmen en er te allen tijde bij te blijven. 

Bron: Tuinadvies/Pelckmans/Max Vandaag